Można śmiało powiedzieć, że Xfer Records Serum uzyskał status syntezatora legendarnego, a opanowanie tej wtyczki jest niezbędne każdemu producentowi.
Serum to dwuoscylatorowy syntezator z bogatym pakietem efektów i szerokim wachlarzem opcji modulacyjnych, bazujących na wtyczce Xfer LFOTool. Choć jest dziełem przede wszystkim jednego człowieka, Steve’a Dudy (zbieżność nazwisk absolutnie przypadkowa...), w powstawaniu Serum swój udział miało kilku guru muzyki syntezatorowej, jak Deadmau5, Laurent de Soras z OhmForce, król filtrów Andrew Simper czy Magnus Lidstrom z Sonic Charge. Zabierzemy Cię na wycieczkę po Serum, przekazując Ci wiedzę potrzebną przy tworzeniu intrygujących brzmień wavetable i napompowanych modulatorów. Najwyższy czas, by raz na zawsze odczarować ten słynny syntezator...
Dlaczego Serum przez tak długi czas utrzymuje się na czele stawki syntezatorów wtyczkowych? Najprawdopodobniej zawdzięcza to doskonałemu brzmieniu i wszechstronności sonicznej, co jednak wcale nie oznacza, że jego obsługa czy zrozumienie istoty działania są trudne – prawdę mówiąc, jest bardzo prosty. W oknie Serum znajdujemy cztery główne panele: Osc, FX, Matrix oraz Global. Pojawiają się one w górnej części interfejsu – dolna wyświetla elementy stałe: wszystkie modulatory, kontrolki sterowania brzmieniem, a także globalne regulatory takich elementów jak portamento i pitchbend. Do tego udało się wygospodarować jeszcze przestrzeń na klawiaturę, umiejscowioną u dołu okna interfejsu.
Panel Osc to miejsce, w którym spędza się najwięcej czasu, programując brzmienia. Prawdę mówiąc, w niniejszym poradniku nie wyjdziemy poza ten obszar – tu znajdziesz bowiem wszystko, czego potrzebujesz do tworzenia i szlifowania wspaniałych barw. To wiele mówi o tym, ile pracy i przemyśleń włożono w zaprojektowanie Serum. W omawianej sekcji znajdują się dwa niezwykle uniwersalne oscylatory wavetable, wraz z wyświetlaczami i najważniejszymi kontrolkami do kształtowania brzmienia. Jakkolwiek wiele spośród nowoczesnych syntezatorów oferuje cztery oscylatory, a bywa nawet, że więcej, Serum zdobył uznanie, oferując jedynie dwa, pełni programowalne. Jako uzupełnienie otrzymujemy dwa oscylatory pomocnicze – generatory Sub i Noise umożliwiają dalsze kształtowanie brzmienia, pracując w niemal dokładnie taki sam sposób, jak ich bardziej rozbudowane odpowiedniki. W naszych instruktażach, a także materiałach wideo towarzyszących artykułowi, opowiemy Ci dokładnie o tym, jak zrobić użytek ze wszystkich tych oscylatorów.
W prawej górnej części panelu Osc można znaleźć filtr zaprojektowany przez Cytomic. Większości konfiguracji modulacyjnych można dokonać korzystając wyłącznie z panelu Osc, ale jeśli chciałbyś w bardziej szczegółowy sposób zarządzać komutacją modulacji, użyj panelu Matrix (matrycy modulacji). Tutaj możesz zdefiniować znacznie bardziej złożone konfiguracje modulacyjne i uzyskać dostęp do większej liczby źródeł, niż z poziomu panelu Osc. Kolumna Mod daje dostęp do jeszcze szerszych możliwości sterowania modulacją. Panel FX syntezatora Serum umożliwia przetworzenie sygnału przez dziesięć efektów, których kolejność można dowolnie ustalać. Oprócz tych bardziej oczywistych, jak Compressor, Flanger, EQ i Distortion, znajdziesz rozbudowany procesor Reverb, a także efekty Xfer Hyper i Dimension. Są to efekty specyficzne dla Serum, a dwa ostatnie to, odpowiednio, wielogłosowy delay/chorus oraz opóźnienia przesuwane fazowo. Panel Global udostępnia opcje pozwalające na konfigurowanie Serum, niekoniecznie związane bezpośrednio z tworzeniem brzmień. Jeśli chciałbyś ukryć klawiaturę, wyłączyć wyświetlanie podpowiedzi, dostosować parametry Unison i Chaos, zmienić strój globalny albo poziom oversamplingu, wystarczy, że otworzysz ten panel.
?
Nawet jeśli konfigurowanie modulacji w Serum jest proste, nie zapominaj o poszerzonych możliwościach, jakie daje matryca. Tu możesz wprowadzać wartości w półtonach, wpisując np. 12st.
?
Kliknięcie na klawiaturze Serum z wciśniętymi klawiszami Shift +Alt powoduje włączenie dźwięku ciągłego, co doskonale sprawdza się podczas opracowywania brzmień.
?
Upewnij się, że posiadasz najnowszą wersję Serum, pobraną z witryny internetowej Xfer, by nie przeoczyć użytecznych funkcji, takich jak import plików PNG.
?
Serum oferuje tylko cztery LFO? Niekoniecznie. Jeśli przypiszesz wszystkie cztery, pojawi się piąty, później szósty, siódmy i ósmy!
?
Jeśli podobają Ci się procesory efektów w Serum, zajrzyj na swoje konto Xfer – zajdziesz tu Serum FX, moduł efektów w wersji wtyczkowej, wyposażony we własne modulatory.
Natychmiastowo rozpoznawalnym elementem Serum są jego oscylatory wavetable. Oto skondensowany przewodnik opisujący sposób ich wykorzystania.
Synteza typu wavetable nie jest koncepcją nową – powstała w latach 80., kiedy to Wolfgang Palm stworzył syntezator PPG Wave. W owych czasach technologia cyfrowa była ekscytującą nowością, a przełomowa idea Palma polegała na tym, by oscylatory „karmić” zbiorami przebiegów, a nie pojedynczymi falami. Określana mianem wavetable (tablica próbek), taka kolekcja przebiegów może podlegać modulacji, w rezultacie czego powstają nowe brzmienia, niemożliwe do uzyskania przy wykorzystaniu technologii analogowej.
Choć mody syntezatorowe pojawiają się i znikają, synteza wavetable wymyślona przez Palma zachowuje silną pozycję faworyta w zakresie technologii wytwarzania brzmień, a supersyntezatory, takie jak Massive – i, rzecz jasna, Serum – wykorzystują tę technologię do generowania własnych barw, za każdym razem przesuwając poprzeczkę jakościową coraz wyżej.
Przyjrzyjmy się oscylatorom Serum – źródłu jego unikalności sonicznej. Ustawienie domyślne (Init) zawiera wyłącznie przebieg piłokształtny w oscylatorze A. Można go zamienić na inny z menu u góry okna oscylatora. Wybierz Analogue > Basic Shapes.
Na początek użyjemy sinusoidy, ale możemy ją modyfikować przy użyciu kontrolki WT Position. Kliknięcie na wyświetlaczu pozwala zobaczyć wszystkie dostępne przebiegi – inaczej mówiąc, całą ich tablicę.
Idea syntezy tablicowej polega na modulowaniu pozycji w obrębie tablicy, w rezultacie czego powstają interesujące, ewoluujące brzmienia. Wypróbuj więc kilka innych tablic, modulując WT Position przy użyciu LFO, obwiedni i innych modulatorów, tworząc morfing w obrębie danej barwy.
Kiedy opanujesz podstawy korzystania z tablic wavetable, czas przyjrzeć się bliżej architekturze leżącej u podstaw niesamowitego brzmienia Serum.
Załadujmy inną tablicę – wybierz Digital, a następnie Prime. Brzmienie jest tutaj bardziej jednolite – zamiast skokowego przechodzenia pomiędzy przebiegami ruch jest płynniejszy, a brzmienie bardziej ewoluujące.
Inny sposób kształtowania przebiegów polega na wykorzystaniu kontrolki Warp. Oferuje ona opcje zakrzywiania i pochylania kształtu przebiegu, w tym symetryzacji, odbicia lustrzanego, synchronizacji, remapowania i modulacji amplitudy/częstotliwości sterowanej przez oscylator B.
Phase wyznacza punkt, w którym rozpoczynać się ma cykl odtwarzania, zaś kontrolką Random można poszerzyć zakres, w którym będzie to następowało. Strojenie odbywa się w sposób podobny, jak w każdym innym syntezatorze – oscylator stroi się w oktawach, półtonach i centach. Modulować można jednak tylko jeden z parametrów, czyli Coarse.
Jak dotąd pokazało się dużo mocy, a użyliśmy tylko jednego oscylatora. Oscylator B sprawi nam jeszcze więcej radości, a do tego do naszej dyspozycji są też oscylatory Sub i Noise. Oscylator Sub w Serum oferuje selektory kształtu fali i oktawy stroju, a także regulatory panoramy i poziomu.
Oscylator szumu w Serum pracuje w oparciu o sygnały samplowane, a nie syntetyzowane. Na pierwszy rzut oka może się to wydawać wadą, ale jeśli przewiniesz listę źródeł, wszystko stanie się oczywiste. Także i tu dostępne są kontrolki panoramy i poziomu, a także regulatory Phase i Rand, jak w oscylatorach głównych. Parametrem Pitch szumu można sterować ręcznie lub powiązać go z wysokością granych nut.
Główne oscylatory Serum mogą importować pliki PNG. Aby móc skorzystać z tej funkcjonalności, upewnij się, że zainstalowałeś najnowszą wersję syntezatora. Plik PNG ładuje się, przeciągając go do okna oscylatora. Jasność obrazu koresponduje z amplitudą przebiegu w danym punkcie tablicy.
Skonfigurować komutację modulacji
Sygnały modulujące można skierować praktycznie w dowolny punkt Serum. W tym celu przeciągnij uchwyt komutacyjny (ikona w postaci trzech ćwierci koła, widoczna obok nazwy modulatora) na wybrany parametr. Aby ustalić siłę (głębokość) danej modulacji, wciśnij klawisz Alt przesuwając parametr docelowy. Komutację można uczynić bipolarną (dwukierunkową) lub unipolarną (jednokierunkową), klikając punkt docelowy z wciśniętymi klawiszami Alt+Shift. Konfigurację komutacji możesz zdefiniować także na panelu Matrix, który daje możliwość wyboru krzywej zmian amplitudy modulacji, a nawet modulowania źródła.
Używać presetów i ustawień
Kliknij nazwę presetu na rozwijanej, podzielonej na kategorie liście. Presety możesz przeglądać w tradycyjny sposób, za pomocą klawiszy strzałek, zaś własne zapisywać w kategorii User, klikając ikonę dysku po lewej stronie. Z prawej strony przycisków wyboru znajduje się przeglądarka presetów. Za jej pomocą możesz przeglądać ich typy, a także odczytać datę zapisania i nazwę folderu zawierającego. Serum pozwala oceniać presety systemem gwiazdek, który ułatwia późniejsze ich odnajdywanie. Z poziomu Menu możesz natychmiastowo przywołać przeglądarkę systemową, z otwartą lokalizacją presetów i innych elementów Serum.
Zanurzyć się w morzu wavetable
Jeśli nie boisz się eksplorować głębin technologii wavetable, kliknij ikonę ołówka w prawym górnym rogu okna oscylatora. W mrocznych głębinach edytora będziesz mógł dokonać edycji tablic na poziomie wręcz mikroskopowym. Interpolacja ramek i rysowanie własnych przebiegów przy wykorzystaniu gotowych kształtów jest tutaj najprostszą metodą pracy, więc jeśli idea addytywnej edycji FFT, z użyciem randomizacji i manipulowaniem cząstkami wprawia Cię w przerażenie, to być może jest na to za wcześnie. Możliwe jest także tworzenie własnych formuł, generujących tablice wavetable. Nurkuj tak głęboko, jak się odważysz!
Dodać efekty do własnych brzmień
Panel FX daje dostęp do kolekcji procesorów. Włączenia/wyłączenia efektu dokonuje się poprzez kliknięcie etykiety z lewej strony, zaś ominięcie następuje po kliknięciu przycisku Power. Kolejność efektów można zmienić, klikając i przeciągając ikonę ze strzałkami góra-dół. Otwarcie panelu FX nie powoduje ukrycia dolnej części okna, w której znajduje się panel modulatorów – możesz regulować parametry LFO, obwiedni i definiować komutację modulacji tak, jak po otwarciu panelu Osc. U dołu Menu znajdziesz polecenia pozwalające zapisywać, przywoływać, a także zabezpieczać presety przed nadpisaniem.
Filtr zaprojektowany przez Andrew Simpera, twórcę filtrów Cytomic i Ableton, ma do zaoferowania całe mnóstwo typów filtracji – tak wiele, że wybiera się je z poziomu rozwijanego menu i zawartych w nim kategorii Normal, Multi, Flanges i Misc. Oscylatory A i B są komutowane do filtru poprzez kliknięcie odpowiadających im lampek na panelu Filter, a oscylatory Noise i Sub (N i S) obsługuje się w ten sam sposób. Z kolei kliknięcie lampki opatrzonej ikoną klawiatury włącza funkcję Keytracking. Kontrola odcięcia i rezonansu działa dokładnie w taki sposób, jakiego można się spodziewać po filtrze, a regulacja Pan pozwala zwiększyć poziom odcięcia w jednym kanale względem drugiego. Drive zwiększa wzmocnienie sygnału przed filtracją, a ponadto może wprowadzać jego niewielkie nasycenie. Mix reguluje proporcje sygnału przed i po filtrowaniu. Działanie umieszczonego pomiędzy tymi dwoma ostatnimi pokrętła Fat zmienia się w zależności od wybranego typu filtru.
Filtr Serum jest skromny, ale niebezpieczny – wyposażono go w kontrolki działające kontekstowo.
Poznałeś już podstawowe elementy brzmieniowe syntezatora Serum. Zajmijmy się teraz elementami sterującymi.
Spójrzmy na dostępne w Serum modulatory. Na ilustracji widać, że LFO 1 pracuje z przebiegiem trójkątnym. Aby użyć go do modulacji wybranego parametru, przeciągnij nań uchwyt modulacji. Spróbujmy zmodulować pozycję tablicy (WT Pos) oscylatora B.
Przeciągając myszą z wciśniętym klawiszem Alt można zmienić głębokość zastosowanej modulacji. Ustaw umieszczoną poniżej wykresu przebiegu LFO kontrolkę Rate. To prosty sposób modyfikowania kształtu sygnału modulującego. Krzywe twórz przeciągając niebieskie węzły widoczne pośrodku segmentów krzywej. Dwukrotne kliknięcie pozwala tworzyć nowe węzły.
Kliknij w tle wykresu przebiegu prawym klawiszem myszy, by obrócić go w pionie lub w poziomie. Po ustawieniu LFO w tryb Env kliknij węzeł prawym klawiszem myszy, by skonfigurować go jako punkt Loopback. Korzystając z parametru Delay możesz wprowadzić pauzę przed uruchomieniem LFO.
Teraz zajmijmy się obwiedniami. Timing i poziomy, z jakimi owe modulatory będą działały, można kształtować przy użyciu wyświetlacza sygnału albo pokręteł poniżej. Obwiednię można przypisać w dokładnie taki sam sposób, jak LFO czy jakikolwiek inny modulator. Oprócz standardowych ustawień Attack, Decay, Sustain i Release znaleźć tu można parametr Hold, poprzedzony fazą ataku.
Serum oferuje jeszcze szereg innych modulatorów. Aby aktywować sterowanie parametrami za pomocą kółka modulacji, użyj selektora Mod; jako sygnały modulacyjne możesz też wskazać wartości Velocity i Note. I wreszcie cztery makra, które można skonfigurować na potrzeby modulowania wybranych parametrów. Po ich przypisaniu, do sterowania nimi wystarczy jedno pokrętło.
