Analogowe delicje
Aplikację PreSonus Studio One w najnowszej wersji 3.2 Professional wyposażono w kilka funkcji, pozwalających doprawić miksy szczyptą analogowego charakteru. W tym miesiącu przyglądamy się kanałom VCA i intrygującej wtyczce Console Shaper z nowej grupy efektów Mix Engine FX.
Praca z dźwiękiem w domenie cyfrowej jest bardzo wygodna. Jednak nawet edytując dźwięki w programie DAW lubimy mieć poczucie, że gdzieś nad wszystkim unosi się magia analogowych urządzeń. Wielu realizatorów nie bez powodu łączy świat urządzeń analogowych z cyfrową edycją. Jeżeli nie mamy pod ręką analogowego sprzętu, można zawsze sięgnąć po programowe narzędzia. Jedną z nowości, na jakie trafi użytkownik wersji Studio One Professional po aktualizacji do wersji 3.2, są tory VCA. Wyposażone we własne tłumiki kanały VCA można wykorzystać do kontroli poziomów na większej liczbie ścieżek, a także zautomatyzować te zmiany w edytorze.
VCA w Presonus Studio One
Na początku wyjaśnijmy pokrótce, skąd pochodzi i na czym polega pomysł grupowania VCA. VCA (skrót od Voltage Controlled Amplifier - wzmacniacz sterowany napięciowo) to układy stosowane od wielu lat w profesjonalnych, sprzętowych konsoletach mikserskich. W uproszczeniu, w praktyce mamy do czynienia układem elektronicznym, przez który przechodzą poszczególne sygnały sekcji wejściowej konsolety. Układ kontroluje zmiany poziomu sygnału w oparciu o zmiany wartości napięcia stałego ustalonego suwakiem VCA dostępnym na panelu konsolety. Nie wszystkie miksery posiadają taką funkcję, VCA dostępne są najczęściej w wielkoformatowych konsoletach z jakich najczęściej korzystają realizatorzy koncertów. Warto też wiedzieć, że w świecie sprzętowym układ VCA nie kontroluje bezpośrednio sygnału dźwiękowego z poszczególnych torów miksera, więc sygnałów audio nie można z kanału VCA przekierować dalej, czy poddać sygnałów grupy VCA przetwarzaniu efektami. VCA sterują jedynie poziomami poszczególnych kanałów wejściowych, które można do takiej grupy VCA przypisać. Wykorzystując kanał VCA za pomocą jednego tłumika w mikserze możemy jednocześnie kontrolować poziomy większej liczby ścieżek.
Wykorzystując kanał VCA za pomocą jednego tłumika w mikserze możemy jednocześnie kontrolować poziomy na wielu ścieżkach, a także zapisać te zmiany na ścieżce automatyki
Wirtualne VCA w Presonus Studio One
W naszym przypadku mamy do czynienia z wirtualną repliką systemu opartego na obwodach VCA, które w Studio One zachowują się na takiej samej zasadzie, jak ma to miejsce w konsoletach sprzętowych. Domyślam się, że, że pomysł na VCA w Studio One jest odpowiedzią na funkcje dostępne m.in. w wielośladzie Avid Pro Tools. Dzięki temu realizatorzy pracujący dotychczas na Pro Tools mogą bez problemowo "przesiąść się" i używać podobnych funkcji w Studio One. Tym bardziej jest to przydatne, jeżeli ktoś korzysta z wielośladu PreSonus Studio One w warunkach koncertowych. A jak wie każdy realizator live, w takich okolicznościach grupy VCA są niesłychanie wygodnym rozwiązaniem.
Cztery ścieżki z sesji, zawierające chórki wokalne, wraz z torem VCA, do którego ślady zostały przypisane.
Na jakiej zasadzie grupuje się kanały poprzez VCA? To proste. Do grupy VCA najczęściej przypisujemy konkretne grupy instrumentów. Na jednej grupie VCA umieszczamy gitary, na kolejnej ścieżki perkusji, następna grupa VCA to mogą być ścieżki wokalne itd. Sposób grupowania zależy od tego, jakimi ścieżkami będziemy sterować w miksie. Inaczej to wygląda w studiu nagraniowym, gdy pracujemy nad jakąś produkcją przed monitorem, a inaczej w warunkach live.
Grupę VCA tworzymy zaznaczając odpowiednie kanały i wybierając polecenie Add VCA for Selected Channel w menu podręcznym lub w menu Track. Na ekranie, w głównym oknie programu i w mikserze pojawi się ścieżka z charakterystyczną czerwoną nasadką tłumika. Od tego momentu możemy zmieniać poziom dla wybranych ścieżek za pomocą tłumika VCA. Aby odłączyć ścieżkę od VCA w mikserze pod suwakiem zmieniamy VCA na None.
Dla poziomu regulowanego tłumikiem VCA dostępna jest automatyka. Okno edycji parametru otworzy się po wybraniu polecenia Edit Volume Automation na suwaku VCA. Gdy nakreślimy krzywą, albo na żywo, korzystając z wirtualnego tłumika, zarejestrujemy zmiany głośności w edytorze (ustawienie Write na ścieżce automatyki), podobne krzywe jak na torze automatyki VCA pojawią się równocześnie na ścieżkach automatyki interesujących nas kanałów.
Dobrym rozwiązaniem jest to, że program pozwala na przeniesienie/skopiowanie krzywej automatyki zapisanej dla parametru Volume na torze VCA na poszczególne ścieżki. Aby tego dokonać należy użyć funkcji Merge VCA Automation, dostępnej w menu podręcznym toru VCA. Od tej pory możemy osobno zarządzać wcześniej zapisaną automatyką poziomów dla pojedynczych ścieżek, a także zachować ustalone w ten sposób poziomy nadal dysponując tłumikiem VCA dla całej sekcji - przy zmianie poziomu VCA proporcje na ścieżkach z automatyką zostają ciągle zachowane.
Regulacja poziomów z użyciem VCA jest tym bardziej wygodniejsza, że po stworzeniu odpowiadającej nam konfiguracji możemy kilka VCA przypisać do jednego, stworzonego kolejno VCA Master. Warto zwrócić uwagę na to, że zmiana poziomów w sesji za pomocą VCA jest permanentna, czyli - w odróżnieniu od zmiany poziomu Volume na torze Bus - wyciszając ścieżki za pomocą VCA wyciszamy także wysyłki tych ścieżek do efektów.
Console Shaper w Presonus Studio One
Kolejnym elementem, który przybliża nas podczas pracy w programie Studio One do świata analogowego jest wtyczka Console Shaper. Podkreślmy, że efekt ten należy do zupełnie nowego typu plug-inów Mix FX dostępnych na torach Bus, na których grupujemy poszczególne typy ścieżek, i na torze głównym Main. Efektów tego typu nie da się włączyć w trybie insert na ścieżkach, gdyż działają one na poziomie podstawowym silnika audio w programie. Można np. potraktować wtyczkę Console Shaper jako sumator. Dodajmy, że Console Shaper w chwili powstawania tego artykułu jest jedyną wtyczką Mix FX dostępną w Studio One. Zapewne w najbliższym czasie pojawią się kolejne, takie jak symulator taśmy czy układ korekcji.
Tutaj, jak można się domyślić, mamy do czynienia z efektem symulującym wpływ analogowej konsolety mikserskiej na materiał dźwiękowy. Wtyczka działa na samym początku łańcucha sygnałowego, nasyca dźwięk harmonicznie i wzbogaca ścieżki o odpowiednią, na pierwszy rzut ucha niesłyszalną dla nas dawkę szumu (sekcja Noise). Co najlepsze, za pomocą Console Shaper można tworzyć przesłuchy międzykanałowe, i to jest funkcja jak najbardziej zachęcająca do uruchomienia plug-inu.
Dla poziomu regulowanego tłumikiem VCA dostępna jest automatyka. Okno edycji parametru otworzy się po wybraniu polecenia Edit Volume Automation na suwaku VCA.
Wtyczkę Console Shaper uruchamiamy w mikserze na torze Main, albo na którymś z torów Bus, na przykład grupie ze śladami perkusji, o ile używamy takiego rodzaju grupowania. Okienko wyboru efektu znajduje się poniżej napisu Mix FX.
Efekt zawiera trzy sekcje: Drive, Noise i Crosstalk. Wykorzystując technologię State Space Modelling projektanci zadbali o to, aby każdy z tych wirtualnych obwodów jak najbardziej odpowiadał brzmieniem układom w prawdziwej konsolecie. Poszczególne sekcje można osobno włączyć i wyłączyć. Sekcja Drive zniekształca sygnał w sposób charakterystyczny dla wysterowanych torów miksera. Przypomina to "zmiękczanie" i ocieplanie dźwięku do momentu, gdy barwa robi się lekko nieprzyjemna - jeżeli przesadzimy będzie słychać to dobitnie przy włączonej większej liczbie ścieżek. Jakby nie patrzeć, takiego zachowania szukają miłośnicy analogowego brzmienia. Ustawienie bezpieczne, w którym efekt wprowadza przyjemne zniekształcenia, oddając charakter konsolet analogowych znajduje się gdzieś w okolicy 6 na skali Drive.
Szumy w sekcji Noise usłyszą chyba tylko nietoperze, ale przy większej liczbie śladów może to mieć znaczenie. Najciekawiej prezentuje się blok Crosstalk. Dzięki tej funkcji do brzmienia wprowadzamy przesłuchy między kanałami skierowanymi do wtyczki. Na papierze ciężko opisać jak to działa, niemniej różne konsolety mikserskie charakteryzują się innym poziomem przesłuchu. Teoretycznie im niższy przesłuch tym lepiej, ale w praktyce - jak okazało się po latach - przesłuch jest pożądaną cechą, poszukiwaną przez realizatorów. Przesłuch w Console Shaper regulujemy w zakresie 0-100%. Manipulując przesłuchem w Console Shaper włączonym dla całej sesji, ustawianie właściwej barwy możemy zacząć od pozycji na godzinę 9. Dla ścieżek perkusji można przekręcić tę gałkę znacznie dalej.
Regulacja poziomów z użyciem VCA jest o tyle wygodna, że po stworzeniu odpowiadającej nam konfiguracji możemy kilka VCA przypisać do jednego VCA Master.
Przykładowe nagrania, które zmiksowano bez wtyczki oraz z włączonym procesorem Console Shaper w różnych ustawieniach, można znaleźć wśród materiałów na DVD i online.
Analogowy komfort w Presonus Studio One
Dwie funkcje: tory VCA i wtyczkowy sumator/symulacja układu konsolety Mix FX Console Shaper to elementy, które przypadną do gustu użytkownikom Studio One lubiącym analogowy klimat, gdy mowa o brzmieniu, oraz komfort związany ze sposobem pracy. Jak się okazuje, analogowy, miękki i nasycony dźwięk da się uzyskać w domenie cyfrowej. Sposoby działania, takie jak wypracowane przed laty sterowanie VCA, dzisiaj również okazują się przydatne i realizatorzy pracujący przed ekranami komputerów chętnie do nich wracają.
Wtyczkę Console Shaper uruchamiamy w mikserze, na torze Main, albo na którymś z torów Bus. Okienko wyboru efektu znajduje się poniżej napisu Mix FX.
Pasaż
