IK Multimedia Tape Machines - emulatory magnetofonów
Miłośnicy brzmienia magnetofonów taśmowych jeszcze nigdy nie mieli takiego wyboru, jak teraz. Za sprawą wtyczkowych emulacji mogą przebierać w najlepszych modelach tych urządzeń, nie martwiąc się o kosztowną konserwację i utrzymanie niezwykle kapryśnego sprzętu.
System T-RackS firmy IK Multimedia można porównać do tego, co oferuje Universal Audio pod postacią wtyczek UAD-2, tyle tylko, że włoskie pluginy pracują bez wsparcia sprzętowego, opierając się wyłącznie na możliwościach obliczeniowych komputera. To oznacza zdecydowanie mniejsze koszty, ale z apetytem na CPU bywa różnie.
Akurat w przypadku czterech wtyczek z serii Tape Machines – 24, 80, 440 i 99 – trzeba się liczyć z poważnym obciążeniem. Z rezerwą trzeba zatem podejść do jednej z opcji stosowanych w przypadku emulatorów taśmy, kiedy to osadzamy je na każdej ścieżce w miksie. O ile taka sztuka doskonale sprawdza się w przypadku np. emulacji Studera A80 w wersji UAD-2, o tyle włączenie już pięciu instancji Tape Machine 80 może spowodować przeciążenie procesora komputera Macbook Pro. Pozostaje nam zatem włączanie tych wtyczek na grupach lub sumie miksu, co także jest bardzo dobrym pomysłem. Zwłaszcza że algorytmy wykorzystane w opisywanych wtyczkach są najwyższej jakości.
Emulatory
Nazwy nowych wtyczek T-RackS nawiązują do symboli najbardziej znanych magnetofonów złotej ery analogu: MCI/Sony JH24, Studer A80 MkII (oba z lat 80.), Ampex 440B (klasyczne brzmienie przełomu lat 60. i 70.) oraz Revox PR99 MkII (doskonała konstrukcja zmierzchowej fazy epoki analogowej). Wtyczki można uruchamiać zarówno w ramach samodzielnej wersji T-RackS 5 (tylko jedną w ramach pojedynczego toru) lub jako standardowe pluginy VST/VST 3, AU i AAX. Użytkownik może zakupić każdą z nich osobno lub jako pakiet Tape Machine Collection, w bardzo konkurencyjnej cenie względem innych procesorów tego typu. I to właśnie cena, a także wysoka jakość algorytmów, może być tym, co przekona wiele osób do wybrania tego właśnie zestawu IK Multimedia.
Charakterystyki częstotliwościowe wszystkich czterech wtyczek przy ustawieniach domyślnych.
Wszystkie cztery wtyczki są procesorami stereo, mają efektowny, nawiązujący do oryginału interfejs użytkownika i, jakżeby inaczej, animację z obracającymi się szpulami. Emulatory modelują szereg zjawisk typowych dla zapisu i odtwarzania na taśmie magnetycznej, jak specyficzna nieliniowość, kompresja, zniekształcenia, szum, kołysanie napędu taśmy oraz szereg innych czynników wyróżniających ten typ przetwarzania dźwięku.
Wszystkie wtyczki udostępniają w zasadzie te same funkcje i opcje regulacji, różniąc się tylko charakterem zastosowanych algorytmów. W trybie True Stereo kanały lewy i prawy są przetwarzane niezależnie i z uwzględnieniem subtelnych losowych zmian, które przydają brzmieniu autentyczności. W każdej z wtyczek możemy regulować poziom wejściowy, mający wpływ na nasycenie taśmy, poziom wyjściowy, a także parametr Bias, będący emulacją wielkości prądu podkładu. Do wyboru są też cztery modele taśm (3M/Scotch 250, Quantegy GP9, Ampex 456 lub Ampex 499), odsłuch z głowicy nagrywającej lub odtwarzającej (czyli z uwzględnieniem pracy taśmy), szybkość przesuwu taśmy (15 lub 30 cali na sekundę i dodatkowo 7,5 w 440 oraz 99), a także tryb emulacji nieliniowości układu napędu. Z kolei tryb Auto Calibration aktywuje ustawienia typowe dla świeżo skalibrowanego magnetofonu. W każdej wtyczce jest do wyboru kilka lub kilkanaście presetów, które są dobrym punktem wyjścia do własnych eksperymentów. Procesory oferują także proste moduły korekcji, zarówno po stronie nagrywania jak i odtwarzania, w wielu wypadkach pozwalając uzyskać ciekawe efekty soniczne.
Taśmowa klasyka
Ampex 400B
Model AG-440B (na taśmę ćwierćcalową) to magnetofon dwuśladowy z końca lat 60., w całości zbudowany w oparciu o technologię półprzewodnikową i mający wyjątkowo cicho pracujący, bardzo stabilny mechanizm napędu taśmy. Jego cechą charakterystyczną jest modułowa konstrukcja, ułatwiająca serwis i konserwację zarówno części mechanicznej, jak i elektronicznej. Magnetofon był często instalowany w konsoletach Ampex oraz innych producentów. Układ Sel-Sync dzięki wykorzystaniu fragmentu nośnika na zapis dodatkowej ścieżki zapewnia precyzyjną synchronizację między śladami. Dostępny był także model AG-445B na taśmę półcalową, ale nie miał funkcji nagrywania, oferując wyłącznie odczyt już nagranych taśm.
Revox PR99 MkII
Marka Revox (wcześniej Dynavox) została stworzona przez szwajcarską firmę Studer na początku lat 50. pod kątem produkcji magnetofonów dla zastosowań konsumenckich. Model PR99 powstał w trzech wersjach, spośród których wersja MkII cieszy się najlepszą opinią. Uważany za znakomity magnetofon audiofilski znalazł też szerokie zastosowanie w wielu studiach nagrań. Pod wieloma względami to szczytowe osiągnięcie technologii taśmy analogowej, z bezkontaktowym sterowaniem, zaawansowaną automatyką pracy, zdalną obsługą, trzema silnikami z elektroniczną stabilizacją i trzema głowicami. Pracuje z prędkościami 7,5 lub 15 cali na sekundę, wykorzystując taśmę ćwierćcalową. Ma własne przedwzmacniacze i możliwość regulacji prądu podkładu.
MCI/Sony JH24
Powstała w połowie lat 50. amerykańska firma Music Center Incorporated (MCI) przez wiele dekad była głównym producentem sprzętu nagraniowego w USA, szczególną popularnością ciesząc się w niezależnych studiach w latach 70. jako producent konsolet i magnetofonów. W 1982 roku stała się częścią korporacji Sony. JH24 był pierwszym na świecie 24-ścieżkowym wielośladem, pracującym na taśmie dwucalowej, dzięki modułowej konstrukcji dostępnym też w wersji 8- i 16-śladowej. Ma pełne zdalne sterowanie, korekcję kompatybilną ze standardami NAB oraz IEC, stabilizowaną kwarcowo szybkość przesuwu z możliwością płynnej zmiany w zakresie 20% i precyzyjną kontrolę napięcia taśmy bez względu na zawartość szpul.
Studer A80 MkII
Założona w 1948 roku szwajcarska firma Studer od samego początku skupiała się na produkcji magnetofonów i konsolet, na rynku europejskim stając się ich głównym dostawcą przez wiele dekad. O skali popularności jej produktów najlepiej świadczy fakt, że zaprezentowany w 1967 roku magnetofon A77 sprzedał się w liczbie ponad 400 tysięcy sztuk. A80 MKII to rodzina magnetofonów od 2-śladowego do 24-śladu, charakteryzująca się wyjątkowo solidną konstrukcją o precyzji porównywalnej do szwajcarskich zegarków. To bez wątpienia najbardziej wszechstronne i najbardziej zaawansowane magnetofony do zastosowań profesjonalnych, jakie kiedykolwiek pojawiły się na rynku. Mimo zaprzestania produkcji w 1989 roku do dziś można kupić A80 w świetnym stanie.
IK Multimedia Tape Machines w praktyce
Wtyczki 440 oraz 99 pozwalają uzyskać brzmienie o najbardziej wyrazistym posmaku retro, głównie dzięki możliwości wykorzystania przesuwu 7,5 IPS. Dźwięk nabiera prezencji (zwłaszcza w 440), wokale i gitary stają się bardziej wyraziste, a niskie częstotliwości zaczynają być lepiej kontrolowane dynamicznie. Jest też charakterystyczny efekt „sklejenia” wszystkich partii aranżacji. Różnicujące kanały funkcje True Stereo oraz Transport Modeling pozwalają dodać element przestrzenny, trudny do uzyskania innymi metodami. A jeśli ktoś preferuje coraz modniejsze ostatnio, ciemne, efektownie nasycone brzmienia, to polecam przesuw 7,5 IPS i taśmę GP9.
Sporo na temat różnic brzmieniowych pomiędzy poszczególnymi emulacjami mogą nam powiedzieć charakterystyki ich zniekształceń harmonicznych (tu w uwzględnieniu całościowym jako THD).
W modelu 24 najlepsze efekty można uzyskać zwiększając ustawienie trymera Record Level i kompensując ustawienie Input, aby wskazówki miernika nie pokazywały więcej niż +1 dB. Bas staje się okrąglejszy, wysokie tony się uspakajają, a grające w tle krótkie, impulsowe dźwięki perkusyjne zyskują na wyrazistości. 80, czyli emulacja „królewskiego” modelu magnetofonu Studera, jest spośród wszystkich czterech najbardziej szlachetna brzmieniowo, przy optymalnym ustawieniu dając efektownie wypolerowany dźwięk nieodmiennie kojarzony z najlepiej brzmiącymi nagraniami z lat 80. W ustawieniach domyślnych wręcz przedobrzono z wyeksponowaniem najwyższych częstotliwości, ale ponieważ podlegają one swoistej kompresji, niewielu osobom będzie to przeszkadzać.
Podsumowanie
Nie należy traktować przedstawionych tu wtyczek jako wirtualnych odpowiedników magnetofonów. To raczej kolejna opcja grupy efektów włączanych na sumie miksu, pozwalających wprowadzić pewne elementy typowe dla zapisu magnetycznego. Animowane, obracające się szpule są także jednym z tych elementów, pobudzając naszą wyobraźnię i nie pozostając bez wpływu na to, co słyszymy. Niemniej, same algorytmy też dodają od siebie ów charakterystyczny smaczek. W mojej opinii po przetworzeniu całościowego sygnału za pomocą wtyczek IK Multimedia utwór zyskuje na prezencji, a pasma najniższych i najwyższych częstotliwości subtelnie się wygładzają, pozwalając lepiej spoić elementy aranżacji. Największą zaletą tych procesorów jest to, że możemy eksperymentować z ustawieniami – prądu podkładu, nasycenia, rodzaju taśmy, korekcji itp. Bardzo spodobały mi się funkcje True Stereo i Transport Modeling, które poprzez subtelną fluktuację parametrów interesująco poszerzają stereofonię.
Tape Machines raczej nie będą konkurencją dla takich hi-endowych rozwiązań jak emulatory taśmy firm Universal Audio, Slate Digital, Acustica Audio czy U-he (patrz artykuł „Taśmy prawdy” w EiS 2/2019), ale mają w sobie wystarczająco dużo oryginalności i charakteru, by dać im szansę i przynajmniej wypróbować wersję demo.
Nasze spostrzeżenia
+ interesująco brzmiące emulacje klasycznych magnetofonów+ możliwość wyboru jednego z czterech typów taśm
+ praca w trybie przed głowicą nagrywającą i po głowicy odtwarzającej
+ ciekawa emulacja nierównomierności kanałów
- duże zużycie mocy obliczeniowej w praktyce wyklucza stosowanie na wielu śladach jednocześnie
Zakres zastosowań
- procesory pozwalające wprowadzić do grup i sumy miksu ciekawy brzmieniowo charakter pracy magnetofonów analogowych
Informacje
| Format | moduły do edytora T-RackS 5, wtyczki w formacie VST, VST 3, AU, AAX |
| Kompatybilność | Mac, PC |
| cena | 199 EUR |
| dystrybucja | Audiostacja |
| Producent | IK Multimedia |
