Steinberg Cubase Pro 9 - program DAW

Firma Steinberg, obecnie należąca do korporacji Yamaha, bardzo aktywnie pracuje nad rozwojem swoich flagowych aplikacji, takich jak Cubase oraz przeznaczony do szeroko rozumianej produkcji audiowizualnej Nuendo. Wersja 9 nie jest rewolucyjna, bo w tego typu programach, będących na rynku od dekad, rewolucyjność jest ostatnią rzeczą, jakiej wymagaliby dotychczasowi użytkownicy. Nowych z kolei ma przyciągnąć świeżość podejścia do kwestii interfejsu graficznego oraz dostępność funkcji usprawniających pracę. Poza tym Cubase to wciąż bardzo stabilny, niesamowicie wydajny system do pracy z dźwiękiem w komputerach Mac i PC.

Pakiet instalacyjny to ponad 10 GB danych, a znaczącą ich część stanowią elementy uzupełniające sam program. Należą do nich m.in. sampler HALion Sonic SE, maszyna perkusyjna Groove Agent SE, syntezatory Padshop i Retrologue oraz pakiet LoopMash, wszystkie z całą gamą brzmień i presetów. Ponadto system oferuje bogatą kolekcję wtyczek VST, w tym klasyczne już Quadrafuzz, VST Amp Rack/Bass Amp, pogłos splotowy REVerence, najnowszy korektor Frequency i mnóstwo innych, w tej wersji dość poważnie zmodernizowanych. Cubase 9 występuje w różniących się cenowo i funkcjonalnie wersjach Pro i Artist (obie zabezpieczane czerwonym kluczem e-licenser), oraz najprostszej, choć wciąż bardzo funkcjonalnej Elements. Różnice między nimi sprowadzają się do liczby obsługiwanych torów fizycznych, wtyczek oraz ścieżek audio i MIDI, a także opcji w zakresie stosowania efektów, miksu i edycji.

Steinberg Cubase Pro 9, czyli żegnajcie 32 bity

Cubase 9 Pro jest pierwszym programem tej linii produktów, który dostępny jest wyłącznie w wersji 64-bitowej dla PC i Mac. Jeśli ktoś ma jeszcze komputer z 32-bitowym procesorem, to nie będzie mógł tego programu uruchomić. Poza tym nowy Cubase nie obsługuje już 32-bitowych wtyczek, co dla niektórych osób może być sporym problemem. Konieczne będzie wówczas stosowanie zewnętrznych narzędzi do konwersji, co może wpłynąć na stabilność pracy, a na pewno spowoduje zwiększenie poboru mocy obliczeniowej.

Nowy pasek transportu wraz z dostępnymi dla niego opcjami oraz widoczny w prawym górnym rogu zestaw przełączników do włączania/wyłączania widoku trzech stref: lewej, prawej i dolnej.

Z tego właśnie względu w nowej wersji programu zaimplementowano funkcję „strażnika” (Sentinel), która automatycznie przenosi na tzw. czarną listę te wtyczki, które są 32-bitowe lub mają jakieś problemy z kompatybilnością. Jeśli te ostatnie są 64-bitowe, to może zaistnieć potrzeba ich aktualizacji. Można je też uruchomić na własną odpowiedzialność i w większości przypadków nie będzie z nimi problemów. W moim przypadku na czarnej liście znalazły się np. wszystkie wtyczki iZotope, a ich przywrócenie do pracy nie spowodowało żadnych kłopotów.

Steinberg Cubase Pro 9, czyli szerokie okno

Pierwszą zmianą, którą użytkownicy poprzednich wersji Cubase dostrzegą po jego uruchomieniu, jest znajdujący się na dole pasek napędu i dostępu do wielu jego funkcji, których obecność w tej części interfejsu definiujemy przyciskiem skrajnie z prawej. Jeśli ktoś jest przyzwyczajony do poprzedniego, pływającego paska napędu, to w dalszym ciągu jest on dostępny po wciśnięciu F2. Jeśli w nowym pasku nie widać wszystkich funkcji, które mamy w jego pływającej wersji, to należy przeciągnąć w prawo kreskowany separator, by poszerzyć widok. Warto też zajrzeć do okna Setup, by upewnić się, czy w polu Hidden Items nie znajdują się jakieś ukryte elementy. Nic też nie stoi na przeszkodzie, by przenieść do grupy ukrytych te kontrolki z paska napędu, z których nie korzystamy.

Obsługa poszczególnych okien programu, które w nomenklaturze Steinberga noszą nazwę Zones (strefy) przeniosła się obecnie do prawego górnego rogu, gdzie mamy dostęp do trzech ikon. Dzięki temu możemy szybko otwierać i zamykać okna znajdujące się z lewej i prawej strony, czyli inspektora i paska mediów/wtyczek (Left Zone, Right Zone). Jest też trzecia strefa o nazwie Lower Zone, w której mamy cztery zakładki: mikser, edytor (wyświetlający plik audio lub MIDI z naszej sesji po jego kliknięciu; w przypadku MIDI z widokiem pianolowym, widokiem zdarzeń lub edytorem nutowym), sampler (do którego można bezpośrednio przeciągać pliki audio i od razu je zmapować do nut) i pady z akordami do szybkiego tworzenia partii harmonicznych lub przebiegów arpeggio.

W projekcie można wstawiać do 10 ścieżek z niezależnymi znacznikami, do których dostęp mamy między innymi z pozycji okna Markers.

Funkcja włączania i wyłączania widoku stref bardzo przypomina rozwiązanie, z jakim można się spotkać w edytorze Sound Forge w wersji dla komputerów Mac – chyba jednym z najmocniejszych elementów tego programu.

Przełączanie stref możliwe jest też za pośrednictwem skrótów klawiaturowych. W ustawieniach tego obszaru włączamy i wyłączamy widoczność pasków statusu, podglądu, informacji i transportu. Od kiedy Cubase stał się typową jednookienną aplikacją, funkcja ta znacząco zwiększa komfort obsługi. Tym bardziej, że w pełnoekranowym widoku konsolety (po wciśnięciu F3) mamy obsługę stref. W tym przypadku pasek z prawej strony to obsługa odsłuchu i wskaźników, a z lewej historia oraz widoczność i pozycja elementów miksera. Zamiast włączania/wyłączania dolnej części, w tym wypadku jest zarządzanie widocznością znajdujących się u góry modułu insertów i komutacji śladów.

Zobacz także test wideo:

Technics EAH-A800 - bezprzewodowe słuchawki z redukcją szumów

Wszystkim osobom dorastającym w latach 70. i 80. minionego wieku należąca do Panasonica marka Technics nieodmiennie kojarzy się z gramofonami oraz doskonałym sprzętem hi-fi.

Podświetlane ramki sygnalizujące granice poszczególnych stref informują nas o aktywności danej strefy (w danym momencie może być aktywna tylko jedna z nich), a tym samym o jej gotowości do przyjmowania poleceń z klawiatury. W tym zakresie mamy mnóstwo możliwości dzięki funkcji definiowania skrótów klawiaturowych Key Command dla każdego polecenia możliwego do zrealizowania w programie.

Wszystkie te funkcje sprawiają, że Cubase stał się bardziej przyjazny dla użytkowników laptopów, czyli na ogół osób pracujących na jednym ekranie. Możliwość szybkiego włączania i wyłączania dodatkowych okien z pozostawieniem wyłącznie samej sesji lub miksera, przyspiesza też pracę w każdej innej sytuacji.

Sprawna nawigacja w Steinberg Cubase Pro 9

Bardzo przydatną opcją jest możliwość stosowania więcej niż jednej ścieżki ze znacznikami, którym, oczywiście, możemy nadawać własne nazwy. W ten sposób nasz projekt da się zorganizować tak, ale każda z wchodzących w jego skład grup ścieżek miała swoją, niezależną od innych, ścieżkę znaczników. To pozwala nam znacznie sprawniej poruszać po całej sesji, ponieważ uzyskujemy szybki dostęp nie tylko do miejsc istotnych dla całej produkcji (np. zwrotki, refren, solówka, zakończenie itp.), ale też do wybranych elementów w poszczególnych grupach lub nawet pojedynczych śladach. Takich ścieżek ze znacznikami możemy zastosować maksymalnie 10.

Ścieżka samplera dostępna jest jako zakładka w dolnej części okna, dając możliwość kreatywnego wykorzystania dowolnych próbek lub elementów z sesji w charakterze nowego instrumentu muzycznego.

Co ciekawe, możemy też definiować znaczniki zapętlenia. Po stworzeniu nowej ścieżki znaczników zaznaczamy wybrany obszar czasowy w sesji i wstawiamy znaczniki zapętlenia interesujących nas fragmentów (np. pod kątem pozyskania pętli z gotowego utworu). W opcji eksportu zgrania pojawiło się nowe okno Cycle Markers Selection, gdzie możemy wskazać te sekcje, które zostaną wyeksportowane jako oddzielne pliki.

Sampler Track w Steinberg Cubase Pro 9

Kolejną nowością jest ścieżka wspomnianego już wyżej samplera. Mamy do niego dostęp w dolnej strefie okna programu, w zakładce Sampler Control. Jak już nadmieniłem, możemy do okna samplera przeciągać dowolne pliki audio, ale można też zrobić to w odniesieniu do materiału z sesji. W tym przypadku importowi do samplera podlegają całe klipy, które można następnie odpowiednio dociąć, przeciągając znaczniki początku i końca próbki. Z kolei w dostępnej w prawej sekcji zakładce Media Bay znajdziemy m.in. nową bibliotekę sampli o nazwie Caleidoscope, jak i mnóstwo innego typu materiałów audio.

Moduł historii śledzi wszystkie nasze edycje w ramach miksera, pozwalając szybko wrócić do poprzednich ustawień, by np. sprawdzić czy prace zdążają we właściwym kierunku.

Przeciągnięta do samplera próbka jest automatycznie mapowana wzdłuż klawiatury, a w sesji pojawia się nowa ścieżka Sampler Track, gotowa do osadzenia klipu MIDI i jego zaprogramowania tak, by grał naszą próbką. W odniesieniu do tej ostatniej mamy dostęp do wszystkich niezbędnych rzeczy potrzebnych do zdefiniowania różnych sposobów odtwarzania próbki, ciekawy filtr z możliwością pracy w różnych trybach i dowolnie programowane obwiednie wysokości dźwięku, filtru i wzmacniacza. Oczywiście możemy też w dowolnym miejscu umieszczać dźwięk podstawowy (Root) oraz wskazywać obszar klawiatury, który będzie przypisany do naszej próbki. Generalnie znajdziemy tu wszystko to, co spodziewamy się znaleźć w nowoczesnym samplerze, a sposób rozwiązania zapętlania wybrzmiewającej części próbki jest jednym z najwygodniejszych, z jakimi się spotkałem, uwzględniając punkt przechodzenia przebiegu przez zero oraz stosowanie funkcji fade in/out.

Historia miksu w Steinberg Cubase Pro 9

W oknie miksera pojawiła się nowa zakładka History, dzięki której mamy wgląd we wszystkie kolejno wykonywane czynności w ramach miksu, łącznie z manipulacjami przeprowadzonymi w odniesieniu do różnego typu wtyczek. Możemy wracać do różnych etapów naszego miksu klikając na odpowiadającej im linijce polecenia lub przemieszczać się po poszczególnych poleceniach metodą sekwencyjną (jedno po drugim).

Nowy korektor Frequency umożliwia stosowanie niezależnych ustawień dla składowych Mid i Side w odniesieniu do każdego filtru. Jest też ciekawa funkcja podsłuchu pracy filtru aktualnie poddawanego edycji.

Podobną funkcję znajdziemy w różnych programach DAW, ale sposób jej realizacji i wygoda obsługi w Cubase 9 Pro zasługuje na szczególną uwagę. Trzeba jednak pamiętać, że historia dokonywanych edycji dostępna jest tylko w mikserze i tylko w ramach aktywnej sesji. Gdy sesję zamkniemy, nawet wcześniej ją zapisując, przy ponownym jej otworzeniu historia „zaczyna się na nowo”.

Frequency w Steinberg Cubase Pro 9

Dodana w tej wersji Cubase wtyczka Frequency z pozoru przypomina dość typowy korektor parametryczny, ale ma kilka ciekawych funkcji. Jedną z nich jest jest możliwość niezależnego definiowania każdego z ośmiu dostępnych filtrów do pracy w trybie Mid i jednocześnie Side – w każdym z tych przypadków z innymi ustawieniami. Jest też funkcja podsłuchu regulowanego pasma. Kliknięcie na uchwycie filtru w widoku analizatora lub kontrolce w sekcji regulatorów sprawia, że słychać tylko to pasmo, które regulujemy, i w takim zakresie, w jakim przeprowadzamy regulację. To pozwala bardzo szybko zorientować się, czy dokonywana edycja przynosi odpowiedni skutek. Pod wieloma względami wtyczka Frequency przypomina legendarny już korektor FabFilter Pro-Q2, ale przyznać trzeba, że jest od niego bardziej łakoma w kontekście zapotrzebowania na moc obliczeniową komputera.

Modern Retro w Steinberg Cubase Pro 9

Syntezator Retroloque dostępny jest w Cubase już od pewnego czasu, ale w tej wersji aplikacji wzbogacono go o wejście dla sygnału audio za pośrednictwem toru kluczowania (sidechain). Tym samym sygnał ten może być kolejnym źródłem dźwięku, oprócz oscylatorów. Można wykorzystać tę funkcję np. tylko do przetworzenia sygnału audio przez świetnie brzmiący filtr Retroloque (oraz jego sekcję efektów), albo pokusić się o eksperymenty polegające na mieszaniu sygnału zewnętrznego z dźwiękiem oscylatorów.

Trzeba jedynie pamiętać, że sygnał audio podlega przetwarzaniu w VCA instrumentu, co oznacza, że będzie słyszalny tylko wtedy, gdy w instrumencie zostanie wyzwolony dźwięk – za pośrednictwem komunikatu MIDI lub klawiatury. To pozorne ograniczenie otwiera nam drogę np. do bramkowania zewnętrznego sygnału audio z jednoczesnym aplikowaniem całej gamy dostępnych w syntezatorze efektów modulowanych obwiednią, LFO czy też automatyką parametrów z poziomu ścieżki.

Podsumowanie