Kluczowanie (Side-Chain)

Reaper obsługuje wszystkie wtyczki, które wyposażone są w tor kluczowania; funkcję Side-Chain obsługują też wtyczki Rea, które dostarczane są razem z Reaperem. Aby móc w pełni wykorzystać możliwości tego programu w zakresie kluczowania należy bliżej przyjrzeć się jego możliwościom jeśli chodzi o wewnętrzną komutację sygnału. Tam bowiem tkwi tajemnica efektywnego wykorzystania wtyczek z funkcją Side-Chain. Aby zaprezentować pełne możliwości Reapera w trybie kluczowania użyjemy klasycznego przykładu, w którym mamy dwie ścieżki. Na pierwszej znajduje się partia tak zwanego padu, a na drugiej partia stopy. Naszym celem jest stworzenie takiej konfiguracji, aby partia syntezatora wyciszała się w tym momencie kiedy następuje uderzenie stopy.

Kluczowanie z ReaComp

Na ścieżce z syntezatorem włączamy kompresor. Na początku niech to będzie ReaComp. W prawym górnym rogu wtyczki znajdziemy przycisk z napisem 2/4 In 2 Out. Klikając na nim uzyskujemy dostęp do opcji komutacji sygnału w obszarze tej wtyczki. W tym momencie obsługuje ona dwa wejścia i dwa wyjścia. Aby skorzystać z kluczowania Side-Chain należy uruchomić dodatkową parę wejść. Wejścia te posłużą nam do sterowania pracą detektora w naszym kompresorze. Po stronie wejść klikamy mały znaczek +, co spowoduje aktywację potrzebnych nam wejść. Noszą one oznaczenie Auxiliary L i R. Kolejnym krokiem będzie wskazanie ich jako źródła sygnału dla detektora. W oknie Detector Input we wtyczce wybieramy Auxiliary L+R. Od tego momentu kompresor nie będzie reagował na sygnał wchodzący na jego wejście, ale na sygnał podawany na wskazane tor kluczowania.

Aby kompresor otrzymywał sygnał kluczujący trzeba w oknie wtyczek aktywować dodatkową parę wejść, którymi będą tory 3 i 4.

Kolejną czynnością będzie uruchomienie wysyłki na kanale sterującym pracą kompresora, czyli w naszym wypadku na ścieżce stopy. W tym celu klikamy przycisk I/O i w wierszu Add New Send wybieramy ścieżkę, na której znajduje się nasz syntezator. Tuż pod tłumikiem dostępne są opcje przekierowania sygnału. Sygnał z toru 1/2 kierujemy na tor 3/4. Jednocześnie warto wybrać opcję Pre Fader, aby uniezależnić poziom wysyłki od ustawienia tłumika na kanale ze stopą. Teraz już możemy uruchomić odtwarzanie. Na początku nie będziemy słyszeć żadnego efektu kluczowania z prostej przyczyny - przy domyślnych ustawieniach kompresor nie działa. Zaczniemy od ustawienia suwaka Ratio się na 4:1. Teraz należy obniżyć ustawienie suwaka Threshold do momentu, aż na czerwonym wskaźniku znajdującym się obok miernika poziomu wyjściowego zacznie pojawiać się kreska sygnalizująca działania tłumienia w kompresorze. Przy niższych ustawieniach progu kompresji tłumienie to będzie większe i lepiej słyszalne.

Przy bardziej złożonych komutacjach sygnału kluczującego warto skorzystać z okna Routing Matrix, gdzie można dokonywać konfiguracji mając wgląd na całość sesji.

W torze kluczowania naszego kompresora mamy też do dyspozycji filtry górno- i dolnoprzepustowy. Dzięki nim możemy ustawić zakres częstotliwości, na które będzie reagował nasz kompresor. Aby odsłuchać sygnał kluczujące już po filtrach, należy zaznaczyć opcję Preview Filter. Suwakami Low Pass i Hi Pass zawężamy zakres częstotliwości od góry i od dołu, a suwakiem RMS Size definiujemy charakter pracy detektora. Pozostałe manipulatory w naszym kompresorze działają podobnie jak dzieje się to innych procesorach dynamiki.

Inne kompresory

Zamiast ReaComp użyjemy teraz innego kompresora. Niech będzie to FabFilter Pro-C. Klikając omawiany już przycisk w górnym prawym rogu upewniamy się, że kompresor widzi 4 wejścia. Sprawdzamy też konfigurację wysyłki ze ścieżki sterującej - w naszym przypadku jest to ścieżka stopy. W kompresorze FabFilter klikamy przycisk Expert i w lewej parze przycisków Side-Chain przełączamy opcję Internal na External. Aby upewnić się, że nasz kompresor otrzymujesz sygnał kluczowania ze ścieżki stopy, klikamy przycisk Audition. Powinniśmy słyszeć samą stopę. Wyłączamy funkcję Audition i dobieramy ustawienia kompresora stosownie do naszych potrzeb. W przypadku kompresora Pro-C także mamy do dyspozycji filtry dolno- i górnoprzepustowy, za pomocą których możemy zawęzić pasmo sygnału sterującego pracą toru kluczowania.

Oprócz kluczowanego kompresora Reaper oferuje też wtyczkę kluczowanej bramki, z opcją jej pracy w trybie odwrotnym (ducking - wyciszanie sygnałem).

Zaawansowane kluczowanie

Zastosujemy teraz konfigurację, która pozwala uzyskać bardziej zaawansowane efekty kluczowania. Stworzymy trzy ścieżki - na pierwszej znajdzie się dźwięk z długo wybrzmiewającym pogłosem, na drugiej sygnał kluczujący, którym będzie pętla perkusyjna, a trzecią w tym momencie zostawimy pustą.

Na ścieżce sterującej kluczowaniem aktywujemy wysyłkę sygnału z torów 1/2 na 3/4, które we wtyczce kompresora Side-Chain zgłaszają się jako Auxiliary L+R. Aby uniezależnić kluczowanie od poziomu sygnału na ścieżce kluczującej należy wybrać opcję wysyłki Pre Fader.

Trochę w nawiązaniu do artykułu głównego tego numeru EiS, w którym piszemy o technikach glitch, użyjemy dostępnej w Reaperze wtyczki Avocado Glitch, którą włączymy właśnie na tej trzeciej ścieżce. Posłuży nam ona jako ścieżka pośrednicząca między sygnałem kluczującym, którym jest nasza partia rytmiczna, a sygnałem z pogłosem, który zostanie poddany kluczowaniu. Dla wzbogacenia efektu kluczowania na ścieżce pośredniczącej, a w zasadzie pomocniczej, włączamy wspomniany Avocado Glitch, który sprawi, że tłumienie sygnału pogłosu nie będzie takie rytmiczne i idealnie wyrównane. Całą konfigurację zaprezentowałem na klipie wideo znajdującym się na naszej płycie DVD.