Zrozumienie struktury toru masteringowego jest nieodzowne dla osiągnięcia jak najlepszych efektów podczas finalnej pracy nad projektem muzycznym.
Załóżmy taką sytuację: skompletowałeś już cały zestaw wtyczek do masteringu, zastosowałeś wszystkie niezbędne zabiegi, a całość wciąż się „nie klei”. Co jeszcze trzeba zrobić? W większości wypadków trzeba wrócić do miksu i poprawić w nim kilka przeszkadzających elementów. Jeśli np. do rozjaśnienia góry trzeba zastosować bardzo głęboką korekcję, to sygnał, że czegoś nie dopilnowano wcześniej. Gdy całość ma zbyt mały zakres dynamiki, to też nie naprawimy tego żadną kompresją ani ekspansją, ponieważ będzie tylko gorzej. Z każdym poważnym problemem musimy sobie poradzić u źródła. Ale nie zawsze jest to możliwe. Jeśli z jakichś powodów nie możesz już wrócić do miksu, to trzeba chwycić byka za rogi i za pomocą dość drastycznych zabiegów spróbować to naprawić na etapie masteringu. Są setki wtyczek, które mogą okazać się pomocne – od korektorów dynamicznych do magicznie działających enhancerów. Ale ich wykorzystanie przypomina trochę poruszanie się po polu minowym bez planu. Jednym z podstawowych problemów jest niedoskonałe brzmienie instrumentów lub niedbałe wykonanie. Może to być np. zbyt dudniąca partia lub sybilanty w partii wokalu. W takim przypadku warto zastosować obróbkę Mid-Side, i jeśli dokonamy odpowiedniej konfiguracji, będziemy mogli niezależnie przetwarzać składowe monofoniczną i stereofoniczną.
Takie wtyczki jak Brainworx bx_digital V2 stworzone zostały do tego, aby działać w domenie Mid-Side, i na etapie masteringu mogą się okazać bardzo przydatnymi narzędziami. Wtyczka bx_digital pozwala stosować korekcję (a także de-essing) tylko dla składowej monofonicznej. W większości przypadków umożliwi też dopracowanie z zaskakującą precyzją barwy pojedynczych uderzeń perkusji, nuty wokalu, a nawet syntetycznego basu. Mając już odpowiednią praktykę możliwe staje się uwypuklanie poszczególnych elementów, wycinanie rezonansów, a nawet zwiększanie odczuwalnej głośności.
Możesz także manipulować informacją przestrzenną, w której plasują się na ogół smyczki, pady, chórki, a nawet pogłos. Można tę przestrzeń wyeksponować albo zredukować, a także poddać korekcji, aby usunąć niepożądane częstotliwości lub uwypuklić inne. Choć praca w tym trybie nie daje pełnej kontroli nad miksem, to w wielu wypadkach może bardzo pomóc. Jeśli pracujesz z dużą dokładnością, wtedy możesz wprowadzić oczekiwane zmiany nie przyczyniając się do powstania artefaktów. Inną metodą precyzyjnej obróbki w określonych zakresach częstotliwości jest przetwarzanie wielopasmowe. Kompresja wielopasmowa pozwala np. na zdefiniowanie dynamiki niskich tonów bez naruszania struktury innych częstotliwości. Choć w swojej podstawowej formie przypomina ona filtrowanie sidechain, to ma tę przewagę, że można pracować nad każdym wybranym pasmem, nie wpływając na pozostałe.
Rozwinięciem koncepcji kompresji wielopasmowej jest korekcja dynamiczna. Może ona nie tylko redukować dynamikę wybranego zakresu, ale także wzmacniać i tłumić pasma, uzależniając głębokość obróbki od poziomu wybranego sygnału. Aby to zobrazować wyobraźmy sobie, że chcemy podkreślić dźwięki perkusyjne w zakresie niskiego dołu za każdym razem, gdy pojawia się dźwięk werbla. Korzystając z korekcji dynamicznej zrealizujemy taki scenariusz bez większych problemów. Można też wykorzystać ten procesor do bardziej tradycyjnych zadań. Będzie to szczególnie przydatne na etapie masteringu w sytuacji, gdy z uwagi na złożoność utworu musimy zmieniać korekcję na poszczególnych instrumentach w różnych jego częściach. Dzięki możliwości sterowania pracą za pośrednictwem różnych pasm częstotliwości, dynamiczna korekcja w takich zadaniach sprawdza się bardzo dobrze.
Limitery znajdują zastosowanie na końcowym etapie miksu, do redukcji szczytów sygnału i zwiększenia odczuwalnej głośności. Limiter (ogranicznik) progowy jest ostatnim procesorem w torze masteringowym, pozwalając za pomocą dwóch ruchów myszką zmienić każdy utwór z cichego w głośny. Z tak wielką mocą wiąże się jednak odpowiedzialność, ponieważ możesz sprawić, że zbyt głośny materiał stanie się niestrawny dla słuchaczy. Wszyscy znamy problemy związane ze zbyt głośnymi masterami – utrata definicji, zniszczenie naturalnej dynamiki, a nawet redukcja pasma. W bardziej ekstremalnych przypadkach pojawiają się zniekształcenia i przesterowania, które nie mogą brzmieć dobrze. Jeśli jednak przemyślisz swoje działania, ostrożniej podejdziesz do limitera i zastosujesz odpowiednie wskaźniki, końcowy efekt powinien być co najmniej dobry. Limitery potrafią doskonale zrealizować powierzone im zadania, pod warunkiem, że nie są zbyt mocno wysterowane.
1.
Istotne jest, aby na tym etapie pracy mieć odpowiedni zapas dynamiki. Jeśli występują przesterowania albo nie ma miejsca na poprawną prezentację szczytów sygnału, spróbuj zmienić strukturę poziomów w torze sygnałowym tak, aby mieć pole do realizacji ograniczania. Występujące wcześniej przesterowania też nie pozwolą uzyskać odpowiednich efektów.
2.
Warto właściwie przygotować sygnał przed ograniczaniem, stosując dobrze dobraną kompresję oraz filtrację dolnozaporową, by do limitera trafiał sygnał, w którym niskie i najniższe tony za zajmują zbyt wiele przestrzeni.
3.
Przy aplikowaniu ograniczania staraj się nie przekraczać progu 4-5 dB tłumienia – takie działanie limitera pozwoli uzyskać master, w którym głośność odczuwalna będzie odpowiednio wysoka. Jeśli masz jakieś wątpliwości, skorzystaj z pomocy precyzyjnego miernika poziomów szczytowego (Peak) i średniego (RMS), a także miernika odczuwalnej głośności (LU).
Obróbka Mid-Side to znakomity sposób na oddziaływanie wobec konkretnych dźwięków, aplikowanie chirurgicznej korekcji do instrumentów oraz manipulację przestrzenią.
1.
Na tym etapie możesz zdecydować, czy chcesz poszerzyć swój miks, zastosować korekcję do wybranych instrumentów czy zredukować przestrzeń stereo w określonych pasmach. Obróbka Mid-Side umożliwia niezależną edycję składowej mono i stereo, a zatem masz w tym zakresie sporo miejsca na działanie.
2.
Jedną z najciekawszy funkcji wtyczki Brainworx bx_digital jest „mono maker”, która pozwala zmonofonizować sygnał o częstotliwości poniżej ustawionego progu, dzięki czemu największa energia zostaje skoncentrowana w centrum panoramy. Dodając do tego filtr górnoprzepustowy w sekcji stereo, uzyskujesz doskonałe narzędzie do kontroli najniższego pasma.
3.
Wiele kluczowych elementów o najniższej częstotliwości ustawionych jest monofonicznie. Najlepszym przykładem są stopa i bas. Zwiększając niskie tony w sekcji mono można znacząco wyeksponować energię całego miksu.
4.
W sekcji stereo z kolei znajdziemy wokale podkładowe, pady, efekty i pogłosy. Gdy uwypuklimy dla niej najwyższe częstotliwości, wówczas możemy zwiększyć poczucie czytelności i przestrzeni w miksie.
5.
Aby w prosty sposób poszerzyć przestrzenność utworu możesz skorzystać z dedykowanego regulatora poziomu stereo. Zwiększa on głośność składowej Side i jest zdecydowanie najmniej destrukcyjnym działaniem tego typu aplikowanym do miksu.
6.
Gdy zastosowałeś już wszystkie zabiegi w bx_digital, możesz spróbować skierować sygnał na limiter, by uzyskać wstępny obraz tego, jak całość zachowa się po ograniczaniu. W tym momencie warto dopracować wszystkie ustawienia, aby uzyskać jak najlepszy rezultat.
