Laboratorium basowe
Gdy chodzi o tworzenie mocnych basowych brzmień, syntezatory wirtualne - jeśli chodzi o precyzję i elastyczność - nie mają sobie równych. Choć wiele osób preferuje pod tym względem instrumenty analogowe, to różnica między nimi a najlepszymi rozwiązaniami programowymi jest niewielka i wynika raczej z preferencji osobistych. Trudno zatem jednoznacznie określić, czy jedne są „lepsze” od drugich. Poza tym wirtualne instrumenty oferują znacznie więcej możliwości w zakresie generowania dźwięku i kształtowania jego charakteru niż ich fizyczne, analogowe odpowiedniki. Paradoksalnie, największą wadą syntezatorów wirtualnych są ich olbrzymie możliwości, co rodzi pokusę, by je wszystkie wykorzystać. Takie myślenie, zwłaszcza jeśli chodzi o modulację i efekty, może się sprawdzać w przypadku instrumentów grających środkiem pasma, ale dla barw basowych najlepiej jest, gdy są możliwie najprostsze.
Rozpatrzmy przykład modułu bębna basowego z legendarnego Rolanda TR-808. Bazuje on na pojedynczym oscylatorze fali sinusoidalnej, zatem trudno byłoby go nazwać złożonym rozwiązaniem. Generuje dźwięk szybko przestrajający się z pasma średniego do najniższego, a w efekcie uzyskujemy głębokie, puchate brzmienie. Prostota jest jego siłą, a brak dodatkowych elementów sprawia, że modulacja częstotliwości jest łatwo słyszalna i dobrze przebija się w miksie. Choć brzmiące środkowo „basowe” elementy są podstawą wielu stylistyk muzycznych, to zazwyczaj mają one grającą pod spodem dodatkową warstwę z prostą falą sinusoidalną odstrojoną o oktawę w dół. Ponieważ syntezatory basowe są najczęściej najniżej brzmiącymi instrumentami w utworze, są one - razem z partią bębnów - tym, co nadaje muzyce właściwą masę i perkusyjny impet. Jako takie, powinny być jak najbardziej skondensowane, wykorzystując środkowe i wysokie częstotliwości do nadania partii artykulacji.
Wprawdzie proste basowe brzmienia na ogół są mało skomplikowane strukturalnie, to wcale nie oznacza, że ich programowanie jest łatwe. Dzieje się tak z uwagi na ich naturę - najmniejsze zmiany w czasach obwiedni, poziomach oscylatorów oraz częstotliwości odcięcia filtrów mają istotny wpływ na końcowy efekt. W naszych samouczkach pokażemy, w jaki sposób uzyskać brzmienia basu sprawdzającego się w stylistykach house, garage i DnB, tworząc ekspresyjną barwę z wykorzystaniem Aalto CM, modułu Blocks dla NI Reaktor 6, Reveal Sound Spire oraz u-he Hive.
Krok po kroku
Tech-bass z Aalto CM
1.
Aalto CM jest stworzony do tłustych brzmień w stylu analogowym, a jego możliwości w zakresie syntezy FM sprawiają, że doskonale nadaje się do ciepłych, technicznych dźwięków. Włącz go na ścieżce MIDI w DAW i zacznij od ustawienia Sustain w Envelope 1 na 1.00. Envelope 1 steruje poziomem głośności, więc uzyskamy wyraźne, mocne wypełnienie.
2.
Envelope 2 zastosujemy do sterowania kontrolką Mod Index w Complex Oscillator (poziom FM) w funkcji czasu. Przeciągnij punkt wyjścia z Envelope 2 na wejście Mod Index. Nie pojawi się żaden efekt tego działania dopóki nie zwiększymy głębokości modulacji: przeciągnij w górę na wejściu, ustawiając poziom między godziną 1 a 2.
3.
Aktualne ustawienia skutkują brzmieniem przypominającym bas z tłumionymi strunami. Ponieważ czasy Decay i Release w Envelope 2 są bardzo krótkie, efekt modulacji częstotliwości słyszymy tylko na początku dźwięku. Zwiększ Release do ok. 0.80, aby zmiany brzmienia wywoływane przez modulację częstotliwości trwały nieco dłużej.
4.
Mamy teraz typowy bas FM. Kontrolka Ratio w sekcji Complex Oscillator definiuje odstrojenie oscylatora FM w odniesieniu do nuty wejściowej. Jeśli zaczniesz nią poruszać podczas grania dźwięków, usłyszysz bardzo wyraźnie słyszalne zmiany barwy. Ustaw zatem regulator Ratio na 2.000.
5.
Mamy już charakterystyczne brzmienie basu w stylu deep house, ale idźmy dalej. Podczas gry poruszaj kontrolką Timbre. Czym wyższe jej ustawienie, tym więcej harmonicznych i więcej surowości w brzmieniu. Ustawienie statycznej wartości pozwoli uzyskać brudny dźwięk hardcore w stylu rave, jednak my spróbujemy zaaplikować coś subtelniejszego.
6.
Ustaw Timbre znów na 0.00, a następnie przeciągnij uchwyt z wyjścia Envelope 2 na wejście Timbre. Tego typu komutacja jest wyjątkowo czuła na sterowanie, zatem zdefiniuj niewielki poziom modulacji. Ustawienie to da nam wystarczającą surowość, aby bas zabrzmiał interesująco w stylistykach deep house, bez znaczącej obecności struktur w zakresie środka.
7.
Włącz odtwarzanie i ustaw wyższy poziom Reverb w panelu Output. Zauważysz, że ten typ dźwięku nieźle sprawdza się z pogłosem, który wydłuża środkowe i wyższe harmoniczne, tworząc ciekawą atmosferę. Często stosowaną sztuczką jest zwiększanie poziomu wysyłki na pogłos pod koniec każdej sekcji, czego dokonamy automatyzując regulator Reverb.
8.
W pierwszych dwóch taktach poziom Reverb powinien być bardzo niski, stopniowo rosnąc w kolejnych dwóch, a następnie zmniejszając się na początku kolejnej pętli. Oglądając charakterystykę dźwięku w analizatorze VPS Scope CM, zauważysz, że podstawowa częstotliwość nie jest tak głośna jak niektóre pasma środka. Można to zmienić podbijając bas filtrem półkowym.
Czysta przestrzeń
Aalto CM ma efekt uniwersalnie brzmiącego pogłosu, który nie ingeruje zbyt mocno w brzmienia basowe. Mimo to lepszy efekt uzyskamy stosując oddzielny pogłos w torze wysyłkowym, aplikując następnie filtr HPF tłumiący niskie częstotliwości, które mogą powodować rozmycie naszej basowej podstawy. Jeśli poszukujesz mniej inwazyjnego efektu, możesz za wyjściem pogłosu włączyć kompresor i sterować jego pracą w trybie sidechain, np. sygnałem ze stopy.
Krok po kroku
Ekspresyjny, analogowy bas z Reaktorem 6
1.
NI Reaktor 6 oferuje moduł Blocks, znakomity do grubych, tłustych basów. Włącz Reaktor na ścieżce MIDI w DAW lub uruchom go w trybie samodzielnym. Kliknij Edit, otwierając przeglądarkę z lewej strony. Zaznacz zakładkę Library i wskaż folder Reaktor Blocks. Dwukrotnie kliknij Blocks New w dole przeglądarki, a następnie jeszcze raz kliknij Edit.
2.
Pojawia się preset typu ensemble, w którym wszystko jest gotowe do pracy. Jeśli folder Reaktor Blocks jest zamknięty w przeglądarce, kliknij na nim, a następnie otwórz Bento Box. Z dolnej części w przeglądarce przeciągnij OSC-Oscillator do widoku Structure, a następnie przeciągnij wyjście Pitch z Util Note In na wejście Pitch w Bento Box OSC.
3.
Potrzebna nam jest obwiednia amplitudy, zatem przeciągnij AMP-VCA i MOD-ADSR Envelope do okna Structure. Dokonaj połączenia wyjścia Gate z Util Note In do wejścia Gate w Bento Box ADSR, a następnie połącz wyjście z Bento Box ADSR z wejściem Mod A w Bento Box VCA. Teraz połącz wyjście z Bento Box OSC z wejściem Bento Box VCA.
4.
Zanim skierujemy sygnał na wyjście Reaktora, poddamy go filtracji. Do Structure przeciągnij FLT-SVF i dwie obwiednie ADSR. Kliknij dwukrotnie już połączony blok ADSR i nadaj mu nazwę Amp Env. Pozostałe nazwij Filter Env A i Filter Env B. Połącz wyjście Filter Env A z Mod A modułu Bento Box SVF, a wyjście Filter Env B z Mod B w Bento Box SVF.
5.
Połącz wyjście Gate z Util Note In do wejść Gate modułów Filter Env A i B, a następnie wyjście Bento Box VCA z wejściem Bento Box SVF. Teraz wyprowadź wyjście Bento Box SVF na wejścia L i R w Util Level Stereo. Wszystko jest skonfigurowane, ale nic nie słychać, ponieważ Level w VCA ustawiony jest na 0, a Amp Env nie podlega modulacji.
6.
W widoku Panel kliknij A u dołu Bento Box VCA (może zaistnieć potrzeba przewinięcia ekranu), a następnie przeciągnij w górę suwak głębokości modulacji obok kontrolki Level. Przy wyzwalaniu komunikatami MIDI z Reaktora powinieneś słyszeć czysty ton sinusoidalny. W module Osc zmień kształt fali na przebieg pulsacyjny.
7.
Ustaw Cutoff w SVF na minimum, poziom modulacji Mod A na maksimum i poziom modulacji Mod B na minimum. Sustain w Filter Env A i B ustaw w pozycji minimalnej. Teraz możemy zdefiniować ciekawie brzmiącą filtrację, korzystając z regulacji czasów Attack i Decay w modułach Filter Env A i B.
8.
Filter Env A steruje dodatnią modulacją obwiedni, a Filter Env B ujemną. Odpowiednio dobierając Cutoff w SVF i głębokość jego modulacji przez obie obwiednie, można stworzyć interesującą artykulację dźwięku. Na koniec dodamy nieco charakteru do brzmienia, ustawiając kontrolkę Resonance w okolicach godziny 12.
Prześlij swoje CV
Bez względu na analogową tłustość basu, który tworzymy w tym samouczku, jest on bardzo czysty. Jeśli szukasz czegoś bardziej przybrudzonego, możesz zastosować moduł CV Processor z Bento Box, który pełni funkcję kształtownika fali. W tym celu skieruj wyjście modułu Filter na CV Processor, a następnie wyjście z CV Processor na wejście Util Level Stereo. W module procesora ustaw Level na maksimum i dla znalezienia optymalnej barwy wypróbuj różne opcje Rectification/Clipping (6 przycisków z prawej strony interfejsu) oraz różne poziomy Offset.
Krok po kroku
Bas w stylu Reese w syntezatorze Spire
1.
Za pomocą syntezatora Reveal Sound Spire stworzymy bas w stylistyce jungle. Załaduj instrument na ścieżkę MIDI w DAW i kliknij przycisk Drift w dolnym lewym rogu, co wyłączy typowy dla analogów dryft częstotliwości, dając bardziej zwarte brzmienie. W panelu Wave kliknij Classic, przełącz oscylator na AMSync i ustaw na maksimum Wt Mix.
2.
Ustaw CtrlB na 0, by zmniejszyć częstotliwość modulacji amplitudy i wygładzić dźwięk. Modulacja parametru CtrlB pozwala uzyskać typowe brzmienie Reese. Klikając przycisk Mtrx w dolnej części interfejsu uzyskasz dostęp do matrycy modulacji syntezatora Spire. Ustaw w niej przyporządkowanie Src 1 do LFO 1, a Trg 1 do Osc 1 > Osc 1 CtrlB.
3.
Przesuń poziomy suwak Trg1 do wartości ok. 534. Powinieneś usłyszeć rytmiczną animację dźwięku wynikającą z oddziaływania LFO 1 na amplitudę sygnału. Brzmienie zaczyna się kształtować, ale z uwagi na krótkie czasy ataku i powrotu obwiedni amplitudy w dźwięku pojawiają się niepotrzebne trzaski, z czym można sobie łatwo poradzić.
4.
Kliknięciem przycisku Mtrx zamknij okno matrycy modulacji, aby zyskać dostęp do Env 1. Obwiednia ta wpływa na amplitudę, a zatem ustaw w niej suwaki Attack i Release na wartość w okolicach 70. Kliknij slot Mode na górze i z listy polifonii wybierz Mono 1. Na koniec ustaw gałkę SHP (Shaper) Dry/Wet na 1000, co pozwoli dodać ziarnistości do dźwięku.
Podwójny kłopot
Bas jest istotnym aspektem muzyki elektronicznej, ale zazwyczaj unika się stosowania dwóch brzmień tego typu jednocześnie. Powodem tego stanu rzeczy jest zjawisko maskowania, w wyniku którego partie brzmią ciszej i mniej wyraziście. Są jednak takie utwory, jak np. Terrorist w wykonaniu Renegade (bit.ly/RenTerr), w których pojawiają się dwie partie basu. W tym wypadku drugi bas (partia stab) gra staccato, dzięki czemu maskowanie występuje chwilowo, a ponadto zastosowano filtrację/korekcję, która zabezpiecza przed kumulacją najniższych pasm. W przeciwnym wypadku następowałoby fazowe znoszenie się i wzmacnianie różnych częstotliwości w zakresie subbasowym.
Naturalną metodą redukcji słyszalnego maskowania jest unikanie jednoczesnego stosowania dwóch partii basu, ale gdy nie ma innej opcji, wtedy można skorzystać z kompresji kluczowanej sidechain. W zależności od zastosowanego brzmienia (tu sprawdza się użycie zróżnicowanych dynamicznie barw), szybkie wyciszanie jednego basu z chwilą pojawienia się drugiego może oszukać ucho słuchacza, który ma wrażenie, że obie ścieżki grają jednocześnie, wypełniając najniższe pasmo, choć w rzeczywistości finalny efekt jest skutkiem zastosowanej sztuczki technicznej.
Krok po kroku
Szybkie przecinaki basu w Hive
1.
Włącz Hive na ścieżce MIDI w programie DAW. W panelu Filt 1 ustaw Type na Lowpass 24 i przekręć Cutoff na minimum. Hive nie ma dedykowanej obwiedni filtru, ale poniżej kontrolki Cutoff znajduje się regulator Mod Env, który określa głębokość modulacji częstotliwości odcięcia filtru z poziomu Mod envelope 1 lub 2.
2.
Ustaw regulator Mod Env na 98.00. Chcemy, aby obwiednia szybko zamykała nasz filtr, zatem w panelu Mod 1 ustaw Sustain na 0.00, natomiast Decay na 37. Aby ożywić brzmienie filtrowanego sygnału warto zwiększyć wartość rezonansu filtru do około 19.00.
3.
Na początku dźwięku pojawia się krótki trzask, więc ustaw Attack w panelu Amp 1 na ok. 10.00. Kliknij umieszczony w środku przycisk Effects i przyciskiem Distort aktywuj przesterowanie. Aby uzyskać spójną głośność i wzbogacić dźwięk o harmoniczne przekręć Amount na około 19.00.