W 2012 roku francuska firma Arturia zaistniała na rynku ze swoim pierwszym, całkowicie analogowym syntezatorem monofonicznym MiniBrute – kompaktowym i w miarę przystępnym cenowo. Sześć lat później do sprzedaży wchodzi jego następca, oferujący dodatkowy oscylator, nowy typ generatora obwiedni i znacząco poszerzone możliwości w zakresie konfiguracji modulacji z wykorzystaniem krosownicy.
Instrument dostępny jest w dwóch wersjach: standardowej MiniBrute 2 – z półważoną, wyposażoną w aftertouch klawiaturą znaną z poprzedniej edycji – i jako MiniBrute 2S, w którym zamiast klawiatury znajdziemy sekwencer i arpeggiator przypominający ten, który wykorzystano w doskonałym kontrolerze Arturia BeatStep. Choć panel czołowy nowych MiniBrute wygląda podobnie jak w poprzednim wcieleniu tego syntezatora, to jednak mamy tu do czynienia z transformacją wyposażonego w gniazda CV syntezatora monofonicznego w typowo półmodularną strukturę. Przyjrzyjmy się nowemu silnikowi syntezy MiniBrute 2 i zobaczmy, czym ten instrument może nas zaskoczyć.
Poniżej dobre wprowadzenie do tematu od naszych brytyjskich przyjaciół z Future Music.
Krosowanie krosownicy
Najbardziej znaczącą zmianą w porównaniu z oryginalnym MiniBrute jest to, że blok syntezy w wersji drugiej ma strukturę półmodularną. Jak sugeruje nazwa, syntezatory półmodularne to swego rodzaju most łączący instrumenty o stałej strukturze z syntezatorami modularnymi, w których niemal wszystko można łączyć ze wszystkim. W MiniBrute 2 wciąż mamy szereg elementów połączonych trwale, dzięki czemu możesz od razu na nim grać, bez konieczności używania jakichkolwiek kabli w krosownicy. Ta ostatnia natomiast daje możliwość rozłączania już istniejących połączeń i formowania nowych struktur. Dzięki temu zakres możliwych do uzyskania dźwięków i efektów znacząco się poszerzył.
Dla osób nieobeznanych z syntezą modularną krosownica może być na początku kłopotliwa, ale jeśli zdecydują się na myślenie w mniej konwencjonalny sposób, bardzo szybko spodoba im się niemal totalna swoboda w tworzeniu oryginalnych brzmień. Każdy punkt krosownicy ma oznaczenie miejsca jego przypisania w torze syntezy. Białe napisy na czarnym tle to wejścia, a czarne na białym to wyjścia. Teoretycznie rzecz biorąc, jeśli zaczniesz łączyć dowolne wyjścia z wejściami, a następnie rozpoczniesz eksperymenty z ustawieniami przypisanych doń modułów, to niczego nie zepsujesz, a możesz uzyskać intrygujące efekty.
Bardzo szybko spodoba Ci się niemal totalna swoboda w tworzeniu oryginalnych brzmień
Wszystkie wyjścia pracują w pełnym zakresie, z takimi źródłami sygnału jak oscylatory i generatory LFO wytwarzającymi pełny sygnał – regulacja suwaków poziomu z oscylatorów w sekcji miksera nie ma wpływu na poziom wyjściowy na gniazdach krosownicy. Kontrola ta odbywa się natomiast za pośrednictwem dwóch obrotowych tłumików na przednim panelu. Dla przykładu, aby sterować wysokością dźwięku oscylatora 2, wykorzystując do tego sygnał z LFO 1, należy zrobić tak: zamiast kierować wyjście LFO bezpośrednio na wejście wysokości dźwięku oscylatora, dokonujemy tego za pośrednictwem pierwszego z tłumików Att. Od tego momentu to właśnie on, oznaczony jako Att 1 > Cutoff, będzie określał poziom/głębokość modulacji odstrojenia oscylatora poprzez LFO. Oba tłumiki są standardowo przypisane do elementów syntezy – Att 1 do częstotliwości odcięcia filtru, zaś Att 2 do poziomu wzmacniacza. Zmiana ich funkcjonalności następuje z chwilą włożenia kabli do przeznaczonych dla nich gniazd w krosownicy.
FM i twarda synchronizacja
Teoretycznie MiniBrute 2 nie ma liniowej syntezy FM ani opcji synchronizacji oscylatorów. Jednak w praktyce można je zrealizować poprzez krosownicę.
W MiniBrute 2 pojawił się regulator FM, dostępny wśród gałek sekcji Osc 1. Domyślnie możemy nim regulować poziom modulacji Osc 1 przez Osc 2. Tego typu modulację nazywamy wykładniczą syntezą FM. Możliwe jest jednak zastosowanie liniowej syntezy FM, w której zależności częstotliwościowe pomiędzy oscylatorami pozostają takie same, bez względu na wysokość granych dźwięków. W ten sposób uzyskujemy bardziej harmonijną brzmieniowo formę modulacji. Do realizacji tego zadania należy posłużyć się krosownicą, kierując źródło modulacji (takie jak wyjście Osc 2) na wejście Lin FM. Jeśli dokonamy tego połączenia za pośrednictwem tłumika Att, otrzymamy możliwość lepszej kontroli głębokości uzyskanego w ten sposób efektu. Krosownica pozwala też na uzyskanie „twardej” synchronizacji między oscylatorami (jednoczesne wyzwalanie fali w tym samym jej punkcie), co opisano poniżej.
>
Do stworzenia konfiguracji, w której oscylatory są wyzwalane w tym samym momencie należy odstroić Osc 2 o oktawę niżej niż Osc 1. Wykorzystując krosownicę kierujemy wyjście Osc 2 na wejście Osc 1 Sync. W ten sposób pierwszy oscylator będzie podążał za wysokością dźwięku generowanego przez oscylator drugi.
>
Aby oscylator 2 generował dźwięki o określonej przez nas wysokości, należy wcześniej wskazać mu źródło sygnału CV, w którym określone poziomy napięcia determinują wysokość dźwięku. Takim źródłem może być sekwencer lub klawiatura. Przypisania dokonujemy łącząc wyjście KBD z wejściem Osc 2 Pitch.
>
Możemy zacząć grać, wykorzystując inne elementy do kreowania brzmienia lub modulując wysokość dźwięku Osc 1, cały czas mając aktywną jego synchronizację do wysokości dźwięku oscylatora Osc 2. Spróbuj zmienić ustawienie regulatora FM albo skierować za pośrednictwem tłumika wyjście obwiedni do odstrojenia Osc 1.
PORADY
1.
Korzystając z kabla TRS można zsynchronizować dwa urządzenia firmy Arturia. W tym celu łączymy Sync Out z urządzenia sterującego z wejściem Clock w urządzeniu sterowanym. Sprzęt tego producenta wysyła/odbiera w ten sposób zarówno sygnał zegarowy, jak i sygnał startu.
2.
Oprogramowanie Arturia MIDI Control Center pozwala na konfigurację typu sygnału odbieranego przez wejście Clock. Można aktywować tryby 1step (Gate), 1step (Clock), 1pulse (Korg), 24ppq lub 48ppq.
3.
Inverter w krosownicy umożliwia odwrócenie polaryzacji sygnału modulującego. Funkcja ta świetnie sprawdzi się np. przy zastosowaniu LFO z przebiegiem piłokształtnym lub w przypadku obwiedni.
4.
Regulator Att 2 > Amp może zostać wykorzystany do zwiększenia poziomu sygnału w przypadku tworzenia dźwięków dronowych. Wystąpi wówczas śledzenie (podtrzymanie) dźwięku ostatnio wyzwolonej nuty, chyba że dokonamy innej konfiguracji w krosownicy.
5.
MIDI Control Center pozwala na zapis nieskończonej liczby sekwencji, z których następnie można tworzyć swego rodzaju listy odtwarzania.
Nowa krosownica MiniBrute daje wyjątkowe możliwości w zakresie tworzenia długich, modulowanych dźwięków.
1.
Ustaw wszystkie regulatory na zero, a następnie otwórz suwak Square Wave. Ponieważ tworzymy partię dronu, potrzebny nam będzie ton ciągły. Ustaw zatem regulator Att 2 > Amp w połowie zakresu regulacji. Aktywując niskie dźwięki (w okolicach C2), uzyskasz podstawę oczekiwanego brzmienia.
2.
Wprowadzimy teraz animację dźwięku, używając modulacji szerokości impulsu. Ustaw regulatory Pulse Width i PWM na godzinę 1, przełącz LFO 1 w tryb Free, wybierz falę sinusoidalną i zmniejsz częstotliwość odstrajania. Warto jednocześnie obniżyć częstotliwość filtru LPF do połowy zakresu i ustawić nieco większy rezonans.
3.
Wprowadzimy modulację filtru poprzez obwiednię AD. Do wejścia Amp AM w krosownicy włącz jeden koniec kabla krosującego, drugi pozostawiając niepodłączony. W ten sposób wyłączysz sterowanie wzmacniacza za pośrednictwem obwiedni AD. Jej wyjście (AD Out) połącz teraz z wejściem Filter FM i przekręć gałkę o tej nazwie na 2/3 zakresu regulacji.
4.
Poprzez zapętlenie obwiedni AD wprowadzimy cykliczne wyzwalanie filtru. Ustaw przełączniki w sekcji obwiedni na Trigger i Loop. Od tego momentu znajdujące się wśród regulatorów obwiedni suwaki Attack i Decay będą zmieniać szybkość i kształt modulacji, dzięki czemu sekcja AD zacznie się zachowywać jak dość nietypowe LFO.
5.
Wprowadzimy teraz swoistą modulację modulacji, łącząc LFO 2 Out z wejściem AD Decay. Możesz zacząć eksperymenty z różnymi ustawieniami Attack i Decay dla obwiedni, a także z szybkością pracy i kształtem przebiegów LFO 2. Pojawią się ciekawe struktury rytmiczne, wsparte modulacją filtru. Można też użyć drugiego LFO (lub Osc 2) do modulacji ataku obwiedni AD.
6.
Jeśli chcesz jeszcze bardziej udziwnić brzmienie, spróbuj zmienić tryb pracy filtru z LPF na pasmowy lub wycinający. Dobrze sprawdza się też dodanie szumu oraz dźwięku z drugiego oscylatora odstrojonego o oktawę w dół lub kwintę w górę.
Pytania i odpowiedzi
>
Jak... przerwać połączenie? Krosownica w MiniBrute pozwala łączyć wyjścia jednych elementów z wejściami innych, ale jej interesującą funkcją jest też możliwość przerywania istniejących połączeń. Np. Osc. 2 jest standardowo połączony tak, by podążać za wysokością dźwięku Osc 1. Niekiedy jednak korzystne może okazać się przerwanie tego połączenia i sterowanie wysokością dźwięku Osc 2 np. za pośrednictwem LFO. Można tego dokonać włączając jeden koniec kabla na wejście – w tym wypadku Osc 2 Pitch – pozostawiając drugi koniec bez podłączania do źródła modulacji. Z drugiej jednak strony włączenie wtyczki w gniazdo wyjścia nie zawsze przerywa już istniejące krosowanie wewnętrzne. Tak jest np. w przypadku obwiedni ADSR, gdzie włączenie wtyczki w jej wyjście nie odłącza obwiedni od sterowania pracą filtru.
>
Jak... przetwarzać sygnał zewnętrzny? Tak jak oryginalny MiniBrute, tak MiniBrute 2 pozwala na podanie nań sygnału z zewnątrz. Różnica jednak polega na tym, że nie służy do tego duże gniazdo na tylnym panelu instrumentu, ale małe wejście w krosownicy. Podając sygnał na wejście Ext In kierujemy go do silnika syntezy MiniBrute, gdzie funkcjonuje jako dodatkowy oscylator. Dzięki temu można go przetwarzać za pomocą filtru, obwiedni oraz efektu Brute. Do regulacji poziomu sygnału zewnętrznego służy suwak Ext, znajdujący się w sekcji miksera. Aby sygnał zewnętrzny pojawił się na wyjściu instrumentu, należy wyzwolić wzmacniacz syntezatora z klawiatury, sekwencera, obwiedni lub przekręcając w prawo regulator Att 2 > Amp.
>
Jak... kształtować oscylacje? Osc 1 wytwarza jednocześnie falę piłokształtną, trójkątną i szum, a ich poziomy dobieramy w mikserze oscylatora. Generator piły ma tryb Ultrasaw, dodający do podstawowego dźwięku jego przesunięte fazowo kopie, z możliwością regulacji głębokości tego przesunięcia za pośrednictwem manipulatora Ultrasaw Mod. Regulator Pulse Width zmienia wypełnienie fali prostokątnej, od czystego kwadratu do asymetrycznej fali impulsowej. Z kolei modulacja szerokości impulsu (PWM) jest na stałe przypisana do LFO 1, co można jednak zmienić w krosownicy. Opcja Metalizer umożliwia „zawinięcie” przebiegu trójkątnego, odkształcając zbocza narastające i opadające, co daje ostry, metaliczny dźwięk.
>
Jak... podłączyć zewnętrzny sprzęt? Poprzez wprowadzenie do sprzedaży raka RackBrute Eurorack, Arturia wyraźnie sygnalizuje, że MiniBrute 2 może pełnić rolę centralnego elementu systemu modularnego. Najbardziej oczywistym sposobem wykorzystania sekwencera, klawiatury lub arpeggiatora z MiniBrute w charakterze sterownika jest synchronizacja za pośrednictwem MIDI I/O, USB MIDI oraz wyjść Sync i Keyboard/Gate w krosownicy. Ta ostatnia umożliwia niezależne wyzwalanie lub wyprowadzanie sygnałów z różnych modułów instrumentu. Można też wykorzystać wejście dla sygnału zewnętrznego, podając na nie przebieg z modułów lub źródeł dźwięku i stosując je w charakterze oscylatora. Dobrym pomysłem będzie użycie do takich zadań modułu bazującego na syntezie tablicowej (wavetable).
S robi różnicę
Zarówno MiniBrute 2 jak i 2S mają wbudowane sekwencery, ale w przypadku 2S funkcja ta jest zdecydowanie bardziej rozbudowana. Oba sekwencery oferują po 64 kroki, jednak 2S pozwala na „podrzucanie” nut za pośrednictwem padów i umożliwia łatwiejszą edycję pojedynczych kroków. W przypadku wersji „bez S” można wprowadzać tylko jedną nutę w danym momencie i dokonywać edycji sekwencji za pośrednictwem dość skomplikowanego procesu kasowania i dodawania.
Występuje także znacząca różnica w liczbie sekwencji, które można zapisywać i przywoływać – w wersji 2 mamy tą metodą dostęp do ośmiu sekwencji, a w wersji 2S do 64, podzielonych na cztery banki. Warto też wspomnieć o różnicy w pamięci RAM i Flash, pozwalającej zapisywać sekwencje. Model 2S ładuje 16 sekwencji z możliwością szybkiego przeskoku między nimi i bez utraty wprowadzonych wcześniej zmian (edytowane paterny wyświetlane są w widoku zapisu/odczytu w kolorze purpurowym). Mając do dyspozycji taki swoisty bank paternów można tworzyć łańcuchy o długości do 16 różnych elementów rytmiczno-melodycznych. Dokonuje się tego przytrzymując przycisk Chain i wybierając paterny z banku wyświetlanego wzdłuż padów.
