Podręcznik akustyki
Frederick Alton Everest należy do tej grupy autorów, których wkład w rozwój współczesnej akustyki wart jest szczególnej uwagi. Jest autorem i współautorem takich książek, jak "Acoustic Techniques for Home & Studio", "Building a Small Budget Recording Studio", "Handbook of Multichannel Recording" i "The New Stereo Soundbook".
Czym jest "Podręcznik akustyki"? Książką (choć zważywszy na wymiary lepiej będzie użyć określenia – księgą), którą każdy muzyk, realizator, właściciel domowego, projektowego i produkcyjnego studia nagrań mieć powinien w swoich zbiorach. Mamy tutaj dokładne i wnikliwe omówienie takich problemów, jak fale stojące, rezonanse pomieszczeń, analiza odbić dźwięku, filtrowanie grzebieniowe itp., itd., łącznie ze środkami zaradczymi, jakie trzeba przedsięwziąć dla zwalczenia negatywnych zjawisk, jakie wszystkie te groźnie brzmiące określenia z sobą niosą. To oczywiście nie wszystko. Licząca 672 strony książka to kompletne zestawienie informacji na tematy związane z dźwiękiem i jego interakcją z naszym słuchem oraz pomieszczeniem, w jakim on się rozchodzi. Czytelnicy znajdą tu kompleksową i wyczerpującą odpowiedź na pytanie: "Co zrobić, by moje pomieszczenie odsłuchowe, reżyserka, studio nagrań, sala prób, zapewniła optymalne warunki do pracy i wnosiło jak najmniej zakłóceń do tego co słyszymy". Ponieważ odpowiedź na tak postawione pytanie nie jest ani prosta, ani jednoznaczna, przeto sama książka nie może być dziełem lekkim i łatwym w czytaniu. Trzeba jednak przyznać, że autor zrobił wszystko, by trafić do czytelnika bez przygotowania specjalistycznego, choć podstawowa znajomość fizyki i matematyki jest tutaj konieczna.
Publikacja zawiera 28 rozdziałów czystej, żywej i praktycznej wiedzy plus dodatek z tabelą pochłanialności różnego typu materiałów, obszernym słownikiem i dobrym indeksem.
Zaczyna się oczywiście od podstaw, ale już opis rozchodzenia się fal, wyjaśnienie takich pojęć jak częstotliwość, harmoniczne, fazy, tony składowe czy widmo słyszalne zwiastują, że mamy do czynienia z autorem dysponującym olbrzymią wiedzą i na dodatek potrafiącym ją przekazać. Wszystkie tematy dające się objaśnić graficznie są dobrze zilustrowane, więc nawet ci, którzy opuścili niektóre zajęcia z fizyki szybko odnajdą się w tej tematyce i odszukają oczywiste powiązania teorii z praktyką. Na każdym kroku problem matematyczno-fizyczny przekładany jest na zjawisko dające się zaobserwować wokół nas, dlatego lektura pierwszych kilku rozdziałów jest czymś wręcz fascynującym dla osób, które chcą się odnaleźć w pięknym i skomplikowanym świecie dźwięku i jego percepcji. Tam gdzie mowa o decybelach niestety nie obyło się bez budzących przerażenie równań, ale szybko przełożono to na wielkości dające się skonfrontować z praktyką. Przy okazji – czy wiecie, że poziom ciśnienia akustycznego o wartości 194dB (notabene zbliżający się do ciśnienia atmosferycznego) można w łatwy sposób uzyskać detonując umieszczony w odległości trzech metrów ładunek 25 kilogramów trotylu?
Trzeba nadmienić, że każdy rozdział książki kończy podsumowanie, zawierające w punktach najważniejsze tezy oraz wykaz literatury związanej z tematem. Niestety nie znajdziemy tu dzieł polskojęzycznych.
Dużo uwagi poświęcono zjawisku pogłosu – tak naturalnego, jak i wytworzonego sztucznie. Szereg przytoczonych przykładów, liczb i uwarunkowań z jakimi związane jest to zjawisko pozwala po przeczytaniu tego fragmentu książki poczuć się pewniej w tym niełatwym temacie.
A potem już to, co tygrysy lubią najbardziej: eliminacja hałasów, pochłanianie dźwięku, odbicia dźwięku, dyfrakcja, refrakcja i rozpraszanie, dyfuzory Shroedera czy wreszcie rezonanse drgań własnych w pomieszczeniach zamkniętych. Materiał gęsto okraszony wykresami, schematami, rysunkami montażowymi, tabelami i zdjęciami. Jednym słowem – wspaniała, fascynująca wręcz lektura, otwierająca oczy na problemy, których dotykamy, ale nigdy nie mieliśmy okazji zmierzyć się z nimi mając do dyspozycji broń w postaci takiej książki jak "Podręcznik akustyki".
W przypadku domowych studiów nagrań istotnym ograniczeniem jest poziom tła akustycznego (wentylatory, zakłócenia z otoczenia itp.). W jednym z rozdziałów znajdziemy kompleksowe wyjaśnienie zjawisk nieodłącznie związanych z tym problemem oraz sposobów ograniczania jego negatywnego oddziaływania na jakość naszych nagrań. Wiele stron zajęła wnikliwa analiza problematyki pomieszczenia odsłuchowego, której towarzyszą refleksje i opisy konkretnych rozwiązań odnoszących się do pułapek basowych, zakolorowań w średnicy i górze zakresu słyszalnego czy problemów z przestrzennością. Tu też znajdziemy tabelę z optymalnymi proporcjami wymiarów pomieszczenia odsłuchowego, rezonansami osiowymi i informacjami dotyczącymi sterowania rezonansami drgań własnych pomieszczenia (lokalizacja głośników, punktu odsłuchu itp.).
Bardzo obszerne działy traktują o akustyce małego studia nagrań i akustyce w reżyserce Jest to kompendium wiedzy, jaką każdy kto chce samodzielnie realizować nagrania powinien posiąść.
Sporo miejsca zajęła tematyka związana z nagraniami wielośladowymi, przystosowaniem pomieszczeń do obróbki audiowizualnej i zmiennymi warunkami akustycznymi (optymalizacja pomieszczenia do wykorzystania w różnych sytuacjach). Nie zabrakło też rozdziałów dotyczących oprogramowania do pomiarów akustyki pomieszczeń, a także zasad optymalizacji pomieszczeń odsłuchowych.
Wielka szkoda, że dopiero teraz na naszym rynku zaczynają się pojawiać pozycje, które opierając się na solidnych naukowych podstawach w sposób zrozumiały dla przeciętnego czytelnika przybliżają problematykę o istotnym znaczeniu w prawidłowej realizacji dźwięku. Nie wyobrażam sobie, by można było podejść do tego tematu nie zapoznawszy się z tą książką. Choć w języku polskim ukazało się sporo prac związanych z akustyką, to jednak zakres poruszanej w nich tematyki ledwie zahaczał o to, co interesuje czytelników EiS. W "Podręczniku akustyki" mamy "samo gęste", czyli czystą informację bez zbędnych akademickich naleciałości. Inwestycja w tę książkę zwróci się już po przeczytaniu dwóch pierwszych rozdziałów. Szkoda tylko, że autor przekładu (należą się ukłony do samej ziemi za znakomicie wykonaną robotę!) nie zdecydował się na przeniesienie niektórych wartości liczbowych na miary rozpoznawalne pod naszą szerokością geograficzną. Ale to szczegół, można z tym żyć.
Jesteśmy zadowoleni, że mogliśmy być jednym z patronów medialnych polskiego wydania tej książki. Znak Nasz Typ należy się jej bez dwóch zdań. Kupujcie póki jeszcze nie wyczerpano nakładu. I trzymajcie ją w zasięgu ręki. Zawsze kiedy pojawi się jakiś problem z dźwiękiem, na jej stronach znajdziecie rozwiązanie.
"Podręcznik akustyki"
Autor: F. Alton Everest
Przekład: W. Kurylak
ISBN: 83-924585-8-X
Format: 23×19cm, 672 str. cz/b, oprawa miękka, lakierowana
Cena: 119 zł
Wydawca: Wydawnictwo Sonia Draga, www.soniadraga.pl
EiS - 09/2004
