Choć Arturia ma długą historię w tworzeniu wspaniałych analogowych emulacji oraz prawdziwych sprzętowych syntezatorów, to dopiero przedstawiony dwa lata temu Pigments uzupełnił lukę w jej ofercie w zakresie własnych syntezatorów wirtualnych. Z drugiej jednak strony, warto było czekać na ten instrument tak długo.
Wprawdzie poprzez implementację syntezy wavetable i zaawansowanej modulacji należy on do grupy powersynthów takich jak Serum, Massive czy Avenger, to jednak wyróżnia się od nich elementami doskonałej syntezy analogowej zapożyczonej z instrumentów z rodziny V Collection. Ponadto charakteryzuje się bardzo łatwym dostępem do modulacji i elementów kontrolnych, co stało się możliwe dzięki centralnie umieszczonej „belce” z wizualizacjami oraz zestawowi wygodnych kontrolek Macro. Najnowsza wersja v2 dostępna jest za darmo dla posiadaczy v1 i oferuje element, którego zdecydowanie brakowało w pierwszym wcieleniu tego syntezatora – silnik samplingu. Dzięki temu ten imponujący syntezator może stać się Twoją kolejną tajną bronią przy tworzeniu brzmień.
Zamiast tradycyjnych oscylatorów, Pigments wykorzystuje parę „silników”, z których każdy może działać jako wirtualny syntezator analogowy, generator wavetable lub – w wersji v2 – jako sampler. W ramach całego syntezatora można sumować dźwięk z obu silników, co oznacza, że Pigments może być czymkolwiek od potężnie brzmiącego wirtualnego analogu do samplera odtwarzającego sekwencje, nowoczesnego instrumentu wavetable lub dowolnej kombinacji tych wcieleń. W każdym z trybów znajduje się szereg narzędzi i opcji zwiększających nasze możliwości kreacji.
Dla przykładu, Analog Engine jest czymś więcej niż tylko prostym analogowym oscylatorem. W gruncie rzeczy jego struktura przypomina trzyoscylatorowy instrument typu Minimoog, zatem zestawienie dwóch silników analogowych da podobne efekty, jak użycie dwóch polifonicznych Model D. Z kolei Wavetable Engine oferuje do czterech wariantów modulacji z częstotliwością słyszalną, a to oznacza, że oprócz pracy jako typowy instrument z tablicowaniem próbek można też używać dostępnej w nim modulacji częstotliwości, syntezy bazującej na zniekształceniach fazowych itd. Sample Engine poza standardowym odtwarzaniem próbek może pracować w trybie granularnym, umożliwiając użytkownikowi wyłuskanie drobnych cząstek z plików audio i po poddaniu wszechstronnej modulacji użycie ich do wykreowania intrygujących tekstur sonicznych. Silniki Sample i Wavetable oprócz próbek fabrycznych mogą pracować na próbkach użytkownika, co jeszcze bardziej poszerza nasze możliwości.
Niemal każdy parametr syntezatora możemy poddać wszechstronnej modulacji za pomocą bogatego zestawu narzędzi, jak i samych parametrów syntezy. Oprócz typowych elementów, jak kontrolery MIDI, trzy obwiednie i trzy LFO, mamy trzy generatory Function, które umożliwiają niemal dowolne kreowanie własnych przebiegów, w tym także bazujących na sekwencjach krokowych i kluczowaniu sidechain. Poza pracą w trybie cyklicznym możliwe jest również wykorzystanie ich w trybie one-shot, dla uzyskania bardziej wyrafinowanej modulacji.
Trzy generatory przebiegów przypadkowych Random pozwalają na wprowadzenie kontrolowanego chaosu do brzmienia. I nie muszą to być wielkie zmiany – niekiedy wystarczy drobne rozchwianie parametrów brzmieniowych i wysokości dźwięku. Generator Turing produkuje przypadkowe przebiegi, które można uporządkować w 64-krokowych sekwencjach. W generatorze Sample & Hold uwzględniono parametry Rise i Fall, które pozwalają wygładzić kanciasty przebieg S&H, np. dla uzyskania interesujących efektów odkształcania przebiegu, które dają brzmienie „dogorywającego” wzmacniacza. Jako źródło impulsów wyzwalających można też wskazać klawiaturę, z każdą nową nutą generującą przypadkową wartość, podobnie jak w ARP Odyssey. Z kolei generator Binary dokonuje przypadkowych przełączeń między dwiema skrajnymi wartościami, z możliwością regulacji poziomu randomizacji.
Zastosowany w Pigments silnik Analog w znacznej mierze bazuje na strukturze Minimooga, z trzema oscylatorami i generatorem szumu jako źródłami dźwięku. Tak jak w Mini, trzy oscylatory mają cztery przebiegi do wyboru (sinus, trójkąt, piła i prostokąt) i mogą być odstrajane względem siebie dla uzyskania mocnych, analogowych tekstur. W globalnej sekcji odstrojenia znajduje się regulator dryftu, która to funkcja pogrubia dźwięk poprzez wprowadzenie subtelnych niestabilności stroju dla trzech oscylatorów sekcji. Jest także nowość – kwantyzacja stroju – dostępna dla globalnego odstrajania zgrubnego. Dzięki niej można zastosować skalę/tryb i odstrajać dźwięk korzystając z obwiedni lub LFO. W ten sposób uzyskamy efekty przypominające arpeggio.
W sekcji efektów znajdziemy więcej opcji analogowej emulacji. Przyjrzyjmy się filtrom.
1.
Każdy z podwójnych filtrów może pracować w trybie MultiMode, Low Pass Gate, SEM, Mini, Matrix 12, Surgeon, Comb, Phase lub Formant. Użytkownicy syntezatorów z pewnością rozpoznają większość z nich, ale Surgeon i Matrix 12 są zupełnie nowe.
2.
Surgeon pracuje ze stromym nachyleniem 64 dB/oktawę, co na przykład w połączeniu z filtrowaniem pasmowym pozwala uzyskać efekt telefonu; zwłaszcza gdy korzystamy z silnika Wavetable lub generujemy dźwięk analogowy o wyraźnie jasnym brzmieniu.
3.
Matrix 12, jak można podejrzewać, ma charakterystykę zapożyczoną z syntezatora Oberheim Matrix 12 (oraz Xpander). Oprócz opcji standardowej, mamy tu tryby Notch+LP6 oraz Phase+LP6, które we współpracy z LFO umożliwiają uzyskanie szerokich, otwartych barw.
1. W wersji v2 pojawił się silnik samplingu oraz tryb syntezy granularnej, którymi zajmiemy się na następnych stronach. Jak można się było spodziewać, wraz z nimi udostępniono całą gamę nowych presetów, które prezentują zaawansowane możliwości syntezatora.
2. Do grupy dotychczas dostępnych filtrów dołączył kolejny, wzorowany na instrumentach Buchli Low Pass Gate. Działa on jak połączenie filtru i wzmacniacza sterowanego napięciem, jednocześnie oddziałując na wysokie częstotliwości i amplitudę. Można go zastosować do tworzenia barw modularnych w stylistyce West Coast, jak też klasycznych syntezatorowych tonów.
3. Nowy sekwencer i arpeggiator otrzymały funkcje ustawień przypadkowych. Każdy parametr randomizacji ustawiony poniżej wartości 100 wprowadza element nieprzewidywalności, co jest doskonałym sposobem np. na ożywienie partii sekwencyjnych.
4. Efekt Tape Echo pozwala dodać specyficzny posmak opóźnienia taśmowego, z możliwością uzyskania nasycenia przetwarzanego dźwięku.
Dzięki dołączonym próbkom i możliwości importu próbek użytkownika, pojawia się szereg nowych opcji kreowania brzmienia.
1.
Utwórz nowy projekt w DAW, uruchom na ścieżce syntezator Pigments i upewnij się, że w jego interfejsie wybrana jest zakładka Synth z dwoma silnikami. Wyłącz drugi z nich, a pierwszy przełącz z trybu Analog na Sample. Następnie kliknij ikonę biblioteki, która wygląda jak rząd książek, z których jedna jest pochylona.
2.
Ta sekcja instrumentu daje dostęp do całej gamy sampli. W górnej prawej części biblioteki znajduje się ikona folderu, do którego możesz kopiować własne sample, ale w tym momencie skorzystamy z presetu (Hull Breach z sekcji Granular Friendly). Najlepiej sprawdzają się sample mające zróżnicowany charakter brzmieniowy; przy pracy z granulkami uzyskasz wówczas interesującą animację soniczną.
3.
Po załadowaniu próbki, wybierz punkt początkowy dla granulatu, który w istocie jest krótką sekcją materiału audio, z której generowany jest nowy dźwięk. Dokonasz tego przesuwając kursor wzdłuż przebiegu fali lub korzystając z obrotowego regulatora z prawej strony. Zwróć uwagę na duży wpływ obwiedni VCA na dźwięk. Możesz ustawić oczekiwane parametry ADSR już teraz, ale sugerujemy skupić się na samym granulacie.
4.
Aktywuj regulatory sekcji Granular, wciskając przycisk zasilania pod przebiegiem. Teraz można dopasowywać ustawienia do własnych potrzeb. Zacznij od wielkości granulatu, korzystając z regulatorów Density. Jeśli brzmienie jest ostre, kliknij domyślną obwiednię i wybierz inną, ustawiając jej kształt obrotowym regulatorem. Zabieg ten pozwala wygładzić charakter soniczny i wprowadzić subtelne zmiany do dźwięku.
5.
Charakter granulatu można zmieniać, regulując ustawienia kontrolek w dolnym rzędzie. Tu właśnie wprowadzamy odwrócenie odtwarzania, przypadkowe zmiany wysokości dźwięku oraz zmiany objętości granulatu. Wszystkie te elementy dobrze jest poddać modulacji, przypisując do nich takie funkcje jak LFO (np. do zmiany początku odtwarzania), co sprawi, że dźwięk będzie ewoluował w czasie.
6.
Ostatnim krokiem jest dodanie efektów. Przejdź do zakładki FX i wybierz odpowiadający Ci procesor. W przypadku tego typu eterycznych brzmień dobrze sprawdza się phaser, po którym włączymy szeroko brzmiący pogłos z presetem Cathedral. Gdy brzmienie Ci odpowiada, zapisz je, przejdź do głównego okna DAW i rozpocznij programowanie lub nagrywanie.
Pigments pozwala użyć czterech źródeł modulacji audio jednocześnie dla każdego silnika wavetable. Wszystkie cele modulacji mają wspólną regulację jej głębokości, która uwzględnia wartości relatywne, absolutne lub stałe, wyrażone w hercach. W tym pierwszym przypadku mamy do czynienia z modulacją częstotliwości, opracowaną przez Johna Chowninga w 1967 roku i opatentowaną w 1974, do której licencję dwa lata później zakupiła firma Yamaha. Choć dostępne są tryby liniowy i wykładniczy, to ten pierwszy daje bardziej muzyczne brzmienie. Drugim parametrem regulacji jest FM Amount. Wysokość dźwięku modulatora i kształt użytej fali mają zasadniczy wpływ na charakter brzmieniowy.
Choć zastosowanie różnego typu przebiegów może pomóc w uzyskaniu niesamowitych wręcz brzmień, proponujemy zacząć od prostego sinusa z tablicy Basic Waveforms dla obu oscylatorów. Wzajemne ich odstrojenie o wartości wyrażone w półtonach (w przeciwieństwie do typowego dla FM użycia tonów harmonicznych) pomoże w zrozumieniu korelacji pomiędzy nutami i dźwiękami pochodnymi. Wzajemne odstrojenie o +12, +19 i +24 półtonów daje dźwięk będący ekwiwalentem pierwszych czterech harmonicznych. „Podręcznikowa” forma syntezy FM daje bardziej stonowany efekt niż jej bardziej popularna kuzynka, modulacja fazowa (Phase Modulation, PM).
Jednym z głównych tematów dyskusji między osobami zajmującymi się historią syntezy jest nazewnictwo technologii wykorzystanej w syntezatorach Yamaha DX i TX – FM czy PM? Ponieważ efekt brzmieniowy jest niemal identyczny, ta debata jest w dużej mierze akademicka. Opis działania syntezy FM dotyczy również PM, z tą różnicą, że PM jest ogólnie jaśniejsza sonicznie. Stosując opisany wyżej sposób konfiguracji FM, przypisz Env 2 lub 3 do ustawiania głębokości modulacji PM, ustawiając ją na 50%. Ustaw zerowy atak, Decay na 0,4 s, zerowy Sustain i krótki czas Release. W ten sposób stworzyłeś klasyczną konfigurację dwuoperatorową.
Kluczem jest zgrubne ustawienie wzajemnych proporcji częstotliwości (Ratio) dla uzyskania konkretnych efektów brzmieniowych. Ustawienie 0 odpowiada proporcji 1:1, która dobrze sprawdza się w barwach basu, a przy dłuższym ataku modulacji przy syntetycznych dęciakach. +12 oznacza współczynnik 2:1 i brzmienia w stylu „stukającego” basu house. +19 to współczynnik 3:1, z brzmieniem typowego presetu Jazz Guitar z instrumentów DX. +22 to w przybliżeniu 3,5:1, czyli DX-owa barwa Tubular Bells. W modulacji obwiedni należy wówczas ustawić dłuższe czasy Decay i Release, a jednocześnie zmniejszyć głębokość modulacji. +24 to 4:1 i dźwięk podobny do +12, ale sporo jaśniejszy.
Zaimplementowana w syntezatorach z serii CZ synteza Phase Distortion była odpowiedzią firmy Casio na instrumenty Yamaha DX. Dziś ceni się ją za swoistą „analogowość” brzmienia. Można spróbować odtworzyć brzmienie klasycznego Casio CZ-101 zaczynając od fali sinusoidalnej, pozostawiając głębokość modulacji ustawioną na 0 i wybierając z menu PD jedną z sześciu próbek typu Phase Disto. Tak jak w oryginalnym Casio, uzyskasz płynne przenikanie dźwięku od czystego sinusa do jasno brzmiącej fali, który to efekt uważany jest dzisiaj za wyznacznik „pseudo-analogowego” brzmienia tego typu syntezy. Choć zastosowana w tradycyjny sposób technika ta daje niezbyt mięsisty dźwięk, można go pogrubić używając konfiguracji Unison z ustawieniami wyższymi niż cztery głosy. Z kolei Wavefolding, czyli zaginanie czy też odwracanie fal, funkcjonuje podobnie jak zniekształcenie lub saturacja. Proces ten bazuje na odwracaniu biegunowości szczytów fal dostępnych w trzech głównych postaciach: sinusa, trójkąta i nieokreślonego przebiegu „drgającego” (squiggle), z których każdy kolejny jest jaśniejszy i ostrzejszy brzmieniowo od poprzednika.
Wykorzystując różne źródła dźwięku można stworzyć złożoną barwę bazująca na próbkach.
1.
Utwórz w DAW nową ścieżkę i osadź na niej syntezator Pigments. W instrumencie pozostaw aktywny tylko Engine 1, jako typ źródła wskazując Sample. Zwróć uwagę, że do slotu A została załadowana próbka domyślna (mamy sześć slotów, od A do F). Dla urozmaicenia barwy można do próbki zaaplikować syntezę granularną.
2.
Przejdź do slotu B, znajdującego się pod podglądem przebiegu fali i otwórz w nim własną próbkę lub próbkę z kolejnego presetu. Chcemy stworzyć brzmienia, które będzie można rozłożyć wzdłuż klawiatury, jak standardowo robi się to np. przydzielając jedną strefę do barwy piano, a drugą do smyczków. Słyszalne będą tylko zaznaczone próbki; w domyślnym ustawieniu wysokość nuty będzie oddziaływać na odstrojenie i szybkość odtwarzania sampla.
3.
Mając załadowaną próbkę, przejdź do sekcji Map, gdzie znajdziesz sześć różnych opcji mapowania. Skorzystamy z trybu Key Map, choć warto też wypróbować inne. Zaznacz próbkę A i rozszerz zaznaczenie w lewą stronę klawiatury tak, aby przypisać wyzwalanie odtwarzanie sampla do dwóch pierwszych oktaw manuału.
4.
Zaznacz próbkę B i korzystając z podobnego widoku mapowania rozszerz zaznaczenie w prawo. Jej dźwięk będzie teraz wyzwalany dwiema górnymi oktawami klawiatury. Lewą ręką na klawiaturze możesz obecnie grać brzmieniem próbki A, zaś prawą ręką wyzwalać dźwięk próbki B.
5.
Jak szybko zauważysz, przytrzymany dźwięk zostanie zagrany jednorazowo, co wielu użytkownikom z pewnością wystarczy; zawsze można wcisnąć klawisz drugi raz... Warto jednak skorzystać z funkcji zapętlenia. Pomiędzy przyciskami Main i Map znajduje się przycisk Edit. Po jego kliknięciu pojawi się przycisk Loop. Aktywując go sprawisz, że próbka będzie odtwarzana przez cały czas przytrzymywania klawisza.
6.
Jedyne co nam pozostało, to eksperymenty! Jednym z przykładów jest mapowanie dźwięków dla kreowania otaczającej przestrzeni. Pigments 2 dostarczany jest z bogatą biblioteką, w tym także próbkami typu foley. Opisana wyżej technika mapowania próbek pozwoli stworzyć kompletne środowisko muzyczne do gry różnymi próbkami przydzielonymi do poszczególnych oktaw: samplami deszczu, odgłosów ruchu ulicznego, podmuchów wiatru, kroków itp.
