PreSonus EarMix 16M - system monitoringu osobistego
PreSonus dokonał dzieła stworzenia pełnego ekosystemu scenicznego i studyjnego, dodając do swojej oferty mikser EarMix 16M dedykowany do współpracy z monitorami dousznymi.
Jako część całego systemu, EarMix 16M funkcjonuje w ramach konfiguracji, dla której bazą jest konsoleta StudioLive III, komunikując się z nią za pośrednictwem protokołu AVB. Ten ostatni, podobnie jak zdecydowana większość współczesnych protokołów do wielokanałowego przesyłu dźwięku w postaci cyfrowej, wykorzystuje standardową infrastrukturę sieciową Cat5. Zamiast łączenia poszczególnych elementów w naszej instalacji pojedynczymi kablami lub kablami wieloparowymi, połączeń dokonujemy standardową skrętką obsługującą wiele torów jednocześnie – 16 w wypadku EarMix 16M.
Wszystko polega na tym, że realizator miksu FOH, czyli tego, który słyszy publiczność na sali, konfiguruje 16 wysyłek ze swojej konsolety, kierując je na scenę. Tam, także za pośrednictwem kabla sieciowego w trybie szeregowym, rozprowadzany jest pomiędzy wszystkimi urządzeniami EarMix 16M znajdującymi się przy poszczególnych wykonawcach. Każdy z nich, mając do dyspozycji wszystkich 16 kanałów z korekcją i regulacją poziomów, może stworzyć taki miks, jaki mu odpowiada, wyprowadzając go na wyjściu słuchawkowym, jeśli korzysta ze słuchawek przewodowych, lub liniowym, gdy w grę wchodzi zastosowanie monitoringu bezprzewodowego. EarMix 16M jest zatem w pełni funkcjonalnym mikserem cyfrowym dla szesnastu sygnałów audio pod postacią cyfrową, które zostają do niego podane przez wejście AVB.
PreSonus Ecosystem
Cały zestaw sceniczny, który PreSonus określa mianem Ecosystem, działa w oparciu o protokół AVB. Dlaczego akurat ten? Dlatego, że taką decyzję podjęto w firmie PreSonus. Można bardzo dużo pisać na temat różnic pomiędzy najczęściej stosowanymi protokołami, czyli AVB, Dante i Ravenna, ale z punktu widzenia inwestora najważniejsze jest to, który z nich wykaże się najdłuższą żywotnością i ma największe perspektywy rozwojowe. AVB jest protokołem o najszerszym obszarze zastosowań – od wykorzystania w instalacjach samochodowych, poprzez systemy przemysłowe na rozwiązaniach sieciowych audio-wideo skończywszy. Z kolei Dante jest typowym protokołem audio, ukierunkowanym na zastosowania sceniczne i studyjne. Obsługuje go praktycznie każdy system pro-audio obecny na rynku. Ravenna natomiast zdaje się dominować na rynku nadawczym.
Dante jest protokołem wymagającym zastosowania interfejsu Dante, co sprowadza się do konieczności zakupu sprzętu lub licencji. Jest zatem bardziej kosztownym rozwiązaniem od strony produkcyjnej i w pewnym sensie wymaga oddania „władzy” nad częścią swojego sprzętu innemu producentowi. AVB jest natomiast formatem otwartym dla każdego. Trochę to przypomina sytuację na rynku komputerów – Apple jest jednolitym, zamkniętym, ale i droższym rozwiązaniem, podczas gdy PC można złożyć taniej z różnych elementów. Ale i na rynku PC są producenci, którzy tworzą komputery na miarę własnych potrzeb, tak dobierając elementy, by uzyskać jak największą wydajność. I tak też jest z AVB zastosowanym w ekosystemie PreSonusa. W jego ramach wszystko działa sprawnie i bezproblemowo. Nie mamy jednak gwarancji, że będzie też tak współdziałać z ekosystemem AVB innego producenta. Może nie być żadnych problemów, ale równie dobrze mogą pojawić się drobne nieporozumienia. Rzeczy mogą się zacząć komplikować przy rozbudowie sieci, ponieważ AVB, dla uzyskania pełnej wydajności, wymaga zastosowania specjalnych koncentratorów, których producent wyraźnie zaznacza, że są one kompatybilne z AVB. Taka jest jednak uroda otwartych formatów, co nie zmienia faktu, że w ramach jednolitego środowiska potrafią one działać perfekcyjnie.
Trudno sobie wyobrazić, by każdy z wykonawców na scenie wykazywał się biegłością w konfiguracji mikserów cyfrowych, nawet tak łatwych w obsłudze jak EarMix 16M. Z tego też względu może się ona odbywać niejako na dwóch płaszczyznach – konfiguracyjnej i obsługowej. Na etapie konfiguracji przypisujemy w mikserze StudioLive poszczególne kanały do torów EarMix. W tym ostatnim ustalamy ich optymalne, wyjściowe ustawienia i całość zapisujemy pod postacią presetu. Jeśli użytkownik będzie chciał coś skorygować, np. podnieść poziom sygnału wokalu, ściszyć gitarę czy przyciemnić brzmienie werbla, to wystarczy, że wybierze numer kanału, na którym znajduje się dany instrument i dokona zmiany enkoderami. Do dyspozycji jest wówczas trzypasmowy korektor z przestrajanym środkiem, próg zadziałania limitera oraz głośność danego toru. Można też go wyciszyć lub przełączyć w tryb solo, wyciszając wszystkie inne.
Konstrukcja PreSonus EarMix 16M
Urządzenie wykonane jest niezwykle solidnie, jest lekkie i niewielkie gabarytowo. Cały korpus jest metalowy, a z tworzywa są jedynie boki. Opcjonalnie można dokupić uchwyt, za pomocą którego przymocujemy mikser do statywu mikrofonu.
AVB In, pod warunkiem, że koncentrator, z którym współpracuje mikser, oferuje obsługę PoE.
Urządzenie wymaga doprowadzenia zasilania i sygnału wielokanałowego AVB. Wyjście AVB pozwala przesłać sygnał wejściowy do kolejnych urządzeń. Porty analogowe to gniazdo TRS 6,3 mm do podłączenia słuchawek, dwa wyjścia liniowe TRS 6,3 mm oraz stereofoniczne wejście liniowe TRS 3,5 mm. Każde z nich ma na panelu EarMix 16M własny regulator poziomu pod postacią standardowego potencjometru. Pozostałe regulatory to obrotowe, dość opornie działające enkodery. W tym wypadku nie jest to jednak wadą, bo zmniejsza prawdopodobieństwo przypadkowej zmiany ustawień. To samo odnosi się też do wszystkich przycisków. Pod przyciskami z numerami kanału przewidziano miejsce na przyklejenie taśmy z opisem torów, które do nich przyporządkowano.
Integracja PreSonus EarMix 16M
Ekosystem PreSonusa bazuje na wytwarzanych przez niego urządzeniach oraz oprogramowaniu zachowującym kompatybilność z formatem IEEE 1722.1. Wszystkie one mogą między sobą przesyłać sygnały audio z pełną kontrolą ich synchronizacji i komutacji, jak też sygnały sterujące – te ostatnie w ramach protokołu AVDECC (AV Devices – Enumeration, Connection, Control). Wymagania te spełniają wszystkie urządzenia PreSonus StudioLive III (miksery i moduły), moduły sceniczne PreSonus NSB, mikser EarMix 16M, koncentrator PreSonus SW5E oraz program DAW Studio One 4.
Inne elementy ekosystemu
Chcąc stworzyć kompleksowy system sceniczny, mamy do dyspozycji szereg różnych elementów znajdujących się w ofercie firmy PreSonus i mogących współdziałać ze sobą na bazie protokołu AVB.
Podstawą będzie mikser cyfrowy – w tym wypadku ze zmotoryzowanymi tłumikami i dotykowym wyświetlaczem 7” – wchodzący w skład serii StudioLive III. Możemy wybrać model 16-kanałowy (8.499 zł), 24-kanałowy (9.999 zł) lub 32-kanałowy (12.499 zł), w każdym przypadku pozwalający miksować sygnał do 26 grup.
Te same miksery występują także w wersji bez panelu sterującego, jako urządzenia w formacie rak, a ich ceny wynoszą wówczas 3.299 zł, 4.799 zł i 5.999 zł, odpowiednio dla modelu 16-, 24- i 32-kanałowego.
Dostępne są też dwa nowe moduły sceniczne AVB (stagebox), z których pierwszy, NSB 8.8, ma 8 wejść, 8 wyjść, 2 porty AVB i kosztuje 2.999 zł, a drugi, NSB 16.8, oferuje 16 wejść, 8 wyjść i 2 porty AVB, kosztując 3.899 zł.
Wszystkie te elementy, a także komputer z oprogramowaniem Studio One (1.495 zł bez zniżek w najwyższej wersji 4) łączymy standardowymi kablami sieciowymi wykorzystując koncentrator SW5E (1.870 zł). Powinien wystarczyć jeden, ponieważ zarówno moduły sceniczne jak i miksery osobiste można łączyć sekwencyjnie poprzez porty AVB In i Thru.
Wcześniejsze generacje urządzeń firmy PreSonus, jak miksery StudioLive RM-AI, RML-AI, StudioLive CS18AI oraz konsolety AI z kartą SL-AVB-MIX, nie są kompatybilne z 1722.1 AVDECC. Mogą zatem ze sobą współpracować za pośrednictwem AVB, ale nie można ich bezpośrednio włączać sieciowo do pracy w ramach systemu określanego obecnie przez PreSonusa jako Ecosystem, czyli np. urządzeń StudioLive Series III czy mikserów EarMix 16M. EarMix 16M można natomiast zintegrować z każdym innym mikserem PreSonus starszej generacji, wykorzystując do tego moduł StudioLive 16R i wyjścia Direct Out oraz Aux z posiadanej konsolety.
PreSonus EarMix 16M w praktyce
Mając do dyspozycji cały ekosystem PreSonusa, składający się z miksera StudioLive III 16, koncentratora SW5E, miksera EarMix 16M oraz programu Studio One 4 mogłem zestawić kompletną 16-kanałową instalację, praktycznie od razu gotową do zastosowań koncertowych lub studyjnych. Ponieważ wszystkie inne elementy tego środowiska zostały już omówione na łamach naszego miesięcznika (test najnowszego Studio One 4 znajdziesz na stronie 26), postanowiłem się skupić przede wszystkim na EarMix 16M.
Z początku mój rozum miał trochę kłopotów z pojęciem idei mocowania końcówki wtykowej w zasilaczu, ale okazało się, że potrzebna tu jest jego zakulisowa współpraca z odpowiednio dobraną siłą. Źródłem problemów okazał się też wtyk zasilacza podłączany do urządzenia. Wbrew temu, co sugerują symbole na gnieździe, nie jest on przekręcany. Nie ma to jednak większego znaczenia, ponieważ zazwyczaj mikser podłączamy do konsolety za pośrednictwem koncentratora sieciowego. Jeśli jest to SW5E, który obsługuje PoE, czyli Power over Ethernet, wtedy EarMix 16M otrzymuje zasilanie poprzez kabel sieciowy podłączony do portu AVB In, i tę kwestię mamy załatwioną.
Koncentrator sieciowy SW5E jest w pełni kompatybilny ze standardową siecią komputerową jak też protokołem AVB, oferując możliwość dostarczania napięcia zasilającego dla mikserów EarMix 16M metodą „po kablu”.
Podczas konfiguracji miksera StudioLive w ustawieniach Audio Routing wskazujemy EarMix. Gdy urządzenia się „zobaczą”, przy komutacji wyjść kanałów StudioLive będziemy mieli do dyspozycji także porty o nazwie AVB Send – domyślnie są one przypisane do torów Flex Mix 1-16, ale możemy tę konfigurację dostosować do własnych potrzeb. Podobnie jak tryb wysyłki, który w przypadku Flex Mix standardowo funkcjonuje przed tłumikiem. Do zastosowań, w których StudioLive pełni funkcję miksera głównego, a monitory realizowane są przez jeden lub kilka EarMix 16M, taki sposób wysyłania sygnału jest najbardziej optymalny, choć to też można zmienić w razie potrzeby. Kanały można wysyłać indywidualnie, jak i skonfigurowane stereofonicznie. Łączenia sąsiadujących kanałów w pary stereo można też dokonać na bieżąco w EarMix, korzystając z przycisku Link. Jeśli wybierzemy np. kanał 7, to po wciśnięciu Link zostanie on połączony z kanałem 8 i wciśnięcie jednego lub drugiego aktywuje tę parę do edycji. Powiązanie rozłączamy ponownie wciskając Link na aktywnym kanale.
W mikserze można zapisać do 16 własnych ustawień obejmujących poziomy oraz korekcję. Ciekawą funkcją jest możliwość grupowania kanałów do równobieżnej regulacji poziomu, co dokonujemy przyciskiem Group. Poszczególne kanały wchodzące w skład stworzonej grupy zachowują swoje aktualne ustawienia, ale zmiana poziomu dokonywana wobec dowolnego z nich będzie się proporcjonalnie dokonywać w odniesieniu do pozostałych. Jeśli dany kanał jest już w jakiejś grupie i z jakiegoś powodu chcemy zmienić jego poziom nie wpływając na pozostałe, to przytrzymujemy przycisk z jego numerem i ustawiamy Level. Wprawdzie sygnalizacji grup jako takiej nie ma, ale wybierając dowolny numer kanału i wciskając Group możemy zobaczyć, które kanały wchodzą w skład danej grupy – podświetlenie ich przycisków nie będzie migać. Poszczególne kanały w grupach można sprawnie i na bieżąco dodawać lub usuwać.
Orientacja w ustawieniach korekcji, limitera i panoramy dla wybranego w danej chwili kanału możliwa jest dzięki dwóm diodom umiejscowionym nad enkoderami. Gdy świecą z jednakową jasnością, to ustawienie jest „gdzieś w połowie”; zmiana w proporcjach jasności oznacza, że ustawienie jest „mniejsze” lub „większe”. O żadnej precyzji nie ma tu mowy, ale przynajmniej mamy ogólną orientację w sytuacji.
Sygnał wyjściowy z miksera można poddać takiej samej obróbce jak w przypadku kanałów: korekcji, ograniczaniu, panoramowaniu i ustawianiu poziomu przed regulacją potencjometryczną. Można go także zmonofonizować. Dostępna regulacja jasności podświetlania odnosi się wyłącznie do przycisków i wskaźników LED (nie obejmuje diod przy enkoderach) i działa bardzo płytko w zakresie dwóch stanów: normalnie i nieco ciemniej.
Podsumowanie
EarMix 16M to niedrogi, bardzo solidnie wykonany i funkcjonalny monitorowy mikser osobisty będący elementem całego systemu bazującego na sieci AVB. Obecnie może współpracować ze sprzętem PreSonus z serii StudioLive III, choć nie można wykluczyć, że będzie go można użyć także z systemami MOTU lub innych producentów oferujących sprzęt z portem AVB.
Rzecz jest o tyle atrakcyjna, że na rynku znajdziemy niewiele urządzeń tego typu. Od wielu lat dominuje Aviom, bazujący na własnym protokole A-Net obsługiwanym bezpośrednio lub opcjonalnie przez większość konsolet. Popularność zaczynają zdobywać też miksery Allen & Heath ME-500 i Me-1, z wielofunkcyjnymi portami sieciowymi. Gdy jednak ktoś poszukuje relatywnie niedrogiego, funkcjonalnego i rozwojowego systemu, to decyzja o wejściu do świata PreSonusa, w którym mamy praktycznie wszystko łącznie z zestawami głośnikowymi i programem DAW, może być jedną z najlepszych.
Cały ekosystem PreSonus jest szczególnie interesujący dla mniejszych placówek, takich jak domy kultury, kluby, sale prób połączone ze studiem nagrań, a także dla wykonawców, którzy chcą pracować wyłącznie w oparciu o swój sprzęt nagłośnieniowy i rejestrujący. EarMix 16M był swego rodzaju ostatnim ogniwem, które zamknęło cały łańcuch sprzętowo-programowy, budowany przez tę amerykańską firmę od wielu lat. Na takim poziomie funkcjonalności i zakresu zastosowań nie udało się to jeszcze żadnemu producentowi pro-audio.
Trzeba jednocześnie zdać sobie sprawę z tego, że PreSonus nie należy do tzw. największych firm riderowych – wielka, festiwalowa scena i koncerty dla wielu tysięcy ludzi nie są tym miejscem, gdzie spotkamy konsolety StudioLive i inne elementy ekosystemu AVB. Natomiast wszędzie tam, gdzie wielki rozmach nie jest niezbędny i gdzie trzeba się mocno liczyć z ekonomiczną stroną przedsięwzięcia (czyli w 90% przypadków), PreSonus Ecosystem doskonale wpasowuje się w większość scenariuszy.
Nasze spostrzeżenia
+ funkcjonalność w zakresie obsługi 16 kanałów AVB+ dobra jakość wykonania
+ solidne manipulatory
+ prosta obsługa
+ przydatna funkcja grupowania
+ dostępność wejścia Aux
+ niewielkie rozmiary i waga
- współpracuje wyłącznie z AVB w ramach ekosystemu PreSonus
- problematyczny zasilacz sieciowy
- kłopotliwy odczyt pozycji enkoderów
Zakres zastosowań
- w pełni funkcjonalny, obsługujący 16 wejść cyfrowych osobisty mikser odsłuchowy przeznaczony do współpracy z mikserami cyfrowymi PreSonus i zachowujący pełną kompatybilność z serią StudioLive III- dwa niezależne tory wyjściowe pozwalają zasilać słuchawki i dostarczać sygnał liniowy np. do nadajników dla systemów IEM
Informacje
| Wyjście słuchawkowe | TRS 6,3 mm, 2x150 mW/60 Ω |
| Wyjścia liniowe | 2xTRS 6,3 mm, symetryczne, maks. poziom +18 dBu, impedancja 100 Ω |
| Konwersja C/A | 48 kHz, 24 bity, zakres dynamiki 115 dBA |
| Porty cyfrowe | AVB Audio Network, RJ45, obsługa PoE |
| Zasilanie | zewnętrzny zasilacz 24 V, poprzez RJ45 w trybie PoE |
| Wymiary | 46x239x193 mm |
| Waga | 0,5 kg |
