Sekrety syntezatorów Abletona
Sądzisz, że wiesz wszystko na temat syntezatorów w Live Suite? Lektura tego artykułu może wyprowadzić Cię z błędu...
Technologia
2019-05-05
Kolekcja syntezatorów pokładowych w Ableton Live Suite, a także tych dostępnych w postaci urządzeń Max For Live, daje potężne możliwości w zakresie rozmaitego typu syntezy. Istnieje jednak szereg egzotycznych technik kreacji brzmień, które umykają uwadze wielu osób. Niektóre od ponad dekady pozostają zagrzebane głęboko w strukturze podmenu, podczas gdy inne to po prostu sprytne sztuczki, polegające na wykorzystaniu istniejących narzędzi.
01. Algorytm all-carriers przekształca Operatora w 4-oscylatorowy syntezator addytywny, z możliwością edycji harmonicznych dla wszystkich oscylatorów.
W naszym instruktażu przyjrzymy się niektórym spośród tych bardziej ezoterycznych narzędzi do syntezy, jakie oferuje Live, wyjaśniając metody szybkiego wdrożenia ich w procesie twórczym. Zawarte tu wskazówki mogą okazać się zaskakujące nawet dla najbardziej doświadczonych użytkowników Live. Wprawdzie opisywane narzędzia są dostępne w tym DAW już od lat, ale wyzwolenie ich pełnego potencjału wymaga nieszablonowego podejścia.
Synteza addytywna
Znakiem firmowym Operatora jest synteza FM z modelowanymi analogowo filtrami, ale przy odrobinie planowania i w połączeniu z algorytmem all-carrier instrument ten może działać jako syntezator addytywny. [01] Chociaż ten rodzaj syntezy addytywnej nie jest tak wyrafinowany, jak współczesne projekty oparte na FFT, to jednak fantastycznie sprawdza się w przypadku złożonych, ewoluujących tekstur, przypominających syntezę wavetable. W przeciwieństwie do niej oferuje jednak kilka charakterystycznych udogodnień, takich jak zdolność odstrajania określonych zestawów harmonicznych, [02] nadająca brzmieniu bardziej organicznej wibracji. Zastosowanie Operatora w syntezie addytywnej jest użyteczne również przy odtwarzaniu starych barw cyfrowych, takich jak te z syntezatorów Kawai K5 i K5m z końca lat 80.
02. Odstrojenie zbiorów harmonicznych dodaje addytywnym brzmieniom organicznego posmaku.
Na początek wyłącz filtr, co pozwoli Ci wyraźnie usłyszeć efekty dokonywanych regulacji. Następnie wybierz algorytm All-Carrier i nadaj każdemu oscylatorowi unikalną strukturę harmoniczną. W dalszej kolejności ustaw poziomy oscylatorów i dopracuj ich precyzyjne/zgrubne odstrojenie, jeszcze mocniej modyfikując brzmienie. Pełen potencjał syntezy addytywnej ujawnia się wówczas, gdy poziomy wszystkich czterech oscylatorów poddane są animacji za pomocą niezależnych obwiedni, co pozwala na uzyskanie takich efektów jak np. nadanie wybranym zestawom harmonicznych charakteru perkusyjnego, z jednoczesnym wykorzystaniem innych do wygenerowania bardziej płynnych elementów brzmienia. [04] jest dobrym przykładem konfiguracji morfingu. Synteza addytywna może dawać bardzo „czyste” brzmienie, które jednak można zmanipulować z wykorzystaniem narzędzia Operatora. Na przykład w algorytmie all-carrier każdy oscylator ma dedykowaną pętlę sprzężenia zwrotnego [05], które aktywuje modulację oscylatora własnym sygnałem. Przy niskim poziomie sprzężenia pojawia się brzmienie typu grunge; przy wyższym powstaje szum w stylu FM.
Inną ciekawą funkcją Operatora jest możliwość użycia interpolacji i antyaliasingu, które pierwotnie, w 2005 roku, można było wyłączyć z myślą o ograniczeniu obciążenia CPU. Dziś jednak z funkcji tych [06] można korzystać (a w zasadzie nie korzystać) dla uzyskania cyfrowych artefaktów o różnym charakterze, zależnym od rodzaju efektów, jakie włączysz za syntezatorem. Aby uzyskać klimat retro lat 80., spróbuj aktywować na końcu łańcucha chorus, a po nim pogłos. Taka konfiguracja pozwoli wykreować klasyczne brzmienia Rolanda D-50.
04. Użycie obwiedni do wprawienia dźwięku w ruch wprowadza dynamikę i szczegółowość do każdego z czterech oscylatorów.
Pliki AMS
Mniej więcej w tym samym czasie, gdy pojawił się Operator 2, Ableton wprowadził do Live funkcję Export AMS, która wciąż pozostaje niedoceniana. Pozwala ona zapisywać wyedytowane zbiory harmonicznych w plikach z rozszerzeniem .ams. Są one przechowywane w folderze User Samples, a tu w podfolderze Waveforms. Stąd też pliki AMS mogą być importowane do dowolnego, działającego w oparciu o sample instrumentu Abletona, takiego jak Simpler czy Sampler, co umożliwia uzyskanie bardzo interesujących efektów.
05. Każdy oscylator w algorytmie all-carrier oferuje własną pętlę sprzężenia zwrotnego. Większe wartości sprzężenia dodają piaszczystości.
Aby zacząć korzystać z plików AMS, wybierz zbiór harmonicznych w Operatorze i kliknij w jego oknie [07] prawym klawiszem myszy, wywołując menu z opcją Export AMS. Po jej wskazaniu plik zostanie zapisany w bibliotece User Library [08] jako OperatorWaveform. Nazwę tę możesz dowolnie zmienić, a sam plik załadować do Simplera lub Samplera.
06. Aby uzyskać oldskulowy cyfrowy posmak, wyłącz interpolację i antyaliasing. Bonusem jest zmniejszenie obciążenia procesora.
W przypadku Simplera pliki AMS mogą być wykorzystane do utworzenia kolekcji typowych przebiegów falowych, takich jak piła, kwadrat, trójkąt czy sinusoida, które z kolei posłużą jako budulec brzmień analogowych. Jedynym utrudnieniem jest to, że konieczne może się okazać wskazanie punktów początku i końca pętli, ale dzięki funkcji Loop and Snap [09] obecnej w Simplerze nie jest to dużym problemem. Możesz też przygotować własną kolekcję przebiegów cyfrowych, a ustawiając punkty ich zapętlenia stworzyć unikalną bibliotekę presetów inicjacyjnych Simplera. Ponieważ narzędzia do syntezy w Simplerze są proste w użyciu, a ponadto wśród nich znajdują się doskonałe modele analogowych filtrów wycinających, mogą stanowią źródło inspiracji dla twórców szukających sposobów na uzyskanie bardziej oryginalnych brzmień.
Zobacz także test wideo:
07. Export AMS jest jednym z najciekawszych sekretów Abletona, umożliwiającym wyeksportowanie dowolnego przebiegu addytywnego do biblioteki użytkownika.
Synteza AM
Kiedy już zrozumiesz proces tworzenia i importowania plików AMS, Twoje możliwości w zakresie syntezy wzrosną dzięki narzędziu Sampler Live Suite. Wyposażono je w oscylator modulacji, pracujący z częstotliwościami z zakresu słyszalnego. Jego obsługa wymaga jednak idealnie zestrojonych próbek, bo w przeciwnym razie efekty mogą być chaotyczne. Możesz importować pliki AMS bezpośrednio do Samplera, przeciągając je do okna sampli, ale tą metodą plik AMS przypisany zostanie tylko do nuty C3 [10]. Aby to skorygować, trzeba rozszerzyć strefę, pokrywając cały zakres klawiatury [11], a następnie, w razie potrzeby, dopracować pętlę. Istnieje też znacznie bardziej eleganckie rozwiązanie: zaimportuj i dostosuj plik AMS w Simplerze, jak opisano powyżej, a następnie kliknij prawym przyciskiem myszy pasek tytułowy Simplera. W rozwijanym menu znajdziesz opcję Simpler > Sampler [12]. Kliknij ją, a Twój plik AMS powinien zostać idealnie zapętlony i zmapowany na całej pojedynczej strefie Samplera.
08. Wyeksportowane pliki AMS zapisywane są w podfolderze Waveforms folderu User Library Samples.
Po zmapowaniu i zapętleniu pliku AMS możesz przełączyć się do trybu oscylatora modulacji Samplera, który dysponuje własną obwiednią dla efektów dynamicznych [13]. Oprócz tego oscylator może być dostrajany do proporcji harmonicznych, tak jak w przypadku Operatora. Podczas gdy oscylator ten oferuje modulację FM, jego prawdziwa potęga kryje się w możliwości zastosowania modulacji amplitudy, sterowanej za pomocą obwiedni. Co więcej, tryb modulacji amplitudy jest również dostrajany do proporcji, jak FM, co nadaje mu podobny zakres brzmień, ale z innym posmakiem sonicznym. Pierwsze kroki z tą niedocenioną formą syntezy sprowadzają się do wypróbowania różnych plików AMS i manipulowania przebiegiem AM oraz parametrami strojenia. Kluczową sprawą jest tutaj ustawienie maksymalnej wartości Sustain dla obwiedni, a następnie dostosowanie parametru głośności oscylatora, który reguluje głębokość modulacji. Podobnie jak w przypadku FM, zgrubne strojenie będzie miało znaczący wpływ na brzmienie.
09. Niektóre pliki AMS wymagają prostych zabiegów przy zapętlaniu, ale funkcja Snap ułatwia to zadanie.
Gdy zasmakujesz w syntezie AM, możesz przejść dalej, dodając kolejne nakładające się warstwy AMS, wszystkie przypisane do tego samego zakresu oktawowego [14]. Mogą to być różne przebiegi lub nawet ten sam plik, ale dostrojony do różnych oktaw. Oscylator modulacji będzie oddziaływał na wszystkie warstwy w równym stopniu. Zwiększa to potencjał twórczy całego procesu, zwłaszcza gdy zaczniesz manipulować głośnością stref i je mieszać. Powyższy proces można porównać do użycia wielu przebiegów nośnych i pojedynczego modulatora w trybie syntezy FM.
Waveshaping
Zainteresowanie modułami w stylu Buchli (tzw. synteza West Coast) znacząco wzrosło, a proces kształtowania przebiegu (waveshaping) zyskuje na popularności jako metoda tworzenia agresywnie brzmiących tekstur. Chociaż w sekcji filtru Operatora dostępnych jest kilka narzędzi do waveshapingu, możesz pójść dalej, używając pojedynczej, niemodulowanej fali sinusoidalnej lub niestandardowej fali sinusoidalnej AMS dla Simplera. Ograniczeniem tej metody jest to, że używać jej można tylko w syntezatorze monofonicznym [15], ponieważ waveshaping powoduje spustoszenie w akordach i interwałach w skali równomiernie temperowanej. Nie stanowi to jednak wielkiego problemu, gdyż większość modularnych syntezatorów i tak jest monofoniczna.
10. Przeciągnięcie pliku AMS do Samplera powoduje przypisanie go do pojedynczego klawisza C3.
Warto wspomnieć, że przebiegi bogate w harmoniczne nie zawsze dają poprawne muzycznie wyniki, dlatego ograniczenie się do prostych przebiegów trójkątnych lub sinusoidalnych jest najlepszym sposobem na opanowanie tego systemu syntezy. Gdy mamy falę sinusoidalną z Simplera lub Operatora, warto przy niej popracować z wykorzystaniem Saturator Live. Choć zasadniczo Saturator uważa się za efekt typu distortion, oferuje funkcję waveshapingu, dostępną jako opcję w menu Curve Type. Po jej wybraniu umieść Limiter na końcu łańcucha, ponieważ początkowe próby mogą prowadzić do radykalnych zmian głośności. Po wprowadzeniu tych elementów, pierwszą rzeczą, którą powinieneś zrobić, jest zwiększenie głównego parametru Drive w Saturatorze (15 dB to dobry punkt wyjścia, z Limiterem mocno trzymającym sygnał w ryzach).
11. Przeciąganie krańców strefy pozwala rozszerzyć ją na całą klawiaturę.
Po zwiększeniu wysterowania waveshapera do około 50%. powinieneś usłyszeć falę sinusoidalną, ale o bardziej agresywnym charakterze. W dalszej kolejności dostosuj parametry Curve, Depth, Linearity, Damping i Period [16], zapoznając się z ich wpływem na brzmienie. Po przeanalizowaniu działania tych efektów możesz zacząć eksperymentować z różnymi kombinacjami ustawień i szybko odkryjesz, dlaczego synteza w stylu West Coast staje się modna.
12. Inny sposób zmapowania pliku AMS na klawiaturze polega na zaimportowaniu go do Simplera i przekonwertowaniu do Samplera.
W tym momencie warto zgrupować wszystkie trzy urządzenia (generator fali sinusoidalnej, Saturator, Limiter) w pojedynczym Instrument Racku, a następnie zainsertować kilka efektów w celu uzyskania atmosfery lub pogrubienia brzmienia. Aby jeszcze bardziej poszerzyć możliwości tonalne tego rodzaju syntezy, na początku łańcucha umieść MIDI Chord Live, ustawiając interwały oktawy lub kwinty, które zapewniają najbardziej spójne rezultaty harmonicznie (kwinty pozwalają uzyskać brzmienie „power chord” w stylu gitarowym). Jeśli użyjesz tej metody, pamiętaj o zmianie ustawień polifonii syntezatora [17].
13. Mod Oscillator w Samplerze jest kolejnym „tajnym” narzędziem w Live. W połączeniu z plikami AMS oferuje modulację amplitudy z regulacją współczynnika. To niedoceniane narzędzie przypomina syntezę FM.
Synteza granularna
Chociaż PPG Wave 2, pierwszy syntezator wavetable, zawierał fortepianową tablicę próbek, opartą na krótkiej próbce fortepianu, to zastosowana tam synteza jest często nazywana granularną, a niekiedy nawet granularno-tablicową (graintable). Główną zasadą jej działania jest pobieranie spróbkowanego przebiegu i przekształcenie go w bardzo krótką pętlę, po czym następuje „skanowanie” próbki poprzez przesuwanie punktu początkowego pętli w każdym cyklu. Prawie każda próbka może posłużyć jako źródło bogatego materiału harmonicznego. Początek jest bardzo prosty: zaimportuj próbkę do Simplera, następnie włącz Loop i wyłącz Snap. Warto utrzymywać długość sampla poniżej sekundy, ponieważ Simpler opiera się na procentowym odniesieniu do całkowitego czasu nagrania, a nie liczbie próbek.
14. Poprzez zmapowanie wielu przebiegów AMS do tego samego zakresu klawiatury można utworzyć wiele nośnych dla pojedynczego modulatora FM lub AM.
Pamiętaj też, aby wyłączyć funkcję Warp i użyć Simplera jak klasycznego narzędzia do próbkowania, ponieważ różne tryby Warp mogą zakłócać działanie tej techniki. Po ustawieniu Simplera w powyższy sposób skróć parametr Length, tak aby dźwięk stał się jasny i agresywny. Zazwyczaj najlepiej sprawdzają się wartości od około 0,5% do 2%, w zależności od długości dźwięku. Możesz także dostosować parametr Fade, co pozwoli zachować płynność zapętlenia i wygładzić brzmienie.
15. Jeśli chcesz poddać dźwięk waveshapingowi w stylu West Coast, użyj przebiegu Triangle-Sine w Simplerze, ustawiając polifonię na jeden głos.
W przypadku bardzo krótkich pętli modyfikowanie parametru procentowego Loop często prowadzi do odstrojenia dźwięku, co może dać ciekawe wyniki w kontekście całego utworu, ale czasami może też komplikować proces projektowania brzmienia. W związku z tym zawarte tu wskazówki z pewnością stworzą najbardziej praktyczny punkt wyjścia dla twoich późniejszych eksploracji [18]. Gdy masz już zapętlony dźwięk, przetestuj jego charakter przestrajając parametr Start. Jeśli wszystko jest ustawione prawidłowo, zmieniać się będzie wyłącznie tembr dźwięku, podczas gdy jego wysokość pozostanie niezmienna.
16. Poddaj falę sinusoidalną z Simplera (lub Operatora) działaniu Saturatora, wybierając w nim tryb Waveshaper.
Kiedy osiągniesz taki stan, możesz zająć się dostrojeniem pętli. Umieść Live Tuner za Simplerem, zagraj nutę C3 i zanotuj wysokość dźwięku wyświetlaną w tunerze. Prawdopodobnie nie będzie to C, więc użyj parametru Transpose w Simplerze, aby odpowiednio zmienić strój próbki. Choć strojenie do C nie jest tutaj konieczne, to może okazać się pomocne, jeśli planujesz dołożyć kolejną warstwę lub dodać preset do biblioteki użytkownika. Po przetransponowaniu próbki do C dostosuj parametr Detune, aż strój pętli znajdzie się w zakresie 1 centa od stroju docelowego [19].
17. Jeśli ograniczysz się do oktaw/kwint, urządzenie MIDI Chord Live w znacznym stopniu poszerzy zakres tonalny waveshapingu.
W tym momencie pętla powinna być dostrojona. Zmiana ustawienia Start da wyraźny i niezwykły efekt „wavetable”. Chociaż wynik dźwiękowy będzie znacznie bardziej szorstki niż z prawdziwego syntezatora wavetable, to jest na tyle charakterystyczny, że może z łatwością znaleźć miejsce w produkcjach o radykalnym charakterze brzmieniowym.
18. Krótka pętla zamienia Simplera w hybrydę granularną/wavetable. Do modulacji efektu graintable uzyj zmiany punktu startu.
Na koniec spróbuj zwiększyć parametr Spread, a za syntezatorem włącz Chorus. To zagęści teksturę, dając dźwięk zbliżony do odstrojonych lub grających unisono oscylatorów.
19. Umieść Tuner w łańcuchu urządzeń za Simplerem, zagraj nutę C3, a następnie użyj parametrów Transpose i Detune, aby dostroić próbkę do dźwięku C.
Poszerzanie horyzontów
Jak widzisz, wcale nie musisz inwestować w dodatkowe oprogramowanie ani uczyć się zawiłości programowania Max for Live, by móc skorzystać z zaskakująco dużej liczby alternatywnych rodzajów syntezy, ukrytych w Live Suite i jego kolekcji instrumentów, efektów oraz urządzeń MIDI. Musisz tylko wiedzieć, gdzie szukać, aby odkryć (lub odkryć na nowo) te niesamowicie skuteczne sztuczki.
