Universal Audio Apollo 8 - interfejs audio/akcelerator DSP

Platforma UAD-2 to w chwili obecnej jedyny w pełni profesjonalny i cały czas rozbudowywany system sprzętowo-programowy bazujący na dedykowanym DSP. Swego czasu na rynku funkcjonowały podobne rozwiązania, m.in. Creamware oraz PowerCore, oferujące sprzętową obsługę wtyczek programowych, zapewniając ich stabilną pracę i zwalniając komputer z zadań związanych z realizacją algorytmów. Okazało się jednak, że system Creamware, przejęty potem przez Sonic Core, już nie ma takiego impetu, a PowerCore przestał być rozwijany 4 lata temu. Platforma Universal Audio przyjęła się natomiast znakomicie, a z chwilą pojawienia się urządzeń Apollo, łączących akcelerator DSP dla wtyczek UAD-2 z najwyższej klasy interfejsem audio rzeczy nabrały zupełnie innego wymiaru.

Tytułem wstępu

Cechą charakterystyczną interfejsów Apollo jest coś, co nazywam „wirtualną pracą w środowisku analogowym”. Cyfrowa emulacja analogowych urządzeń została bowiem rozbudowana do tego stopnia, że wtyczki będące odwzorowaniem klasycznych torów sygnałowych mają fizyczny wpływ na charakter pracy przedwzmacniaczy w interfejsie, odpowiednio zmieniając ich konfigurację. To chronione patentem rozwiązanie nosi nazwę Unison i pozwala uzyskać najwierniejsze z możliwych symulacje pracy takich klasyków jak API Vision, Neve 1073, UA-610, czy ostatnio Neve 88RS. Różnego typu emulacje można też włączać na wysyłkach i torach wyjściowych interfejsu, a zatem to, co „widzi” nasz program DAW, to w zasadzie swobodnie konfigurowane studio analogowe. A nie zapominajmy też o tym, że wtyczki Universal Audio mogą być włączane także bezpośrednio w samym programie audio akceptującym formaty VST, AU, RTAS czy AAX.

Rozwój platformy UAD-2 objawia się tym, że praktycznie co miesiąc pojawiają się nowe plug-iny, a przejście na system v8 (obecnie już 8.1.1) zdecydowanie wpłynęło na korzyść, nie tylko pod względem wizualnym jeśli chodzi o mikser UAD-2, ale też pod względem funkcjonalnym. Po stronie rzeczy, które niekoniecznie muszą wszystkim przypaść do gustu jest to, że z każdą nową aktualizacją systemu czy pojawieniem się nowej wtyczki należy ściągnąć i zainstalować cały zestaw oprogramowania, które waży ok. 1 GB. Mamy w nim wszystkie wtyczki oferowane aktualnie przez firmę, przy czym w pełni funkcjonalne są tylko te, które oferowane są razem z konkretnym systemem (np. pakiet UA-610, Raw Distortion, Softube Amp Room Essential, Fairchild 670, UA Enhancer, 1176, Pultec Pro, LA-2A, CS-1 Channel Strip oraz RealVerb Pro). Reszta pracuje w ograniczonej czasowo wersji demo, choć sami decydujemy, kiedy chcemy rozpocząć okres próbny, więc możemy spokojnie przetestować każdą z nich. Wtyczek jest dobrze ponad 100, a wśród nich znajdziemy emulacje praktycznie każdego analogowego lub cyfrowego klasyka wykorzystywanego w historii branży studyjnej, którego możemy mieć w swoim komputerze za ułamek ceny rzeczywistego sprzętu (choć i tak nie są to małe pieniądze...).

Konstrukcja Universal Audio Apollo 8

Mamy tu do czynienia z klasycznym, dość ciężkim i głębokim na 31 cm urządzeniem w formacie 1U, wyposażonym w zewnętrzny zasilacz sieciowy. W komplecie znajdziemy wkręty do montażu w raku, kabel Thunderbolt (zapewne dołączony przez dystrybutora, bo producent o nim nie wspomina) oraz rzeczony zasilacz (100-240 V), podłączany przez 4-stykowe złącze typu XLR. Spodobał mi się włącznik zasilania interfejsu - nie jakiś chyboczący się przycisk, ale solidny przełącznik, jak w klasycznym sprzęcie analogowym. Panel czołowy to dwa wejścia instrumentalne Hi-Z, dwa wyjścia słuchawkowe z regulatorami poziomu, oddzielne enkodery do obsługi wejść i wyjść, dziewięć sensownie rozmieszczonych przycisków, z których te newralgiczne mają podświetlanie, oraz wyświetlacz ze wskaźnikami poziomów wejść/wyjść i statusu urządzenia.

Tylny panel zawiera cztery wejścia mikrofonowe combo z opcją wejść liniowych (dwa pierwsze są zamienne z wejściami instrumentalnymi) oraz cztery wejścia i dziesięć wyjść liniowych TRS 6,3 mm (dwa wyjścia zdefiniowane jako monitorowe). Po stronie portów cyfrowych znajdziemy wejście/wyjście S/PDIF (RCA), dwa wejścia i dwa wyjścia ADAT (pracujące w trybie S/MUX, a zatem każda para obsługuje 8 portów), wejście i wyjście wordclock BNC (z opcją bocznikowania zakończenia linii impedancją 75 Ω) oraz dwa porty Thunderbolt 2 pod postacią wmontowanej fabrycznie karty rozszerzającej. O torach audio i części cyfrowej pisałem swojego czasu na łamach EiS w cyklu artykułów poświęconych interfejsom audio. Dość powiedzieć, że są to klasyczne rozwiązania hi-endowe, bez żadnych kompromisów w kwestii jakości, oferujące zbliżającą się do maksymalnej możliwej dla techniki analogowej dynamikę 120 dB (A), 24-bitowe przetwarzanie z próbkowaniem do 192 kHz i dwustronną latencją 1,1 ms (z czterema wtyczkami włączonymi szeregowo). Impedancja wejściowa przedwzmacniaczy mikrofonowych może być sterowana z poziomu wtyczek, co jest częścią całego systemu Unison i pozwala uzyskać wyjątkowo wierną emulację brzmienia klasycznych torów sygnałowych. Na pokładzie znajdziemy aż 12 chipów przetworników A/C i C/A - wszystkie firmy AKM - a w części analogowej zdecydowaną większość stanową układy Burr-Brown. Widać, że nie oszczędzano na niczym, co zresztą doskonale słychać po włączeniu interfejsu. Oddzielne przetworniki i dedykowane wzmacniacze mają także wyjścia słuchawkowe, a ich jakość może zawstydzić nawet najdroższe audiofilskie „headampy”.

Console Universal Audio Apollo 8

Po stronie programowej sercem systemu jest nowa konsoleta, która pojawiła się wraz z ósmą wersją oprogramowania UAD-2. Jest ona znacznie ładniejsza i znacznie bardziej funkcjonalna od poprzedniczki, choć i tak pełne zapanowanie nad tym co, gdzie i przez co należy przesłać wymaga trochę czasu. Wszystko przez to, że jest to kompleksowy mikser cyfrowy z portami analogowymi, cyfrowymi i wirtualnymi, z których każdy ma 4 tory wysyłkowe i 4 inserty (z gotowymi konfiguracjami wtyczek na dowolną okazję, stworzonymi przez najlepszych specjalistów w branży). Mamy też dwa stereofoniczne tory wysyłkowe, dwa wyjścia słuchawkowe i wyjście monitorowe. Odsłuch można przełączać między słuchawkami, monitorami głównymi i monitorami alternatywnymi podłączonymi do wyjść liniowych 3/4. Efekty w torach sygnałowych mogą pracować insertowo lub wysyłkowo, korzystając z torów Aux 1/2. Ważną funkcją systemu Apollo jest to, że wtyczki możemy osadzać także w torach, na których aktualnie nagrywamy, a zatem już od razu możemy uzyskać np. brzmienie po przedwzmacniaczu 1073 czy kompresji LA-2A. Swoboda konfiguracji jest tutaj wyjątkowo duża, a jeśli dopracujemy się jakiegoś kompleksowego ustawienia, to można je zapisać pod postacią własnej sesji. O takich oczywistościach jak wyciszanie i tłumienie odsłuchu czy jego monofonizacja chyba nawet nie ma potrzeby wspominać. Można też błyskawicznie przenosić ustawienia wybranych torów na inne, a mikser otworzyć w trybie pełnoekranowym.

Dla ułatwienia obsługi całej konsolety producent przewidział dostępność widoku ogólnego, samych wejść, insertów oraz wysyłek. Możemy też definiować to, co chcemy widzieć na wyjściach. Po podłączeniu Apollo 8 i Apollo Twin do jednego komputera nie trzeba robić kompletnie nic - oba interfejsy zgłaszają się w jednym mikserze, od razu są gotowe do pracy, a ich moc obliczeniowa w zakresie DSP się sumuje. Trochę szkoda, że nie można przemieszczać kanałów, bo po czterech wejściach mikrofonowych Apollo 8 pojawiają się wszystkie inne wejścia tego interfejsu, a dopiero potem „zaczynają się” porty Apollo Twin. Bardziej pasowałaby mi opcja pozwalająca ustawić wszystkie tory mikrofonowe razem. Powyższa uwaga dotyczy tylko miksera, ponieważ same porty z poziomu driverów, czyli widziane przez DAW, można ustawiać i nazywać dowolnie. Każde wejście, niezależnie od jego konfiguracji pod kątem odsłuchu, możemy skierować na wybrane wyjście fizyczne, oczywiście z włączoną emulacją dla przedwzmacniaczy mikrofonowych lub wejść instrumentalnych (tu mamy do dyspozycji trzy opcje efektów: Bermuda Triangle, Ibanez TS808 i Raw). Efekty insertowe (także te na torach wysyłkowych) obsadza się bardzo łatwo, ponieważ wszystkie są już fabrycznie podzielone na kategorie. Dużym ułatwieniem są również wspomniane wcześniej presety. Z poziomu każdego kanału indywidualnie możemy definiować, który kanał z efektami ma być nagrywany, a w którym efekty są tylko do odsłuchu. Poszczególne efekty w torze można omijać, usuwać i dodawać, ale globalne ominięcie całego toru insertowego wymaga kliknięcia prawym klawiszem myszy i wybrania z menu Disable All/Enable All. Do szybkich porównań przed/po znacznie lepszy byłby jeden przycisk.

Podział widoku miksera na różne grupy ma swoje zalety, ale w widoku wejść zabrakło mi wglądu w aktywne inserty (dostępne w widoku Overview i Inserts), mimo że jest na to sporo miejsca. Zdublowano za to funkcję włączania insertów w tor nagraniowy, dostępną zarówno pod postacią małego przycisku w prawym górnym rogu slotu insertów, jak i pod postacią przycisku w widoku Inserts. W żadnym wypadku nie są to wady, ale rzeczy te wybijają trochę z naturalnego rytmu pracy, wymagając przełączania się między widokami (na szczęście cały mikser jest w jednym oknie). Zresztą stworzenie wirtualnego miksera dla tak złożonej konfiguracji, jaką jest wielokanałowy interfejs audio, zwłaszcza gdy jest to także akcelerator wtyczek, to prawdziwe wyzwanie i trzeba przyznać, że firma Universal Audio wykonała w tym zakresie kawał solidnej roboty. Sama instrukcja obsługi miksera Console liczy sobie ponad 200 stron, więc jest to lektura na długie zimowe wieczory i do tego absolutnie obowiązkowa.

Zobacz także test wideo:

Technics EAH-A800 - bezprzewodowe słuchawki z redukcją szumów

Wszystkim osobom dorastającym w latach 70. i 80. minionego wieku należąca do Panasonica marka Technics nieodmiennie kojarzy się z gramofonami oraz doskonałym sprzętem hi-fi.

Universal Audio Apollo 8 w praktyce

Z poziomu interfejsu możemy dokonywać podstawowych czynności obsługowych związanych z ustawianiem wejść, takich jak regulacja czułości, aktywowanie HPF, tłumika, odwracanie biegunowości, włączanie napięcia fantomowego czy łączenie wejść w pary. Status wejść znajdujących się z tyłu (combo - mikrofon lub linia) zmieniamy przyciskiem INPUT, a po włożeniu wtyku w gniazdo HI-Z wejścia 1 i 2 automatycznie przełączają się w tryb instrumentalny. Kolejne wejścia do regulacji przełączamy wciśnięciem enkodera, a okalająca go poświata zgrubnie wskazuje poziom ustawionej czułości (zielona w trybie pracy normalnej, pomarańczowa w trybie Unison). Czułość wejść liniowych nie podlega płynnej regulacji. Możemy ją jedynie zmienić z +4 dBu na -10 dBV, bez żadnych dodatkowych funkcji. Podobnie rzecz wygląda w przypadku wyjść, gdzie takiej samej zmiany dokonujemy dla poszczególnych par: 1-2, 3-4 itd. Możemy też o 6 dB zmniejszyć poziom sygnału na wyjściu monitorowym, co przydaje się w sytuacji, gdy pracujemy z odsłuchami aktywnymi o wyższej czułości lub wzmacniaczem zasilającym monitory pasywne. Mamy funkcję przełączania monitorów (po wcześniejszym zdefiniowaniu wyjść w Console), a przycisk funkcyjny FCN może realizować zaprogramowaną wcześniej funkcję zmiany odsłuchu (gdy chcemy skorzystać z trzeciego zestawu monitorów), monofonizacji lub stłumienia sygnału wyjściowego. Wciśnięcie enkodera MONITOR wycisza wyjścia monitorowe, nie wpływając na sygnał na wyjściach słuchawkowych. Należy zaznaczyć, że regulacja poziomu wyjściowego, choć dokonywana przez enkoder, odbywa się w domenie analogowej, zatem nie ma wpływu na jakość sygnału.

Interfejs nie jest całkowicie samowystarczalny - wiele funkcji, w tym także częstotliwość próbkowania, zmienia się z poziomu miksera Console. Mimo to jego obsługa jest bardzo łatwa i przebiega wyjątkowo sprawnie, choć jeśli chodzi o regulację czułości, to bardziej mi odpowiada opcja zastosowana w Apollo Twin, gdzie aktualne jej ustawienie prezentowane jest przez pojedyncze diody LED, a nie jednolitą linią bez wyraźnego zakończenia, jak w Apollo 8. Pod względem brzmieniowym praca z opisywanym interfejsem to prawdziwa przygoda - wyłącznie w pozytywnym znaczeniu tego słowa. Możliwość eksperymentowania z różnymi przedwzmacniaczami na wejściach, włączanie w tor nagraniowy wybranych procesorów (np. LA-2A i Pultec - do nagrywania wokalu nic lepszego nie wymyślono) oraz aktywowanie na sumie emulacji niemal dowolnego magnetofonu analogowego to prawdziwa bajka! Wprawdzie piszę to z perspektywy kogoś, kto dzięki uprzejmości Universal Audio oraz jej dystrybutora w Polsce, firmy Audiostacja, ma na pokładzie komplet wtyczek UAD-2, ale nawet z podstawowym zestawem wtyczek dostarczanych wraz z interfejsem frajda jest nieprzeciętna. Do tego dochodzi powalająca wręcz dynamika wejść i wyjść oraz niesamowita klarowność dźwięku. Człowiek czuje się trochę jak mały chłopiec, który schował się na noc w sklepie z zabawkami. Mając do dyspozycji 6 procesorów DSP (4 w Apollo 8 i 2 w Apollo Twin) można już naprawdę zaszaleć, powierzając komputerowi jedynie funkcję wielośladu i narzędzia do sterowania automatyką. Jeśli komuś mało wejść mikrofonowych, to może skierować swą uwagę na Apollo 8p, w którym jest ich osiem (kosztem wejść liniowych). Urządzenie powinno być niebawem dostępne na rynku w cenie 13.690 zł. Różnica w kwocie, jaką trzeba zapłacić za 8p w porównaniu do 8 wydaje się spora, ale musimy pamiętać, że uwzględnia ona cenę czterech najwyższej klasy przedwzmacniaczy mikrofonowych, co i tak jest stosunkowo „łagodnym wymiarem kary”.

Podsumowanie