Avid S1 - kontroler programów DAW

Na sprzedaży Avidowi należącej podówczas do niego firmy Euphonix Dieter Meier – połowa duetu Yello, muzyk, wokalista i finansista – zarobił kolejne miliony, które powiększyły jego i tak już gigantyczną fortunę. Funkcjonując w branży pro-audio Meier doskonale zdawał sobie sprawę z tego, jaki potencjał ma Euphonix i technologie tej firmy, w tym EuCon. Protokół ten obejmuje kompleksową obsługę funkcji sterowania programem DAW we wszystkich jego aspektach pracy, ze szczególnym naciskiem na precyzję zmian parametrów ciągłych, takich jak ruchy tłumika czy poziomy wysyłek.

Historia tego typu systemów sięga wczesnych lat 70., kiedy to powstawały pierwsze narzędzia do sterowania automatyką pracy konsolet analogowych. To od nich właśnie rozpoczęły swoją karierę takie firmy jak m.in. API czy Allison Research, a później pałeczkę przejęli producenci konsolet, w tym Neve (Necam), Harrison (seria Ten) czy wreszcie Solid State Logic (seria SL). Całość opierała się na technologii cyfrowej, automatyce, czujnikach i systemach elektromechanicznych, była więc wyjątkowo multidyscyplinarna.

Dziś, gdy automatyka w programach DAW pozwala zrobić dokładnie wszystko, nie przykładamy już do tego typu sterowania większej wagi – przynajmniej do czasu, gdy chcemy pracować mając jednoczesny dostęp do wielu manipulatorów jednocześnie. A tak się dzieje na przykład podczas miksowania sesji wielośladowych czy dźwięku do filmu. W takiej sytuacji wielu realizatorów zdecydowanie woli sprzętowe suwaki, ponieważ dzięki nim może wprowadzać jednoczesne zmiany poziomów, wysyłek lub powrotów w czasie rzeczywistym, bez pracochłonnego klikania na liniach automatyki śladów.

EuCon rządzi

Protokołów pozwalających na komunikację kontrolerów sprzętowych z programami DAW powstało kilka, w tym HUI, Mackie Control czy MCU. Spośród nich zdecydowanie wyróżnia się opracowany przez Euphonixa EuCon, który jako jedyny umożliwia 16-bitowe sterowanie pracą tłumików i enkoderów. To oznacza, że mogą one pracować z rozdzielczością ponad 65 tysięcy kroków, podczas gdy HUI jest 8-bitowy (256 kroków plus dwa 127-krokowe kontrolery ciągłe MIDI), a MCU 9-bitowy (512 kroków). Kolejna różnica to zdecydowanie większa przepustowość połączenia, które w przypadku EuCon dokonuje się za pośrednictwem sieci Ethernet, podczas gdy inne protokoły wykorzystują MIDI.

To oznacza nie tylko możliwość pełnego wykorzystania dostępnej rozdzielczości, ale też wielu torów sterowania jednocześnie. Dzięki temu EuCon może służyć nie tylko do transferu danych z kontrolera, ale pozwala również obsłużyć komunikaty standardowo przypisane do klawiatury, myszki lub trackballa, co upraszcza połączenia w całym systemie i zwiększa jego możliwości.

S1 w pełnej krasie, wraz z opcjonalnym iPadem i darmową aplikacją Avid Control, podłączony do komputera z programem Pro Tools.

W ramach EuCon można przesyłać dane w formatach HUI i Mackie Control (w drugą stronę taka możliwość nie istnieje). To ważna informacja, ponieważ przy wszystkich swoich zaletach EuCon ma jedną wadę – kontrolery w tym formacie produkuje wyłącznie Avid, choć może z nim współpracować każde oprogramowanie. Dlatego oprócz systemów Avid, kontrolery EuCon mogą obsługiwać takie programy jak Adobe Audition i Premiere, Logic Pro X, MOTU Digital Performer, Magix Samplitude i Sequoia, Merging Technologies Pyramix oraz Steinberg Cubase i Nuendo. Nieoficjalnie można go też użyć z Cockos Reaper, korzystając z rozszerzenia Geoffa Waddingtona. Avid S1 jest obecnie najtańszym kontrolerem EuCon na rynku – domyślnie przystosowanym do obsługi Avid Pro Tools i Media Composer, ale mogącym też współpracować z wymienionymi wyżej programami.

Funkcjonalność Avid S1

S1 dedykowany jest do studiów typu desktop, a na rynku zastępuje kontroler Artist Mix. Jego opcjonalnym, w zasadzie obowiązkowym elementem, jest tablet, którym może być nie tylko iPad, ale też urządzenie z systemem Android. Każdy z 8 torów kanałowych wyposażono w zmotoryzowane tłumiki, przyciski solo, wyciszania, wyboru i nagrywania, a także zestaw manipulatorów do obsługi wybranego nimi parametru: enkoder, dwa przyciski oraz czytelny, monochromatyczny ekran OLED. Ciekawą cechą kontrolera jest możliwość przełączania się pomiędzy różnymi aplikacjami audio, bez utraty połączenia z kontrolerem.

Wprawdzie kontroler może pracować bez tabletu z zainstalowaną bezpłatną aplikacją Avid Control, ale bez niego funkcjonalność urządzenia znacząco spada. Dzieje się tak, ponieważ tablet daje wgląd we wszystko to, co chcielibyśmy w danym momencie widzieć w naszym programie DAW, przy czym odbywa się to w bardziej skondensowany i przejrzysty sposób. Z kolei sterowanie dotykowe w wielu sytuacjach pozwala zrezygnować z klawiatury i myszki. Mając tablet, uzyskujemy natychmiastowy dostęp do przełączania ścieżek, przewijania widoku miksu, podglądu poziomów, ustawień kompresji i korekcji, statusu i obsługi automatyki, konfiguracji systemu i generalnie większości funkcji programu DAW.

Konstrukcja Avid S1

Obudowa kontrolera wykonana jest z tworzywa – dość szorstkiego, ale nie ulegającego zabrudzeniu. W jej górnej części znajduje się miejsce na tablet, zapewniające jego stabilną pozycję, choć bez możliwości regulacji kąta pochylenia. Na panelu czołowym mamy osiem zmotoryzowanych, czułych na dotyk tłumików o skoku 100 mm, pod którymi znajdują się przyciski funkcyjne: odpowiedniki klawiaturowych Shift, Control, Opt/Win i Alt, a także cztery definiowane przez użytkownika.

Kontroler S1 można rozszerzyć o cztery kolejne tego typu urządzenia oraz o Avid Dock, co może już tworzyć bardzo efektywny studyjny system sterowania dla programu Pro Tools.

W każdym z kanałów znajdują się podświetlane przyciski Solo i Mute oraz aktywujące kanał do edycji (gdy nie dotykamy tłumika) i aktywujące zapis automatyki. Nad uniwersalnymi enkoderami z funkcją przycisku i towarzyszącymi im przyciskami wyboru znajdują się monochromatyczne wyświetlacze OLED, powiązane funkcjonalnie z tymi manipulatorami. 13 przycisków u góry służy do aktywowania konkretnych funkcji programu, wraz z przyciskiem Shift pozwalając na obsługę 26 różnych modułów/trybów.

S1 komunikuje się z komputerem przez sieć Ethernet i to komputer bierze na siebie komunikację bezprzewodową z tabletem. Gniazdo sieciowe, złącze do zewnętrznego zasilacza, port USB (do zasilania tabletu) oraz gniazdo nożnego kontrolera znajdują się z tyłu urządzenia.

Zobacz także test wideo:

Technics EAH-A800 - bezprzewodowe słuchawki z redukcją szumów

Wszystkim osobom dorastającym w latach 70. i 80. minionego wieku należąca do Panasonica marka Technics nieodmiennie kojarzy się z gramofonami oraz doskonałym sprzętem hi-fi.

Avid S1 w praktyce

Mój iPad okazał się zbyt stary, by móc służyć jako kontroler dotykowy dla S1, więc musiałem się posłużyć znacznie nowszym tabletem Samsunga, z którym wszystko zadziałało bez najmniejszego problemu. Wcześniej należy zainstalować w komputerze aplikację EuControl, a w samym urządzeniu przenośnym Avid Control – obie bezpłatne. Kontroler musi być podłączony za pośrednictwem kabla do tej samej sieci Ethernet, co nasz komputer, a on z kolei powinien się znajdować w tej samej sieci Wi-Fi co tablet/smartfon.

Na początku, kontrolnie, uruchomiłem system wraz z programem Logic. Po potwierdzeniu, że chcę go użyć z kontrolerem EuCon, włączył się wraz z widokiem miksera całej sesji i natychmiastowym dostępem do wszystkich elementów torów kanałowych. Stopień integracji jest niebywały. Od razu i bez żadnych dodatkowych ustawień uzyskujemy możliwość obsługi takich elementów jak zapis, zamykanie i otwieranie sesji, zgrywanie śladów i regionów, tworzenie nowych ścieżek w dowolnym trybie, markery, regiony, grupy, kontrolery, automatyka – mówiąc krótko, mamy wszystko, do czego dostęp dają menu w programie.

Urządzenie jest bardzo zgrabne, smukłe i stabilnie spoczywa na biurku. Z tyłu znajdziemy wszystkie złącza, a magnetyczne boki oraz dołączony do zestawu element mocujący, pozwalają na rozbudowę systemu o kolejne elementy.

Tak samo jest w przypadku Adobe Audition, a przede wszystkim w Pro Tools, z którym kontroler zapewnia największą integrację. Co więcej, S1 niemal natychmiast przechodzi do sterowania tym programem, który akurat jest aktywny, więc można je mieć otwarte i przemieszczać się między nimi skrótem Cmd/Tab lub przyciskami User, po wcześniejszym ich przypisaniu w ustawieniach EuControl. Osiem tłumików i zestawów manipulatorów nie jest żadnym ograniczeniem, ponieważ za pomocą przycisków Bank i Nudge w kontrolerze można przełączać się bankami co osiem lub przesuwając się co jeden kanał. Suwaki oraz przyciski Solo/Mute działają tak, jak w każdym klasycznym mikserze, a wyświetlacz OLED prezentuje nazwę kanału (taką samą jak w DAW) lub funkcję przypisaną do enkodera. Np. jeśli dla danego kanału aktywujemy korekcję, to każdy z ośmiu enkoderów zostanie automatycznie przypisany do regulacji jej pasm. Z kolei funkcja Flip pozwala zamienić funkcjonalność enkoderów i tłumików, co może się sprawdzić np. wtedy, gdy korzystamy z korekcji graficznej. Możemy też szybko przyporządkować enkodery np. do realizacji wysyłek, z ich przełączaniem za pośrednictwem przycisków Page.

Dostęp do wtyczek włączonych na danym kanale uzyskujemy za pomocą przycisku Inserts, który od razu przypisuje regulatory pierwszej wtyczki do enkoderów, wraz z opisami kontrolek na wyświetlaczu OLED. Dostęp do kolejnych wtyczek uzyskujemy przyciskami Page. Nie zawsze działa to tak wspaniale, jakbyśmy chcieli. W przypadku standardowych wtyczek Pro Tools i Waves nie ma żadnych komplikacji, ale już przy bardziej egzotycznych procesorach (jak na przykład w udostępnionym w tym miesiącu kompresorze Pulsar Smasher) nazwy się zgadzają, ale zakresy regulacji już nie. Wszystko zatem zależy od tego, czy deweloper uwzględnił w swojej wtyczce obsługę EuCon, a jeśli tak, to w jaki sposób tego dokonał. Podczas pracy z Pro Tools mamy szybki dostęp do instrumentów wirtualnych (poprzez przycisk Instr), opracowanej przez Dave’a Hilla funkcji ocieplania brzmienia HEAT (jeśli nasza subskrypcja ją obejmuje) oraz do funkcji dodawania i usuwania kanałów do grup użytkownika. Możemy także dodawać zhierarchizowane w systemie Pro Tools wtyczki, choć przyznam szczerze, że znacznie wygodniej było mi dokonywać tego w programie, traktując S1 bardziej jako mikser niż jako narzędzie do kompleksowej konfiguracji sesji.

Czy warto kupić Avid S1?

Zakres wykorzystania S1 w ramach naszych sesji w Pro Tools (ale też w Logic, Cubase, Samplitude czy Pyramix) będzie zależeć od naszego sposobu pracy. Protokół EuCon pod każdym względem – szybkości, wydajności, możliwości integracji z programem DAW – bije na głowę wszystkie inne protokoły w większości oparte na MIDI. Ponadto możliwości konfiguracyjne, jakie daje EuControl sprawiają, że S1 może w zasadzie stanowić sprzętową powłokę do obsługi wszystkich funkcji programu.

S1 jest w stanie zastąpić wszystkie narzędzia komunikacji z DAW w komputerze: klawiaturę, mysz, bank zmotoryzowanych tłumików i enkodery. Jedyne słabsze punkty to mało intuicyjna obsługa wtyczek na kanałach w sytuacji, gdy nie są to standardowe procesory oraz dość duża zależność komfortu komunikacji od sposobu, w jaki programiści stworzyli daną wtyczkę.

Choć S1 został skrojony na potrzeby Pro Tools i skierowany jest głównie do użytkowników systemów Avid, to nic nie stoi na przeszkodzie, by wykorzystać go z innymi aplikacjami. W swojej pracy intensywnie używam Logic Pro do kreowania sesji, Adobe Audition do edycji i Pro Tools do finalnych zgrań stemów. Dlatego S1, który może kompleksowo obsłużyć każdy z tych programów, wydaje się wymarzonym narzędziem, gdybym kiedyś chciał przejść na obsługę sprzętową. Poza tym nie da się ukryć, że znacznie wygodniej miksuje się mając pod palcami tłumiki i gałki z szybkim dostępem do korekcji, kompresji czy poziomów wysyłek. Taka praca w zasadzie niczym się nie różni od miksu w czasie koncertu.

Podsumowanie