Synteza na bazie sampli jest terminem, za którym kryje się szereg różnych rozwiązań, jak synteza teksturalna czy granularna.
Wszystkie one mają jeden wspólny mianownik – w przeciwieństwie do syntezy subtraktywnej lub addytywnej, która bazuje na falach matematycznych (sinus, trójkąt, prostokąt itd.), jako źródło dźwięku wykorzystują sample. Finalne brzmienie powstaje poprzez przetwarzanie dźwięku, który został w jakiś sposób nagrany, a nie wygenerowany.
Powyższe oznacza, że struktura może być zarówno prosta, jak i bardzo skomplikowana, a wykorzystać można wszystko – od prostych dźwięków beatboxingu dla wykreowania partii perkusyjnej, aż do pulsujących, przenikających się struktur podkładowych, które po dodaniu efektów, obwiedni i filtrowania utworzą potężną ścianę dźwięku.
Najciekawsze jednak jest to, że nie jesteśmy ograniczeni jedynie do zasobów naszego DAW. Fantastyczne efekty uzyskamy rejestrując dźwięki otoczenia za pomocą przenośnych rejestratorów. Mogą to być wszelkiego typu szumy pojazdów, deszcz i inne odgłosy, takie jak uderzenia, a nawet rozmowy. To prowadzi do następnej konkluzji: na bazie sampli w syntezie można tworzyć różne barwy i struktury, ale nic nie da takich efektów, jak ludzki głos. Ludzie potrafią brzmieć tak różnie, że nawet kilka słów wypowiedzianych w autobusie lub w kolejce do kasy może być początkiem całkowicie nowego instrumentu. Można także samplować jeden instrument, aby stworzyć inny, o zupełnie innym charakterze sonicznym. Albo nagrać fragment już skończonego utworu i przetworzyć ten materiał tak, aby uzyskać całkowicie nową jakość brzmieniową.
[foto] Przy nagrywania dźwięków zewnętrznych doskonale sprawdza się przenośny rejestrator, taki jak np. Zoom H5. Trzeba jednak pamiętać o użyciu filtru przeciwwietrznego.
Na kolejnych stronach przyjrzymy się kilku narzędziom i technikom, które pomogą Ci w opracowaniu procesu samodzielnego pozyskiwania sampli na potrzeby kreowania nowych instrumentów. Do tego celu będziemy używać programu DAW, w tym wypadku Logic, ale równie dobrze sprawdzą się wszystkie inne. Chodzi tu bowiem o sam przebieg prac, a nie rodzaj zastosowanych narzędzi. Wiele zabiegów można dokonać także z wykorzystaniem sprzętu – takiego jak na przykład Korg Kaoss, który ma wyjątkowe możliwości przetwarzania sygnału.
1.
Do wykreowania instrumentu wykorzystamy własny głos. Nie ma znaczenia, czy coś powiesz, czy zaśpiewasz – ważne, aby był to nagrany plik WAV. Nieistotny jest też rodzaj zastosowanego mikrofonu. W razie potrzeby możesz skorzystać z naszych materiałów, zamieszczonych na stronie www.media.avt.pl.
2.
Jest wiele sposobów na przetwarzanie sampli, ale my użyjemy syntezatora Arturia Pigments. Uruchom nową ścieżkę w DAW, włącz Pigments, wybierz silnik Sample i załaduj do niego nagrany wcześniej plik audio. Wyłącz Engine 2 – w tym przypadku będziemy korzystać tylko z jednej warstwy brzmieniowej.
3.
Włącz syntezę granularną i przejdź do sekcji edycji. Tutaj można wskazać obszar pliku, który zamierzamy poddać obróbce. Można też przetwarzać cały plik, bez wskazywania granic. Wówczas „granulki” będą pobierane z całej długości naszego materiału, a nie tylko zaznaczonego wcześniej fragmentu.
4.
Dobierz najbardziej odpowiadające Ci właściwości granulek – ich rozmiar, gęstość i przypadkowość wyboru miejsca ich pobierania. Warto zaaplikować obróbkę za pomocą filtrów, które usuną niepotrzebne składowe. Najlepiej w takich sytuacjach sprawdza się rezonansowy filtr dolnoprzepustowy.
5.
Duże znaczenie ma przestrzenność materiału, wykreowana ustawieniem filtru górnoprzepustowego w kanale prawym, a dolnoprzepustowego w lewym. Przyda się sterowanie wysokością dźwięku (key tracking) dla każdego z nich. To jeden z tych detali brzmieniowych, które pozwalają ożywić statyczne barwy.
6.
Domyślna edycja obwiedni jest w zasadzie bramką, zatem zmieńmy parametry ADR tak, aby efekt końcowy bardziej przypominał dźwięk muzyczny. Odrobina pogłosu i efektu phaser nadadzą wykreowanemu z głosu dźwiękowi podkładowemu bardziej rzeczywisty kształt soniczny i osadzą go w jakimś kontekście.
1.
Nie musimy przekształcać sampli tak, aby zmienić ich charakter brzmieniowy, choć kreatywność przy ich obróbce zawsze jest świetną zabawą. Co więcej – możemy do tego celu używać programu DAW bez angażowania jakichkolwiek wtyczek. Zacznij od fragmentu nagrania wokalnego, umieszczając go na ścieżce.
2.
Kliknięcie i przeciągnięcie z klawiszem Alt stworzy kopię klipu z przenikaniem. Odwróć pierwszy fragment i dowolnie zmień jego pozycję, a następnie zaznacz obydwa i zgraj je do postaci oddzielnego pliku (bounce in place), przy jednoczesnym zachowaniu oryginalnego materiału.
3.
Nasz dźwięk może być podstawą pulsującej, synkopowanej partii. W charakterze efektu audio włączyliśmy wtyczkę Logic Step FX. Po aktywowaniu opcji Gate, błękitne prostokąty u dołu działają jako suwaki głośności dla pojedynczych kroków sekwencji, którą usłyszymy po włączeniu odtwarzania.
4.
Zamiast pogłosu dostępnego w Step FX użyjemy innego – w tym wypadku jest to świetna darmowa wtyczka Valhalla Supermassive, dla której przygotowaliśmy specjalny preset. Znajdziecie go wśród multimedialnych materiałów dodatkowych dla tego numeru EiS, dostępnych na stronie www.media.avt.pl.
Jednym ze szczególnie użytecznych aspektów pracy z samplami jest to, że wiele odtwarzaczy sampli, czy to bazujących na DAW, czy też pod postacią rozwiązań modularnych, oferuje hierarchiczną organizację plików. Jest to bardzo przydatne w kontekście możliwości tworzenia własnych banków czy też zestawów sampli. W naszym przypadku korzystamy ze wspaniałego ALM Busy Circuits Squid Sample, będącego 8-kanałowym odtwarzaczem próbek. Na karcie SD znajduje się zestaw sampli dźwięków bębnów, stworzonych z wykorzystaniem metod opisanych w tym artykule.
Dźwięki źródłowe z banku sampli można wyzwalać sekwencerem lub za pomocą kontrolera, z opcją dodawania do nich efektów i przetwarzania w sposób nieniszczący. Co więcej, dźwięki naszego zestawu perkusyjnego zapisane na karcie będą brzmiały tak samo w przypadku ich odtwarzania w modularnym playerze jak i narzędziach naszego programu DAW. Z tego właśnie względu entuzjaści pracy z samplami powinni zawsze dbać o logiczne i spójne nazewnictwo oraz segregowanie swojego materiału na nośnikach danych.
1.
We współczesnym świecie mamy do dyspozycji niemal nieskończony zasób brzmień stopy zestawu perkusyjnego. Wiele z nich brzmi znakomicie, ale nie mają w sobie indywidualnej pieczątki sonicznej, którą zapewne chciałbyś przystawić. Weź zatem mikrofon i stwórz własny dźwięk.
2.
Połączymy dźwięki, które mają podobny charakter, ale brzmią inaczej. Pierwszym będzie lekkie uderzenie nadgarstkiem dłoni w twardy notes leżący na poduszce, a drugim odgłos uderzania pięścią w pięść. Już po ułożeniu tych dźwięków i wyrównaniu transjentów uzyskamy ciekawe brzmienie.
3.
Pozostaje nam jedynie zastosowanie korekcji dla usunięcia niechcianych częstotliwości oraz kompresja dla sygnału z poduszki, pozwalająca uwypuklić najniższe tony i lepiej wypełnić dół pasma. Potem wystarczy zgrać oba te dźwięki do postaci pojedynczego pliku i mamy własnoręcznie – dosłownie – wykonaną stopę!
Aby zrozumieć co tak naprawdę dzieje się w przypadku syntezy na bazie sampli, musimy zrobić krok wstecz i przyjrzeć się temu, czym w istocie jest dźwięk. A jest to fala ciśnieniowa docierająca do naszego ucha, które konwertuje ją na impulsy elektryczne przesyłane do mózgu, gdzie następuje rzeczywiste zjawisko słyszenia i rozpoznawanie dźwięków. W większości syntezatorów wytwarzane są przebiegi na drodze matematycznej, poddawane następnie różnego typu obróbce dla uzyskania oczekiwanego efektu brzmieniowego. Fala sinusoidalna jest falą czystą w tym kontekście, że bez względu na to, jakie filtry i obwiednie do niej zaaplikujemy, zawsze uzyskamy dźwięk o charakterze sinusoidalnym. Inne fale – prostokątne, trójkątne i piłokształtne – mają znacznie bogatsze spektrum, ale wciąż określony typ brzmienia. Obróbka przebiegu (wavefolding) pozwala dodać szereg tonów harmonicznych, dzięki którym barwa staje się znacznie bardziej złożona strukturalnie. Kolejnym etapem są sample, często będące dźwiękami złożonymi, wielowarstwowymi, w których poszczególne elementy składowe przenikają się i uzupełniają pod wpływem warunków, w jakich dokonano nagrania.
Rejestrując próbki, nie myśl o nich jedynie w kontekście dźwięku, ale także tego, czy na późniejszym etapie chcesz dodać do nich jakąś przestrzeń, czy też zachować w jak najbardziej surowej postaci. Czy zamierzasz korzystać z nagrań dokonanych w sterylnych warunkach czy też chcesz zawrzeć w nich np. echo i zewnętrzne odgłosy przenikające się z dźwiękiem zasadniczym.
1.
Na panel ścieżek programu Logic można przeciągać zarówno pojedyncze pliki jak i foldery. Po zwolnieniu klawisza myszy pokaże się okno z pytaniem, co chcesz zrobić. Działa to świetnie z pojedynczymi plikami, ale w naszym przypadku chcemy zbudować cały zestaw.
2.
Wciśnij klawisz F, aby otworzyć przeglądarkę plików, otwórz okno Findera i przeciągnij folder z samplami do przeglądarki Logic. Zobaczysz nazwy i kształty przebiegów, razem z innymi informacjami na temat zawartości folderu i plików.
3.
Przeciągnij próbkę stopy na ścieżkę. Pojawi się okno z zapytaniem, w którym jedną z opcji jest uruchomienie modułu Drum Machine Designer. Jeśli na bazie sampli chcesz stworzyć melodię lub partię basu, to lepszą opcją będzie wybór jednego z samplerów.
4.
Do jednego z padów zostanie załadowana próbka Kick. Przeciągnij kolejne sample, ładując je jeden po drugim do poszczególnych padów. Zauważysz, że każdej ze stref ładowania zostanie przydzielona ikona koła zębatego, którą można zmienić razem z nazwą slotu.
5.
Dla każdej z próbek Logic aktywuje oddzielny sampler. W dolnej części panelu masz dostęp do ich parametrów, takich jak odstrojenie czy obwiednia. Trzy zakładki w lewej części dają możliwość edycji modulatorów LFO, pozwalając też na programowanie matrycy modulacji.
6.
Kliknij prawym klawiszem na zestawie w oknie aranżacji, wybierając New Pattern. Pojawi się okno sekwencera krokowego, które pozwala zaprogramować rytm. Zwróć uwagę na dostępną w oknie modulacji możliwość wprowadzenia subtelnych zmian, humanizujących brzmienie.
1.
Korzystanie z sampli w muzyce niekoniecznie oznacza wykorzystanie wcześniej nagranych dźwięków. Można poddać resyntezie standardowe przebiegi z syntezatora, takiego jak Mutable Instruments Beads, generującego tekstury z wejściowej fali trójkątnej.
2.
W naszym przykładzie oscylator pracuje z falą trójkątną 8’ podaną bez żadnych efektów na wejście Beads. Fala nie jest w żaden sposób modulowana, byśmy mogli skupić się na resamplingu fali prostej, którego celem będzie stworzenie barwy podkładowej.
3.
Ustaw Mix na maksimum, by słyszeć wyłącznie przetwarzany dźwięk. Dodaj kilka granulek przez przekręcenie w prawo gałki Density. Kręcąc nią w tym właśnie kierunku aktywujemy przypadkowość granulacji w funkcji czasu.
4.
Przebieg trójkątny jest bardzo prosty, ale ma w sobie odrobinę animacji, dzięki czemu regulacja czasu będzie wprowadzała ciekawy efekt. Wybierz miejsce, od którego będą odtwarzane sample/granulki, równoważąc to ustawieniem gałki Balance.
5.
Przekręcenie w lewo aktywuje odtwarzanie wspak. Istotne znaczenie ma obwiednia – domiksowanie prostokąta i wykładnicze narastanie pozwoli uzyskać niezbyt ostry, impulsowy dźwięk, który można dostroić regulacją Density.
6.
Choć gęstość dźwięku jest przypadkowa, barwa wciąż jest zbyt statyczna. Do jej ożywienia podłącz dowolne modulatory do wejść Time i Size. Zwróć uwagę, że można użyć wewnętrznej modulacji za pomocą attenurandomizatorów sterujących pracą regulatorów.
7.
Gałkę Pitch można wykorzystać do zmiany wysokości dźwięku, a jej randomizację do wprowadzenia przypadkowości. Przy wyższych ustawieniach Density uzyskasz w ten sposób ciekawe struktury, choć w przypadku dźwięków muzycznych wystarczy podłączyć do wejścia sekwencer lub klawiaturę
8.
Chcąc zastosować efekty, warto zacząć od wewnętrznego pogłosu Beads. Aby „pobudzić” szerszą sonicznie przestrzeń należy zwiększyć parametr Density (w odniesieniu do pogłosu, a nie syntezy granularnej). To pozwoli uzyskać ciekawy, dobrze wypełniony dźwięk.
?
WSKAZÓWKA
Nagrywając wszystko z wyjątkiem dźwięków otoczenia warto zadbać o jakąś formę izolacji, która pozwoli uniknąć przenikania niechcianych sygnałów do nagrywanego materiału. Do nagrań w terenie niezbędny jest filtr przeciwpodmuchowy/przeciwwietrzny, a do rejestracji w studiu ekran, taki jak np. Aston Halo – zwłaszcza przy zapisie głosu.
1.
Arturia Pigments
Pigments to jeden z tych syntezatorów wirtualnych, które oferują mnóstwo różnego typu możliwości. Korzystając z zaawansowanej modulacji, mając syntezę wirtualnie analogową, wavetable, sampler, a od niedawna też silnik Harmonic, stworzymy każdy dźwięk jaki tylko jesteśmy w stanie sobie wyobrazić. (cena: 875 zł)
www.audiotechpro.pl
2.
Instruo Arbhar
Moduł syntezatora granularnego Instruo jest jednym z tych instrumentów, które pięknie wyglądają i doskonale brzmią. Mając szereg buforów, wszechstronną modulację, a nawet wbudowany mikrofon, Instruo należy do najciekawszych obecnie dostępnych modularnych syntezatorów granularnych. (cena: 2.688 zł)
www.instruomodular.com
3.
Mutable Instruments Beads
Mutable Instruments Beads to spadkobierca wspaniałego Clouds, zaprojektowany całkowicie od nowa i wykonujący znakomitą pracę w zakresie syntezy teksturalnej. Wyposażono go w emulację taśmy i pogłos, co pozwala na jego zastosowanie w każdej konfiguracji, nawet wyjątkowo minimalistycznej. (cena: 1.379 zł)
www.mutable-instruments.net
Omówiliśmy już tworzenie tekstur sonicznych, manipulacje z wykorzystaniem głosu oraz inne zastosowania nagrywanych dźwięków. Nadszedł czas na stworzenie własnego, bazującego na samplach instrumentu, na którym będzie można zwyczajnie grać. Różne sposoby i techniki gry to temat na oddzielny artykuł, ale mogą to być sekwencje, gra na standardowej klawiaturze, użycie takich kontrolerów jak Push czy omawiany w tym numerze Instrument 1, albo – jak w tym przypadku – zastosowanie sekwencera krokowego programu Logic. Generalnie chodzi o to, aby brzmienie było, kolokwialnie mówiąc, „grywalne”. Może to być kolekcja akordów stylistyce neo-soul, zestaw riserów do wykorzystania przy przejściach między częściami utworu lub inna tego typu kolekcja. My zdecydowaliśmy się na zestaw perkusyjny, stworzony na bazie techniki opisanej stronę wcześniej. Zapisaliśmy zestaw naszych sampli, dodając go do materiałów dodatkowych dostępnych online, ale zdecydowanie zalecamy Ci, byś stworzył własny – więcej zabawy i więcej nauki.
Rzeczą, którą trzeba wziąć pod uwagę w pierwszej kolejności, jest odpowiednie przygotowanie i dobre współbrzmienie wszystkich sampli. Stąd też konieczność optymalnego dopracowania ich głośności i korekcji. Pomocne może się też okazać włączenie lekkiego pogłosu na sumie, który osadzi dźwięki w jednolitej przestrzeni.
1.
Tworząc sample perkusyjne często dodajemy warstwy pod postacią dźwięków w stylu beatboksowym, by uzyskać mocniejsze brzmienie. Na ogół mają one szerokie spektrum soniczne, które warto ograniczyć. W ten sposób zaoszczędzimy sobie kłopotów na późniejszym etapie pracy.
2.
Dla hi-hatu, do stworzenia którego użyliśmy naszego głosu, konieczne okazało się włączenie filtru podbijającego pasmo 5,8 kHz oraz drugiego, zmniejszającego syczący sygnał od 12 kHz wzwyż. W połączeniu z metalicznym dźwiękiem można uzyskać interesujący i wyjątkowo oryginalny hi-hat, sprawdzający się w różnego typu sekwencjach.
