Jeszcze nie tak dawno temu każdy dźwięk nagrywanej muzyki przechodził przez sprzętowy mikser - niektóre utwory powstają w ten sposób nawet dziś. Miksery, o których mowa, są na tyle rozbudowane, że mówi się o nich stoły mikserskie lub konsolety.
Każdy ich kanał wejściowy jest reprezentowany przez zestaw pionowo rozmieszczonych manipulatorów zwanych torem kanałowym (ich angielska nazwa to channel strip). Oprócz tak podstawowych elementów jak tłumik głośności, panorama i gałki regulacji wysyłek Aux, tor kanałowy wyposażony jest także w korekcję, a niekiedy też w blok dynamiki (kompresor lub bramkę). Wtyczki torów kanałowych zostały stworzone do tego, by za ich pomocą uzyskać takie same możliwości przetwarzania jak w konsoletach (a w niektórych przypadkach także specyficzne brzmienie) w ramach programu DAW, udostępniając korekcję, dynamikę, a często też inne elementy, pod postacią jednej wtyczki.
1.
iZotope Alloy
Wyposażona w moduły pochodzące z flagowego produktu iZotope, jakim jest Ozone, wtyczka Alloy oferuje podobne brzmienie i szereg funkcji pozwalających na pracę z niską latencją. ($249)
2.
Waves SSL G-Channel
Część pakietu SSL (do którego odnosi się cena), jest niemal doskonałą wirtualną wersją jednego z najlepiej brzmiących torów kanałowych w historii muzyki pop. ($488)
3.
Solid State Logic Duende Native Channel Strip
A to już wersja samej firmy Solid State Logic, która przeniosła swój channel strip do wnętrza Twojego komputera. (£199)
4.
Waves Arts TrackPlug
Oferujący bardzo przyjazny interfejs użytkownika, bardzo intuicyjny w obsłudze i dobrze wyposażony plug-in. ($150)
5.
Team DNR MixControl Pro
Zawiera komplet modułów, jakich oczekujemy po procesorze typu channel strip, oferuje całą gamę presetów i sprawdzi się w każdym gatunku muzycznym. ($129)
6.
Universal Audio Neve 88RS
Doskonała wersja toru kanałowego z konsolety, która jako jedyna może konkurować z SSL w zakresie reputacji, ceny i popularności w najlepszych studiach świata. ($299)
7.
Universal Audio SSL E Series Channel Strip
Wersja toru kanałowego konsolety SSL dla sprzętowej platformy DSP UAD, oferująca dwa tryby korekcji (Brown i Black). ($299)
8.
Softube Tube-Tech Classic Channel
Bazująca na sprzętowym korektorze i kompresorze Tube-Tech wtyczka, która nie ma wprawdzie funkcji typowego wejścia w mikserze, ale ma za to świetne brzmienie. ($489)
9.
URS Classic Console Strip Pro 2
Plug-in oferujący całą gamę różnego typu algorytmów modelowania, pozwalających uzyskać wygląd i brzmienie klasycznych konsolet analogowych. ($480)
10.
Nomad Factory SC-226
Kolejny channel strip w wersji vintage, oferujący efektowne, ciepłe i bardzo charakterystyczne brzmienie. ($119)
Standardowo tory kanałowe w postaci wtyczek oferują korekcję parametryczną, bramkę oraz kompresję, niekiedy z możliwością zamiany ich kolejności, a w bardzo rzadkich przypadkach z opcją zastosowania kluczowania Side-Chain dla procesora dynamiki (zazwyczaj kompresora, by umożliwić tłumienie zgłosek syczących - sybilantów). We współcześnie dostępnych wtyczkach możemy też znaleźć niekiedy narzędzia do obróbki stereofonii, saturatory, korektory graficzne oraz limitery. Jedną z najważniejszych rzeczy, jakie trzeba wziąć pod uwagę podczas wyboru toru kanałowego jest to, do czego tak naprawdę go potrzebujesz. Dla przykładu, producenci muzyki dance zazwyczaj korzystają z przetwarzania Side-Chain dla uzyskania efektu pompowania, podczas gdy producentów wokalu najczęściej interesuje Side-Chain pracujący w trybie de-essera. W obu stylach pracy istotną rolę będzie odgrywać też możliwość nasycania lub ocieplania, a w stylistyce dance przyda się także exciter. Co w tym zakresie oferują porównywane wtyczki? Nomad SC-226 i Softube Tube-Tech Classic Channel udostępniają standardowy zestaw narzędzi dostępnych w torach kanałowych, a w ich przypadku producenci bardziej postawili na brzmienie niż na mnogość funkcji. Ten pierwszy ma wbudowany prosty kompresor (z opcją ograniczania i nasycania) oraz 4-pasmowy korektor, podczas gdy ostatni ma emulację klasycznej korekcji Pultec dla niskich i wysokich tonów, kompresor Tub-Tech i EQ zorientowane na przetwarzanie pasma środkowego.
URS Classic Console Strip Pro 2, trzy emulacje toru SSL (z firmy Waves, Universal Audio oraz samego Solid State Logic), a także UA Audio Neve 88RS mają bardzo zbliżoną funkcjonalność, z 4-pasmową korekcją, kompresją oraz kluczowaniem Side-Chain dla uzyskania efektu de-essera, choć URS Strip Pro nie ma bramki dostępnej w pozostałych. Pod tym względem podobny jest Wave Arts TrackPlug, choć w jego przypadku mamy do dyspozycji dwa kompresory w torze sygnałowym i limiter typu brickwall, co pozwala uzyskać grubsze brzmienia przy produkcji muzyki dance. Team DNR MixControl Pro wychodzi poza standardy oferując 6-pasmową korekcję graficzną, wielotrybową saturację oraz 3-pasmową kontrolę szerokości stereo. Tego typu narzędzia to znakomity materiał na oddzielną wtyczkę, a co dopiero, gdy mamy je w torze channel strip. Znajdziemy tu także limiter, który świetnie sprawdza się w przypadku nowoczesnych produkcji. Bez wątpienia najbardziej wszechstronną wtyczką jest w tym gronie iZotope Alloy. Mając korekcję, exciter, blok kształtowania transjentów, podwójny tor dynamiki, de-esser oraz sekcję limitera oferuje wszystko to, czego wymagamy od nowoczesnych narzędzi produkcyjnych. Została tu utrzymana perfekcyjna równowaga między klasycznymi efektami (procesor dynamiki zawiera bramkę/ekspander) i nowoczesnymi narzędziami (exciter i moduł kształtowania transjentów).
Niemal każdy program sekwencerowy dostarczany jest obecnie z przynajmniej kilkoma podstawowymi efektami. Dlaczego więc mamy stosować zewnętrzne wtyczki typu channel strip zamiast skorzystać z już dostępnych? Pierwszy powód to wygoda polegająca na tym, że mamy dostęp do wszystkich regulatorów w ramach jednego okna. Ponadto możemy bardzo łatwo zapisać i przywołać kompletne ustawienia całego zestawu korekcja/kompresja.
Po drugie, w niektórych wtyczkach torów kanałowych znacznie łatwiej jest nam zapanować nad komutacją sygnału, która może być niemożliwa do realizacji za pomocą pojedynczych wtyczek. Z drugiej strony, mając poszczególne plug-iny możemy łatwo insertować dowolne efekty między korekcją a kompresją, co w przypadku wtyczek typu channel strip nie jest już takie proste, a czasem wręcz niemożliwe. Po trzecie, spore znaczenie odgrywa tu obciążenia procesora i latencja. Wtyczki torów kanałowych zostały stworzone do tego, by pracować w pojedynczych kanałach na bazie tej samej grafiki i silnika przetwarzania. W przypadku pojedynczych wtyczek każda z nich ma oddzielną obsługę grafiki i oddzielny silnik, co zwiększa zapotrzebowanie na moc obliczeniową.
W dobie korektorów bazujących na graficznym kształtowaniu charakterystyki zdajemy się często zapominać o tym, że klasyczne bloki EQ zbudowane były zazwyczaj w oparciu o gałki i/lub przełączniki. Wartym podkreślenia jest zatem fakt, że prezentowane tu korektory w równej części mają interfejs graficzny jak i typowe gałki. 4-pasmowy korektor SSL znany jest ze swych zaawansowanych możliwości kształtowania brzmienia, pozwalając na precyzyjną pracę z jednoczesnym zachowaniem muzykalności. Przez lata przeszedł on wiele zmian i w wersji Waves SSL G-Channel możemy znaleźć dwa różne modele EQ. W wersji UAD - SSL E Series Channel Strip - mamy opcje Brown i Black (ta ostatnia powstała na zamówienie legendarnego producenta The Beatles George’a Martina i była stosowana w późniejszych konsoletach SSL).
Universal Audio Neve 88RS reprezentuje nieco inne podejście. Jego górne i dolne pasma są przełączane (tryb szczytowy lub półkowy), podczas gdy dwa pasma środkowe są parametryczne. To samo znajdziemy w Nomad Factory SC-226, choć dla środkowego pasma nie ma regulatora dobroci a jedynie przycisk, bez możliwości jej płynnej regulacji. URS CCSP2 również ma tryb szczytowy i półkowy razem z możliwością pełnej kontroli parametrycznej wszystkich czterech pasm. Wave Arts TrackPlug, Team DNR MixControl Pro oraz iZotope Alloy oferują kombinację korekcji graficznej oraz korekcji z możliwością wyboru różnego typu filtrów, krzywych i charakterystyki pracy. Trudno powiedzieć, co jest lepsze w pracy - gałki czy regulacja graficzna - ale jedną z cech korekcji bazującej na potencjometrach jest to, że bardziej słuchasz jej efektów i zmian dokonujesz w sposób bardziej instynktowny, nie polegając na tym, co widzisz na ekranie. Z drugiego punktu widzenia natomiast edycja graficzna znacznie lepiej sprawdza się, gdy chodzi o bardzo precyzyjne cięcia i podbicia wybranych pasm, z których często korzysta się w nowoczesnych produkcjach. Wnioski jakie płyną z naszych porównań są następujące: modele z korekcją graficzną dają bardziej kliniczne i precyzyjne rezultaty brzmieniowe, podczas gdy ciekawsze efekty muzyczne uzyskuje się korzystając z ekranowych gałek.
Jednym z kluczowych elementów właściwej obróbki jest aplikowanie efektów w odpowiedniej kolejności. Dla przykładu, zastosowanie korekcji dla dodania basu do sygnału może mieć znaczący wpływ na to, jak zadziała umieszczony w dalszej części toru sygnałowego kompresor lub limiter i w tym wypadku zamiana kolejności pozwoli uzyskać zupełnie inny efekt brzmieniowy. Wszystkie prezentowane tu wtyczki oferują funkcję zamiany kolejności dostępnych w nich bloków. Najbardziej zaawansowany system komutacji ma pod tym względem iZotope Alloy, pozwalając na swobodne ustawianie kolejności modułów, podczas gdy większość testowanych tu wtyczek umożliwia prostą zamianę korekcji z blokiem dynamiki.
Istotne jest także kluczowanie (Side-Chain), ponieważ nie tylko pozwala na uzyskanie efektu pompowania (w przypadku kluczowania sygnałem zewnętrznym), ale też umożliwia usuwanie sybilantów (de-essing), kiedy w tor sterowania kompresją włączona jest sekcja korekcji. To wyjątkowo istotna rzecz podczas obróbki i miksowania wokalu. Jedyną wtyczką, która nie oferuje funkcji kluczowania (a tym samym nie ma de-essera) jest Nomad Factory SC-226. Za to iZotope Alloy, Wave Arts TrackPlug, URS CCSP2, Team DNR Mix Control Pro i Softube Tube-Tech Classic Channel idą znacznie dalej, oferując kluczowanie sygnałem z każdego źródła. Pozostałe wtyczki umożliwiają kluczowanie dynamiki sygnałem z bloku korekcji, w praktyce mogąc funkcjonować np. jako de-esser.
Kolejnym istotnym czynnikiem w przypadku torów kanałowych jest ich zapotrzebowanie na moc obliczeniową, i w tym zakresie jedne wtyczki sprawdzają się lepiej niż inne. Niektóre z nich pozwalają na wyłączenie określonych sekcji, co znacząco zmniejsza obciążenie CPU, ale ogólnie rzecz biorąc tory kanałowe powinny zapewnić Ci komfort pracy po włączeniu ich na wszystkich potrzebnych Ci kanałach. Należy pamiętać, że jednym z elementów, które są tak cenione w miksach realizowanych w profesjonalnych studiach nagrań jest to, że każdy z torów sygnałowych można przetworzyć przez ten sam blok obróbki sygnału, więc stosowanie wtyczek channel strip powinno bazować na tej samej idei. Najbardziej efektywną wtyczką pod tym względem okazała się SSL Duende Native Channel Strip - zanim zaczęły pojawiać się symptomy przeciążenia procesora mogliśmy uruchomić 120 instancji tego plug-inu. Nomad Factory SC-226, Waves SSL G-Channel i Team DNR MixControl Pro pozwalały na uruchomienie od 60 do 80 instancji, co i tak z zapasem wystarczy do pracy z typowymi projektami. Maksymalna liczba instancji dla Wave Arts TrackPlug to ok. 40, a w przypadku wtyczek UAD pracujących w oparciu o własny moduł DSP było ich 54.
Teraz zajmijmy się tymi, w których można wyłączać poszczególne sekcje. Przy wszystkich modułach włączonych w każdej instancji URS CCSP2 nie dał się uruchomić w więcej niż 20 kopiach, w przypadku iZotope Alloy było to 16, a Softube Tube-Tech Classic Channel zaledwie 10. CCSP2 i Alloy pozwalają korzystać z różnych trybów analogowego modelowania dla każdej sekcji, a to oznacza większe zapotrzebowanie na moc obliczeniową. Nie można zatem brać pod uwagę uruchamiania tych procesorów na wszystkich kanałach naszej produkcji. Z drugiej strony Classic Channel ma tylko trzy sekcje - w tym wypadku firma Softube położyła nacisk na jakość brzmienia, co odbiło się na większym zapotrzebowaniu na moc obliczeniową. To świetna wtyczka, ale nie jest przystosowana do wykorzystania na większej liczbie kanałów tak, jak ma to miejsce w przypadku innych plug-inów. Będziemy ją raczej wykorzystywać na tych kanałach, którym chcemy nadać specyficzny, analogowy charakter brzmieniowy.
Przy pracy na współczesnych komputerach żadna z prezentowanych tu wtyczek nie wykazuje problemów z latencją. Największe opóźnienie występuje w przypadku wtyczek UAD, ale jeśli nie planujemy wykorzystania ich do nagrywania w czasie rzeczywistym, to jest ona do pominięcia. (Sytuacja będzie wyglądać zupełnie inaczej, gdy zastosujemy opisywany w tym numerze EiS interfejs UA Apollo, którego latencja w czasie rzeczywistym nie przekracza 1,1 ms, zostawiając w pobitym polu wszelkie inne rozwiązania).
Prawie wszystkie wtyczki prezentowane w tym zestawieniu oferują całą gamę presetów, od prostych sugestii dla różnych instrumentów poprzez konfiguracje z uwzględnieniem de-essera oraz mniej typowe ustawienia jak np. głos przez telefon czy odgłosy duchów. Korzystanie z presetów nie jest karalne, co więcej - to jeden z najlepszych sposobów na to, by nauczyć się wykorzystywać w praktyce konkretne ustawienia korektorów lub procesorów dynamiki w przypadku różnych instrumentów lub stylów muzycznych. Większość testowanych tu plug-inów ma pod tym względem bogatą ofertę, a wyjątkami są: Solid State Logic Duende Native Channel Strip (nie ma żadnych presetów), Nomad Factory SC-226 (bardzo ograniczony wybór podstawowych ustawień) i Team DNR MixControl Pro (na tyle niewiele, że nie warto ich brać pod uwagę). Rozczarowuje też Softube Tube-Tech Classic Channel, który w większości udostępnia presety tylko dla poszczególnych bloków. Zakładamy, że zostały one zapożyczone z wtyczek reprezentujących te bloki (wszystkie z nich są dostępne oddzielnie), co jest oznaką pewnego lenistwa producenta.
Wave Arts TrackPlug, iZotope Alloy, Universal Audio Neve 88RS i Universal Audio SSL E Series Channel Strip mają optymalną kolekcję presetów, choć tu też nie ma zachwytu. Pod tym względem najlepiej prezentują się TrackPlug i Alloy. Jeśli szukasz przydatnych, użytecznych i wysokiej jakości presetów to znajdziesz je w Waves SSL G-Channel oraz URS Classic Console Strip Pro 2. Oba oferują bardzo długą listę ustawień, od których możesz zacząć pracę z większością instrumentów oraz głosów, wliczając w to różne ich wariacje. CCSP2 idzie jeszcze dalej niż SSL G-Channel, udostępniając 100 presetów zawierających kolekcję zarówno funkcjonalnych ustawień przy standardowej pracy jak i nieco udziwnionych barw, świetnych przy kreowaniu określonych klimatów. Wave Arts TrackPlug, iZotope Alloy i Team DNR MixControl Pro mają ciekawe kolekcje presetów dla każdego z modułów. Pod względem technicznym można to odnieść także do Softube Tube-Tech Classic Channel, ale w jego przypadku nie ma za dużego wyboru.
Wszystkie prezentowane tu tory kanałowe oferują podstawowy zakres funkcjonalności, ale na pokładzie niektórych z nich znajdziemy także szereg naprawdę interesujących rzeczy. Na pierwszy ogień idzie Team DNR MixControl Pro, który został wyposażony w sekcję poszerzania stereofonii. Daje ona możliwość kontroli nad przestrzennym rozmieszczeniem w zakresie trzech pasm, co sprawia, że warto się zainteresować tą wtyczką choćby tylko z uwagi na ten moduł. Efekt jego działania jest na tyle ciekawy, że niektórzy mogą brać pod uwagę wykorzystanie go na etapie masteringu. URS Classic Console Strip Pro 2 ma możliwość wyboru innego trybu modelowania brzmienia dla każdej sekcji osobno, z opcją wyboru konkretnych konsolet lub ich typów. Niekiedy, jak w przypadku korekcji dla wysokich tonów, mamy do wyboru tylko 5 modeli, a w innych przypadkach, np. w kompresorze, jest ich aż 30. W efekcie możemy ustawić praktycznie dowolną kombinację brzmieniową bazującą na najpopularniejszych konsoletach produkowanych w ostatnich trzydziestu latach!
Istotną sekcją Wave Arts TrackPlug jest moduł kluczowania, który pozwala na stosowanie takich ciekawych funkcji jak kluczowanie bliźniacze (z dwóch źródeł) oraz podwójna kompresja.
Oferując wiele funkcji zapożyczonych z flagowego procesora masteringowego Ozone 5, Alloy jest nasycony mnóstwem ciekawych elementów. Jednym z nich, którego nie znajdziemy w innych prezentowanych tu wtyczkach jest exciter, który pozwala dodać blasku do przetwarzanego sygnału. Nie jest to najlepsze narzędzie do klasycznych czy akustycznych stylów, ale w nowoczesnych produkcjach może się doskonale sprawdzić.
Wszystkie emulacje SSL pozwalają uzyskać charakterystyczne brzmienie pop/rock, które doskonale znamy z wielu klasycznych nagrań, ale jeśli chcemy je stosować na każdym kanale naszej produkcji to powinniśmy wybrać Solid State Logic Duende Native. Do miksów pop bardzo spodobał nam się też Universal Audio Neve 88RS, choć nie jest to najlepszy wybór, jeśli chodzi o współczesne produkcje zorientowane tanecznie. Gdy zajmujesz się tworzeniem muzyki w nowoczesnej stylistyce miejskiej wówczas najlepiej sprawdzi się iZotope Alloy, który da Twoim ścieżkom odpowiedni blask, wagę i połysk. URS Classic Console Strip Pro 2 jest jego dokładnym przeciwieństwem, oferując ciepłą barwę typu vintage. Równie ciepło brzmiący jest Nomad Factory SC-226, ale nie ma tylu możliwości regulacji, co CCSP2, dlatego wskazywalibyśmy na URS. Softube Tube-Tech Classic Channel to niesamowita wtyczka, ale potrzebuje zbyt wiele mocy obliczeniowej, by móc z niej korzystać jak ze standardowego procesora channel strip. Sięgnij po nią, jeśli szukasz prawdziwie analogowego brzmienia.
Team DNR MixControl Pro to przyjazny, dobrze wyposażony współczesny tor kanałowy, który ma wiele wspólnego z iZotope Alloy. Z jego nowoczesnymi funkcjami i opcją zarządzania w trybie stereo to świetne narzędzie do poszerzania i dodawania blasku miksom, ale też do nasycania sygnału za pomocą bloku saturacji. Na koniec, ze swoją bramką, wielokrotną kompresją oraz funkcjonalnością Side-Chain Wave Arts TrackPlug jest wyjątkowo atrakcyjnym procesorem dla współczesnych producentów dance. Co więcej, jego tryb pracy vintage umożliwia stosowania go także przy klasycznych produkcjach.
