iZotope RX7 - system do naprawy i edycji dźwięku

Amerykańska firma iZotope intensywnie pracuje nad kolejnymi produktami, które w swoich segmentach zastosowań praktycznie wyznaczają tzw. przemysłowy standard – podobieństwo do Adobe na rynku grafiki wydaje się tu oczywiste. Ozone odgrywa istotną rolę w zastosowaniach związanych z profesjonalną finalizacją dźwięku i postprodukcją, Neutron to zestaw znakomitych narzędzi do kreacji i miksu, a RX sprawdza się wszędzie tam, gdzie trzeba coś naprawić.

Struktura iZotope RX7

Od czasu swego debiutu w 2007 roku RX systematycznie rozszerza zakres swoich możliwości, pod względem ingerencji materiał audio sięgając tam, gdzie mało kto odważy się nawet spojrzeć. Implementacja w wersji 7 tak modnej obecnie technologii uczenia maszynowego oznacza w tym wypadku możliwość dokonania zmian proporcji instrumentów w już gotowym miksie, jeszcze skuteczniejsze usuwanie różnego typu artefaktów i zanieczyszczeń dźwięku czy wreszcie coraz odważniejszą implementację technik pracy automatycznej. RX7 dopasowuje się przy tym do każdych potrzeb i na każdą kieszeń, będąc dostępnym w trzech wersjach: Elements, Standard i Advanced. Każda z nich ma inny zestaw modułów, ale już w najtańszej znajdziemy asystenta naprawy (Repair Assistant), który w pewnym zakresie automatyzuje pracę nad dźwiękiem poprzez identyfikację problemów.

Moduł Music Rebalance pozwala dość sprawnie i z dobrą jakością zmienić proporcje w już gotowym nagraniu, a także wyizolować takie elementy aranżacji jak wokal, bas, perkusja oraz instrumenty harmoniczne.

W poniższym opisie będziemy się jednak opierać na wersji Advanced, która choć dość kosztowna, szybko amortyzuje się podczas pracy w profesjonalnych pracowniach dźwiękowych.

Nowe możliwości w iZotope RX7

Sercem systemu RX7 jest samodzielnie pracujący edytor audio, w którym można uruchamiać nie tylko moduły iZotope, ale też zewnętrzne wtyczki. Z kolei większość modułów RX jest dostępna także jako wtyczki VST/AU/RTAS, pozwalając na ich wykorzystanie w innych edytorach i programach DAW. Mamy również dedykowaną wtyczkę VST umożliwiającą eksport całego pliku lub jego fragmentu z innego edytora (np. Adobe Audition) do RX7 i jego import po dokonaniu naprawy. To bardzo przydatna funkcja w kontekście możliwości edytora iZotope w zakresie edycji spektralnej. W jej ramach możemy w widoku spektrum dokonywać takiej samej edycji jak w klasycznym widoku amplitudowym, co przenosi nas w zupełnie inny wymiar pracy z dźwiękiem, dając praktycznie nieskończone możliwości przy oczyszczaniu a nawet kreacji audio.

Dialoque Contour sprawdza się w sytuacjach, gdy trzeba dopasować głoski lub wyrazy, które po montażu brzmią w sposób niejednolity.

W RX7 poprawiono moduły De-rustle (redukcja szelestów), Dialogue isolate (izolacja głosu od dźwięków otoczenia) i Variable Pitch (zmiana wysokości dźwięku z zachowaniem składu formantowego). Pojawił się nowy Module Chain, w którym możemy ustawiać szeregowo kilka modułów i zaaplikować ich działanie jednym kliknięciem. Interesujące jest to, że każdy z modułów może pracować szerokopasmowo lub w wyznaczonym zakresie częstotliwości. Wciąż jednak ustawień należy dokonać wcześniej, a w samym Module Chain nie ma możliwości podsłuchu dokonywanej edycji.

Jednak to, co najbardziej istotne, to nowości, z których na pierwszy plan wysuwa się Music Rebalance. Sam moduł wygląda niegroźnie, ale jego możliwości są niesamowite. Wyposażono go w zestaw algorytmów separacji pozwalających wpływać na głośność partii wokalnej, basu, perkusji oraz pozostałych instrumentów, tu określanych jako Other (w domyśle gitary, instrumenty klawiszowe itp.). Regulacji podlega czułość każdego z tych algorytmów oraz poziom głośności danej partii. Działa to zaskakująco sprawnie i w wielu wypadkach będzie można skutecznie wpłynąć na proporcje tych elementów w miksie. Co więcej – izolacja poszczególnych składowych pozwala na ich wykorzystanie np. w remiksach, pod kątem karaoke czy w nieco bardziej ambitnych zastosowaniach związanych z rewitalizacją nagrań (polecam prezentację na DVD i online). Wszystko są to procesy wymagające zaangażowania dużej mocy obliczeniowej, dlatego przy porównywaniu ustawień warto korzystać z funkcji Compare i dokonywać odsłuchu na krótkim fragmencie, by uniknąć wielominutowego renderingu (render 1-minutowego fragmentu w trybie Advanced jont channel może trwać nawet do 5 minut). W każdym przypadku warto starannie popracować nad czułością poszczególnych sekcji, a przy ostatecznej obróbce wyizolowanych śladów posłużyć się edycją spektralną.

Dialogue Contour pozwala na zaaplikowanie mikrozmian w zakresie wysokości dźwięku i składu formantowego w ramach sąsiadujących głosek lub wyrazów, pozwalając w sporej mierze wyeliminować problemy z materiałem mówionym po montażu. Zdarza się wówczas, że pojedyncze elementy nie pasują do siebie intonacją i całość ewidentnie brzmi jak po mało profesjonalnej obróbce. Teraz można to bardzo zgrabnie skorygować, choć jak w przypadku każdego typu narzędzi do tak inwazyjnej obróbki konieczna jest wprawa i doświadczenie. Nieumiejętnie ustawiając punkty odstrojenia spowodujemy powstawanie trzasków i stuków, nawet przy wyższych ustawieniach wygładzającego charakterystykę odstrojenia Curve. W tym wypadku także można to skorygować w absolutnie niezastąpionym edytorze spektrum.

Edycja widma daje bezpośredni dostęp do struktury dźwięku. Widząc rozkład poszczególnych harmonicznych, zakłóceń oraz składowej szumowej możemy oczyścić dźwięk z najwyższą precyzją, nie naruszając jego integralności.

Dialoque De-reverb to odmiana znanego już procesora De-reverb, dostosowana do pracy z głosem. Sam De-reverb jest najlepszym znanym mi narzędziem do nieinwazyjnej i przejrzystej brzmieniowo redukcji pogłosu w materiale audio, ale jego prawidłowe użycie wymaga sporego doświadczenia, ponieważ działa on czteropasmowo. Dialoque De-reverb jest pod tym względem znacznie prostszy, a jego sprofilowanie pod kątem głosu nie tylko uprościło obsługę, ale w tego typu zastosowaniach poprawiło skuteczność. W mojej opinii to wtyczka typu „must have” dla osób nagrywających dźwięk na planie czy lektorów lub wokalistów w miejscach o nie do końca doskonałej akustyce.

Zobacz także test wideo:

Technics EAH-A800 - bezprzewodowe słuchawki z redukcją szumów

Wszystkim osobom dorastającym w latach 70. i 80. minionego wieku należąca do Panasonica marka Technics nieodmiennie kojarzy się z gramofonami oraz doskonałym sprzętem hi-fi.

Variable Time przypomina wyglądem Dialoque Contour, ale w jego przypadku edycja krzywej odnosi się do czasu – można poszczególne segmenty dźwięku przyspieszać lub zwalniać w sposób płynny lub skokowy. Algorytm działa sprawnie w zakresie do 50%, a przy głębszych ustawieniach siłą rzeczy muszą się pojawić artefakty, zwłaszcza przy zwalnianiu. Niemniej efektywność tego narzędzia należy ocenić bardzo wysoko. Kłopotliwe jest jednak jego praktyczne wykorzystanie, ponieważ nie mamy tu żadnej siatki czasowej, a odsłuchu każdego ustawienia należy dokonywać poprzez funkcję Compare, co jest mało wygodne. Ponadto płynne lub skokowe zmiany odnoszą się globalnie do wszystkich punktów krzywej. Warto wspomnieć, że po zastosowaniu obróbki czasowej proporcjonalnie zmienia się także długość całego materiału audio.

Asystent naprawy dźwięku skanuje materiał i na bazie wyników analizy prezentuje użytkownikowi kilka opcji pozwalających usunąć wykryte wady.

Repair Assistant to bardzo przydatna funkcja pozwalająca oszczędzić sporo czasu przy obróbce mniej krytycznych brzmieniowo materiałów. Dokonuje ona analizy pliku (z wcześniejszym wyborem czy jest to głos, muzyka, czy inny materiał), a następnie proponuje zastosowanie kilku opcji obróbki z uwzględnieniem różnego typu narzędzi. Po dokonaniu wyboru jednej z trzech opcji otwiera się okno Module Chain, w którym zyskujemy dostęp do każdego procesora z możliwością zmiany jego ustawień i odsłuchania efektów pracy. Jakkolwiek nic nie zastąpi analizy materiału poprzez jego uważny odsłuch, to w większości przypadków Repair Assistant sprawdza się doskonale i często za jego pośrednictwem możemy uzyskać lepsze efekty niż przy obróbce ręcznej.

Wspominając o nowych funkcjach RX7 trzeba też wymienić opcję pracy wielokanałowej, co ma szczególne znaczenie dla osób pracujących w trybie surround z muzyką lub dźwiękiem do filmu.

Podsumowanie