PreSonus StudioLive 24R
Podział systemu miksowania wielokanałowego dźwięku na panel sterujący i jednostkę centralną ma duże znaczenie wszędzie tam, gdzie chcemy ograniczyć ilość miejsca zajmowanego przez konsoletę, zamierzamy korzystać ze zdalnego sterowania lub uprościć cały nasz system. Na rynku właśnie pokazały się najnowsze urządzenia tego typu, jakimi są PreSonus StudioLive trzeciej generacji.
Opisywany tu moduł 2U może pełnić funkcję koncentratora oraz kompleksowego miksera sygnałów wejściowych i wyjściowych ze sterowaniem za pośrednictwem sieci przewodowej lub bezprzewodowej. W tej wersji obsługuje on 24 kanały wejść, ale dostępne są też moduły 16- i 32-kanałowe. Scenariusz zastosowań 24R przewiduje ustawienie urządzenia w takim miejscu, które jest najbardziej optymalne w kontekście podłączenia analogowych sygnałów wejściowych i wyjściowych – w tym przypadku 24 wejść i 14 wyjść – czyli w zastosowaniach live najczęściej bezpośrednio na scenie. Sterowanie pracą miksera może odbywać się za pośrednictwem konsolet StudioLive, z poziomu komputera PC/Mac albo urządzenia przenośnego iOS/Android z zainstalowanym oprogramowaniem UC Surface (pełne sterowanie) lub QMix (sterowanie pojedynczym torem odsłuchowym np. przez muzyka na scenie).
Podłączając 24R do komputera przez USB (albo AVB z odpowiednim interfejsem) może on funkcjonować jako interfejs audio, pozwalając np. dokonywać nagrań wielośladowych i takie też odtwarzać. Jeśli do rejestracji nie chcemy angażować komputera, to możemy użyć wbudowanego w 24R rejestratora, w którym nośnikiem jest opcjonalna karta SD. Mikser współpracuje z każdym programem DAW, ale gdy jest to PreSonus Studio One, to możemy liczyć na pełną integrację – szczególnie jeśli korzystamy też z konsolety StudioLive III.
W innym scenariuszu rolę konsolety przodowej (FOH) może pełnić wyposażona w zmotoryzowane suwaki i pełną funkcjonalność cyfrowych mikserów konsoleta StudioLive III. Moduł 24R ustawiamy wówczas na scenie, traktując go jako stage box z transmisją sygnałów do i z konsolety FOH poprzez AVB na zwykłej skrętce. W tym samym czasie może on być jednocześnie mikserem odsłuchów sterowanym za pomocą innego miksera StudioLive III, komputera lub urządzenia przenośnego.
Konstrukcja PreSonus StudioLive 24R
Firma PreSonus deklaruje, że moduły rak StudioLive III są obecnie najbardziej zaawansowanymi urządzeniami tego typu w swojej klasie i efektem 10 lat badań i rozwoju całej koncepcji cyfrowych systemów audio. I jest w tym sporo racji, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę ich ceny.
Moc obliczeniową systemu zapewniają dwa procesory Sharc. Widoczne na górnej płytce przedwzmacniacze XMAX wyglądają skromnie, ale to bardzo pomysłowe i dobrze brzmiące konstrukcje.
Na szczególną uwagę zasługują przedwzmacniacze mikrofonowe XMAX, które w całości zrealizowano na elementach dyskretnych (tranzystorach 2N4403 oraz BC849) i wzmacniaczu operacyjnym pełniącym rolę źródła stałoprądowego. Mają one szeroki, bo aż 60-decybelowy zakres regulacji czułości, a przede wszystkim można ją zmieniać zdalnie, czyli w konsolecie lub aplikacji sterującej. To oznacza, że po podłączeniu kabli nie musimy nawet podchodzić do raka, wszystkich ustawień dokonując w interfejsie kontrolnym.
Konstrukcja przedwzmacniaczy XMAX należy do tych minimalistycznych, ale jednocześnie bardzo sprytnych. Pracują one z dość wysokim napięciem zasilania, a dzięki temu, że jest ono niesymetryczne, kosztem zastosowania kondensatora na wyjściu można było całość skonfigurować tak, by przy zmianie polaryzacji przebieg nigdy nie przechodził przez 0. To pozwala wyeliminować zjawisko tzw. zniekształceń skrośnych, w konsekwencji poprawiając dynamikę i zmniejszając poziom szumów. Niektórzy określają takie rozwiązanie mianem „klasy A”, ale w wielu przypadkach należy tę nazwę traktować hasłowo. W każdym razie brzmienie przedwzmacniaczy XMAX może bardzo pozytywnie zaskakiwać.
Kolejnym ciekawym elementem jest najnowsza generacja przetwarzania Fat Channel. Jest to realizowany przez DSP miksera moduł stanowiący odpowiednik toru sygnałowego w konsoletach analogowych. W jego ramach możemy aktywować wtyczki, które wyglądają i brzmią bardzo podobnie jak klasyczne korektory i kompresory, łącznie z rozwiązaniami lampowymi oraz tzw. pasywnymi. Niezależnie od tych procesorów „wintydż” mamy też nowoczesne, 6-pasmowe i w pełni parametryczne korektory, które pod postacią oddzielnych instancji mogą pracować na wszystkich wyjściach miksera. Ponadto tory wejściowe Fat Channel zawierają takie elementy jak regulacja opóźnienia, filtr HPF, bramka, kompresor, limiter i 4-pasmowy korektor parametryczny.
PreSonus StudioLive 24R w praktyce
Aby móc z całego tego dobrodziejstwa korzystać w warunkach live, kiedy nie ma czasu na precyzyjne dobieranie ustawień, producent przygotował całą gamę presetów uwzględniających praktycznie każdą sytuację sceniczną, każde źródło dźwięku oraz instrument. Warto zaznaczyć, że dostępne w ramach Fat Channel emulacje oparte są na bardzo starannie przygotowanych algorytmach, uwzględniających modelowanie poszczególnych elementów oryginalnych urządzeń. I w większości wypadków brzmią one doskonale. Szczególnie spodobały mi się emulacje LA-2A i Pultec, choć nowe efekty pogłosu i delaya, które możemy aktywować na wysyłkach, także wypadają świetnie.
Sporo zmian dokonało się w zakresie konfiguracji miksu. Użytkownik może decydować o tym, jakie ustawienia mają być przywołane wraz z nową sceną globalną. Jeśli zatem na scenę wchodzi nowy zespół, a np. ustawienia bębnów na poprzednim wykonawcy były dobre, to aktywacja nowej sceny nie musi już ich zmieniać. Do realizacji tej funkcji służy opcja Scene Safe.
W ramach presetów torów Fat Channel można teraz dokonywać oddzielnych ustawień (wraz z ich zapisaniem) dla indywidualnych kanałów, które uwzględniają poziomy wysyłek, przypisanie danego kanału w całej konfiguracji miksu, a także nazwę. Funkcja ta pozwala na sprawne przenoszenie ustawień z kanału, na którym się dobrze sprawdziły, na inne kanały, co może mieć szerokie zastosowanie w przypadku realizacji miksu monitorowego.
Do bardziej zaawansowanych prac można skorzystać z nowoczesnych modułów dynamiki, 4-pasmowej korekcji parametrycznej i 6-pasmowej w przypadku wyjść.
Inną nowością jest opcja FlexMix. Uwzględnia ona do 16 ustawień dla każdego toru aux, podgrupy lub sumy. Możemy dzięki niej przenosić kompletne miksy wysyłane na jeden z tych torów na każdy inny tor, który akurat pozostaje wolny. Odchodzi więc konieczność definiowania wszystkich elementów dla każdego kanału oddzielnie, by wykreować taki sam miks na innym wyjściu – po prostu przenosimy już istniejący miks na inny tor wyjściowy. Należy pamiętać, że mamy też 4 tego typu konfiguracje dostępne w ramach „standardowego” ustawienia, co razem czyni 20 gotowych ustawień miksu, dość dowolnie przypisywanych do wybranych wyjść.
Konfiguracja StudioLive III uwzględnia 24 grupy DCA (czyli cyfrowe odpowiedniki znanych z konsolet analogowych grup VCA), zatem możemy nie tylko grupować określone zestawy kanałów, ale też współbieżnie, pojedynczym tłumikiem regulować ich głośność z uwzględnieniem zmian poziomów wszystkich wysyłek, co jest szczególnie istotne z punktu widzenia zachowania tych samych proporcji efektów w miksie.
Miksery rakowe StudioLive trzeciej generacji wyposażone są standardowo w port sieciowy pozwalający na obsługę protokołu AVB. Za jego pośrednictwem można strumieniować do 55 kanałów wejść/wyjść. Z poziomu komputera podłączonego do 24R przez USB 2.0 widzimy 40 wejść i 40 wyjść, zatem mikser możemy skonfigurować tak, aby część portów pochodziła z fizycznych gniazd jednostki miksującej, a część z AVB – tutaj swoboda konfiguracji jest pełna.
Wbudowany rejestrator, wykorzystujący jako nośnik kartę SD umieszczaną w slocie na przednim panelu, może pracować także jako wielokanałowy odtwarzacz. Obsługuje się go z poziomu konsolety StudioLive lub oprogramowania UC Surface, a staje się on aktywny z chwilą włożenia nośnika. Podczas zapisu wielośladowego na karcie SD można jednocześnie korzystać z zapisu na komputerze przez USB lub na zewnętrznych systemach podłączanych przez AVB. Chcąc rozszerzyć naszą wielokanałową sieć audio obsługiwaną przez protokół AVB o więcej niż dwa urządzenia, należy skorzystać z przełącznika AVB, takiego jak np. PreSonus SW5E.
Drugi port sieciowy dostępny w 24R to typowe złącze Ethernet 1 Gb, które umożliwia podłączenie do bezprzewodowego rutera bądź bezpośrednio do komputera, na którym mamy program UC Surface. Inne jednostki włączone do tej samej sieci, np. tablety lub smartfony muzyków, mogą wówczas posłużyć do obsługi ich indywidualnych odsłuchów, po wcześniejszym zainstalowaniu aplikacji QMix-UC.
Oprócz 24 wejść uniwersalnych, wyposażonych w przedwzmacniacze XMAX i dostępnych na przednim panelu miksera, znajdziemy z tyłu dwa dodatkowe wejścia RCA, które funkcjonują na portach 23 i 24. Wyjścia to dwa główne porty XLR, 12 symetrycznych wyjść FlexMix oraz znajdujące się z przodu gniazdo do podłączenia słuchawek, z własnym regulatorem głośności. Tuż obok znajdziemy przycisk wyciszający wszystkie wejścia i wyjścia, który może działać zarówno chwilowo, jak i na zasadzie włącz/wyłącz. Nad slotem na kartę SD umieszczono diody sygnalizujące włączenie miksera, status sieci, zapis i odczyt z nośnika, a także – poprzez zmiany koloru świecenia – błędy w synchronizacji, ładowanie i aktywowanie firmware oraz brak połączenia z urządzeniem sterującym.
Podsumowanie
StudioLive 24R to dojrzały produkt firmy, która zna swoją rynkową pozycję i doskonale dopasowuje funkcjonalność wyrobów do potrzeb i oczekiwań odbiorców. Mocnymi elementami tego modułu mikserskiego są przedwzmacniacze, port AVB, pełna elastyczność konfiguracyjna oraz obsługiwane sprzętowo procesory wchodzące w skład pakietu Fat Channel, z których można też skorzystać przy pracy z programami DAW. A wszystko to w bardzo atrakcyjnej cenie i w ramach solidnie wykonanego urządzenia o kompaktowych wymiarach 2U. Nawet jeśli nie zamierzamy korzystać z pełnowymiarowego miksera, dla którego 24R mógłby być doskonałym rozszerzeniem, to w sytuacjach, gdy zależy nam na obsłudze kilkudziesięciu kanałów audio w stałej, ale elastycznej konfiguracji, moduł StudioLive w pełni zdaje egzamin.
Jak większość urządzeń przeznaczonych do pracy na żywo, tak i tu mamy częstotliwość próbkowania 48 kHz (44,1 kHz pojawi się niebawem), co w warunkach studyjnych nie wszystkich usatysfakcjonuje. Niemniej 24-bitowa rozdzielczość, wysoka jakość przetworników AKM i bardzo dynamiczne brzmienie przedwzmacniaczy mogą zrekompensować brak podwójnego próbkowania.
24R to z całą pewnością urządzenie, któremu warto przyjrzeć się z uwagą, bo jego brzmienie, praktycznie nieograniczone możliwości konfiguracyjne oraz obecność pokładowego przetwarzania włącznie z wysokiej klasy efektami wybijają się ponad przeciętność, zwłaszcza w konfrontacji z ceną.
Nasze spostrzeżenia
+ zwarta, kompaktowa konstrukcja
+ zaawansowane możliwości konfiguracji
+ duża elastyczność w zakresie przenoszenia i kopiowania kompletnych miksów
+ świetnie brzmiące procesory dynamiki, korektory oraz efekty reverb i delay
+ port AVB
+ wbudowany wielokanałowy rejestrator/odtwarzacz SD
+ pełna współpraca z komputerem jako wielokanałowy interfejs audio
+ zdalna regulacja czułości przedwzmacniaczy
- skromna i nie obejmująca wszystkich aspektów instrukcja obsługi (duży plus za przepis na gumbo z kurczaka z kiełbaskami andouille...)
Zakres zastosowań
- zaawansowany moduł mikserski ze sprzętową obróbką na każdym kanale- koncentrator sceniczny z obsługą torów analogowych i cyfrowych przez AVB
- wygodne rozszerzenie dla konsolet z serii StudioLive trzeciej generacji
Informacje
| Kompatybilność | OS X 10.8.5 i wyższy, Windows 7 i wyższy, iOS 9.3 i wyższy, Android 5.0 i wyższy |
| Wejścia mikrofonowe | combo, impedancja 1 kΩ, THD <0,005%, zakres regulacji czułości 60 dB, maks. poziom wejściowy +12 dBu |
| Wyjścia Main | 2x XLR, poziom maks. +24 dBu, impedancja 100 Ω |
| Wyjścia Mix | 12x TRS 6,3 mm, poziom maks. +18 dBu, impedancja 100 Ω |
| Wyjście słuchawkowe | 2x100 mW dla 60 Ω |
| Przetwarzanie | 2x100 mW dla 60 Ω |
| Porty cyfrowe | USB 2.0, RJ-45, AVB. DSP 32-bitowe, zmiennoprzecinkowe |
| Całkowite opóźnienie | 1,9 ms |
| Zasilanie: sieciowe | 90-230 V, 85 W |
| Wymiary | 90x483x305 mm (2U) |
| Waga | 4,9 kg |
| Dystrybucja | Audiostacja |
