Przybornik producenta - Poszerzanie stereofonii

Nikt nie chodzi do kina po to, żeby usłyszeć w nim dźwięk tylko nieznacznie szerszy niż dobywający się z telewizora w domu czy zestawu kina domowego. Koniec końców cóż w tym złego? Przecież i tu, i tu oglądamy ten sam film, z tą samą akcją i aktorami. Wciąż widzimy te znakomite, generowane komputerowo sceny i wciąż słyszymy muzykę i dźwięk zrealizowane w systemie 5.1. Cały problem polega jednak na tym, że chcielibyśmy, aby nasze doznania artystyczne były jak najmocniejsze. Chcemy zagubić się w poczuciu teraźniejszości i jak najbardziej wtopić się w film, który oglądamy, razem z towarzyszącą mu muzyką, działającą jak wehikuł miejsca i czasu.

W przypadku samej muzyki jest podobnie. Wystarczy prześledzić drogę, jaką przebyła technologia produkcji muzycznej przez ostatnie 50 lat i zmiany, jakie dokonały się w zakresie jej odbioru. Brzmienie na koncertach jest coraz lepsze i stworzone tak, by zachwycić nas swą głębią i dynamiką. Jakość zestawów głośnikowych, zarówno w studiach nagrań jak i tych, które znajdują zastosowanie w domu, wzrosła niebotycznie. Coraz więcej osób ma u siebie wyższej klasy systemy kina domowego, towarzyszące coraz większym ekranom telewizyjnym. Są też słuchawki, które eliminują szum otoczenia, pozwalając w pełni skupić się na słuchaniu muzyki.

(fot. https://reverb.com/news/linear-phase-vs-regular-eq-which-is-better)

Jak to się ma do tematu tego artykułu? Wszystko to sprawia, że chcemy słuchać takiej muzyki, jakiej można doświadczyć w kinie. Współczesne miksy fascynują swoim brzmieniem z perfekcyjnie dobranymi proporcjami niskich i wysokich częstotliwości. Wszystko to wpływa na uzyskanie wrażenia „odbioru wertykalnego” słuchanej muzyki. Ale zdecydowana większość z nas oczekuje też efektownej ekspozycji „horyzontalnej” i tu właśnie dominującą rolę zaczyna odgrywać stereofonia. Zrozumienie narzędzi i technik pozwalających uzyskać optymalną szerokość brzmienia jest dziś rzeczą kluczową, pozwalającą na ich zastosowanie w konkretnym stylu muzycznym.

Większość najważniejszych „decyzji przestrzennych” zaczyna się od regulatorów panoramy w kanałach miksu, ale równie wiele opiera się na pryncypiach przestrzennej reprodukcji dźwięku oraz sposobie przetwarzania i programowania. Przyjrzymy się zastosowaniu takich efektów jak delay, które pozwolą poszerzyć granice panoramy, jednocześnie zastanawiając się nad sposobami wykorzystania komplementarnych dźwięków, które również pozwalają uzyskać znakomite efekty.

1

 Materiał o niskiej częstotliwości, jak partie basu czy stopa, niemal zawsze najlepiej sprawdzają się w trybie mono lub przy bardzo wąskiej stereofonii. Zdecydowana większość tego, o czym traktuje niniejszy artykuł odnosi się do częstotliwości z zakresu środka i wyższych.

 

2

 Automatyczne panoramowanie jest kluczem do uzyskania szerszych brzmień. Zawsze warto sprawić, by jakaś ścieżka w sesji może poruszać się między kanałami – zarówno w sposób płynny, jak i skokowy. Nawet jeden animowany tą metodą element, kontrastując z innymi, zachowującymi stabilność przestrzenną, może zmienić percepcję miksu.

3

  Korzystaj z przetwarzania Mid-Side, dostępnego w niektórych procesorach. Mając możliwość niezależnej manipulacji składową wspólną i różnicową możesz uzyskać znacznie ciekawsze efekty niż pracując w trybie stereo.

 

 Nasz wybór - Sześć wtyczek do poszerzania miksu

 

1.

iZotope Ozone Imager

Bazując na technologii pochodzącej z narzędzi pakietu Ozone Mastering, Imager pozwala pracować ze stereofonią w wyjątkowo intuicyjny sposób. I jest całkowicie darmowy!

 

2.

Waves S1 Stereo Imager

Niesamowicie sprawny i wydajny procesor z minimalną liczbą kontrolek. Pozwala regulować ogólną przestrzenność, zawężać niskie tony i korygować niesymetrię sygnałów. (49 USD)

 

3.

UAD Precision K-Stereo Ambience Recovery

Stworzony we współpracy z Bobem Katzem, procesor ten doskonale sprawdza się na finalnym etapie pracy, w ciekawy sposób poszerzając miks i dodając mu głębi. (99 EUR)

 

4.

SoundToys Microshift

Bazuje na dwóch kluczowych dla percepcji przestrzeni elementach – odstrojeniu i krótkim opóźnieniu. Nieznaczne zmiany w wysokości dźwięku i czasie dają zaskakujące efekty. (129 USD)

 

5.

PSP StereoPack

Cztery wtyczki, z których każda przetwarza szerokość stereo w inny sposób. PseudoStereo, StereoEnhancer, StereoController i StereoAnalyser to znakomity zestaw do pracy. (49 USD)

 

6.

NugenAudio Stereoizer

Wyspecjalizowany i najeżony funkcjami procesor do wszelkiego typu prac ze stereofonią. Jeśli pracujesz z kompleksowymi miksami i masteringiem, to wtyczka, którą trzeba mieć. (128 EUR)

 

Poszerzające opóźnienie

Utrzymywanie źródeł dźwięku w centrum, ale stosowanie efektów poszerzających jest doskonałym sposobem na poprawę miksu. Niezbyt gęste miksy to często znakomita platforma do wykorzystania szeroko brzmiących efektów. W tym przypadku mamy aranżację z dominującą stopą i linią basu, na której pojawia się szereg elementów o wysokich częstotliwościach, pod postacią talerza ride i hi-hatu. W efekcie występujące co kilka taktów syntetyczne dźwięki mają szansę na to, aby świetnie zaprezentować się po użyciu przestrzennego echa. Należy tu wziąć pod uwagę dwa elementy, oba wynikające z pojawiania się różnic pomiędzy powtórkami, a dźwiękiem, który je wyzwala. Trzeba zatem skupić się na ustawieniach częstotliwości (dla uzyskania celowo zawężonego brzmienia) oraz odstrojeniu dźwięku wynikającym z modulacji opóźnienia.

 

Krok po kroku

Poszerzające opóźnienie

 

1.

Mamy tu miks ze stopą, zamkniętym hi-hatem, talerzem ride i pływającą linią basu opartą na fali prostokątnej. Jedynym dodatkowym elementem jest narastający przez dwa bity dźwięk syntetyczny, wyzwalany co kilka taktów. W tym momencie aranżacja jest dość skromna.

 

2.

Włączamy wtyczkę Waves H-Delay, tworząc wysyłkę z tego fragment utworu. Jako Delay Time wybieramy ósemkę z kropką, używając pokładowych filtrów do zawężenia częstotliwości dla echa, tak by powtórki stanowiły jedynie „cień” nut, które je wyzwalają.

 

3.

Taki delay sprawdza się dobrze, ale nie kreuje odpowiedniej przestrzeni. Mamy tu sporo miejsca na to, aby echa zabrzmiały bardziej dynamicznie. Przełączamy H-Delay w tryb Ping-Pong, dodatkowo poszerzając efekt przestrzenny za pomocą kontrolek modulacji.

 

 

Jak poszerzyć brzmienie bębnów?

Programowanie bębnów z wielu źródeł sprawdza się dobrze wtedy, gdy nie trzymasz się kurczowo środka panoramy.

 

 

1.

Zaczynamy od spokojnego rytmu zbudowanego z szeregu elementów. Są tu dwie stopy, hi-hat, tamburyno i grające w backbeacie werble i klaśnięcia. Partię basu zbudowano na bazie brzmienia Rhodesa. Każdy instrument ma własną ścieżkę i ustawiony jest w centrum.

 

2.

Centralne umieszczenie dźwięków daje mocne brzmienie, ale przestrzeń stereo nie istnieje. Spróbujmy pomyśleć o instrumentach w kontekście par, zaczynając od otwierającego górę ustawienia w panoramie hi-hatu (na -25) oraz tamburyna (w kierunku przeciwnym, na +25).

 

3.

Takie ustawienie od razu tworzy przestrzenny szkielet, na którym możemy budować resztę. Mamy tu dwa werble – Ringy Snare oraz SD1 – które ustawiamy w panoramie podobnie, ale nieco szerzej: na +40 oraz -40. Teraz brzmienie partii perkusji zyskuje nową jakość.

 

4.

Konfiguracja ta sprawdza się szczególnie dobrze, gdy tworzące parę instrumenty nie są skwantyzowane. To oznacza, że pojawiają się w nieco innych momentach, tworząc wrażenie pulsującej przestrzeni. Werble stają się cichsze, zatem zwiększamy ich poziom.

 

5.

Ścieżka Deep SD także zawiera parę werbli, ale zaprogramowanych równolegle. Niekiedy jednak warto powielić ścieżkę i rozdzielić jej części, by można było im nadać inne ustawienia panoramy. Różnicy w brzmieniu posłuchajcie na wideo dostępnym online.

 

6.

Na koniec poszerzymy cały miks na sumie, używając do tego procesora Imager z pakietu iZotope Ozone 7. Aplikujemy ekstremalną szerokość dla pasm 3 oraz 4 i nieco mniejszą dla pasma 2. Użyty na końcu UAD Precision K-Stereo zwiększa poziom toru Side.