Sidechain, czyli kluczowanie, to jedna z najciekawszych technik pracy z miksem. Nasz artykuł to swoisty klucz do skarbnicy z wiedzą na ten temat.
Pracując z sygnałami o złożonej zawartości harmonicznej - jak na przykład nagrania perkusji, wokal, czy cały miks - często zachodzi potrzeba dopasowania odpowiedzi procesora do określonych pasm częstotliwości. Modyfikacja widma dla sygnału kluczującego pozwala Ci dostosować odpowiedź procesora na sygnał sidechain. Weźmy jako przykład kompresor grupowy na sumie. Mocne niskie tony mają dużą amplitudę i dzięki temu będą powodowały szybsze przekraczanie progu kompresji, aplikując głębsze tłumienie i, w konsekwencji, niechciane zachwiania dynamiki i pompowanie. Aplikując na torze kluczującym filtr górnoprzepustowy ok. 200 Hz, kompresor będzie reagował tylko na częstotliwości powyżej tej wartości, ignorując problematyczne niskie tony i dając bardziej wyrównaną kompresję. Zwróć uwagę, że nie słychać sygnału kluczującego w miksie, a zatem w finalnym dźwięku nie zabraknie basu; jedyne co robimy, to poprzez sidechain „mówimy” kompresorowi, by ignorował tony poniżej 200 Hz. Filtrowanie sygnału kluczującego jest także bardzo przydatne przy bramkowaniu wielośladowo nagranych bębnów, kiedy to bramka otwiera się tylko wtedy, gdy pojawia się pasmo, które chcesz wyeksponować, a zamyka wówczas, gdy na tym śladzie pojawiają się przesłuchy z pozostałych elementów zestawu perkusyjnego lub innych instrumentów.
I na odwrót; bywają sytuacje, kiedy stosuje się szerokopasmowy sygnał kluczujący, aktywujący obróbkę dynamiki dla niewielkiego zakresu częstotliwości w słyszalnym sygnale. W naszym przykładzie stopa steruje kluczowaniem wielopasmowego kompresora, wyzwalając kompresję dla wąskiego pasma w zakresie niskiego środka, pozostawiając bez zmian wszystkie inne częstotliwości. Kiedy nauczysz się stosować takie techniki, wówczas możesz pójść dalej i łączyć je. Np. spróbuj filtrować kluczowanie tak, by najniższe częstotliwości pętli perkusyjnej wyzwalały kompresję dla wysokiego pasma syntezatora.
Wiele procesorów oferuje też analizę obwiedni (envelope follower), gdzie obwiednia głośności sygnału kluczującego jest przetwarzana i używana jako źródło modulacji. Jest to szczególnie przydatne w takich efektach jak distortion i filtracja. Spróbuj wykorzystać różne elementy miksu do wyzwalania tych procesorów na innych śladach.
1.
Większość z nas kojarzy techniki kluczowania z kompresją, bramkowaniem i sterowaniem głośnością, ale obecnie wiele różnych wtyczek i efektów - takich jak distortion czy filtry - oferuje tryb sidechain i reaguje na sygnał zewnętrzny. W projekcie z tempem 170 BPM umieść pliki z folderu Magazyn\Kluczowanie\Audio\10_ Kluczowane filtrowanie i distortion.
2.
Na ścieżce basu zastosowaliśmy wtyczkę FXpansion Etch. Na jej wejście kluczowane podaliśmy sygnał stopy, upewniając się, że wciąż jest ona słyszalna w miksie. W znajdującej się w górnym prawym rogu sekcji Envelope Follower wciśnij przycisk SC, aby zobaczyć prezentację przebiegu fali wchodzącego sygnału stopy. Ustaw Level na maksymalną wartość 100%, aby całkowicie otworzyć wejście kluczujące.
3.
Ustaw częstotliwość filtru dolnoprzepustowego na 10 kHz, a następnie aktywuj jego modulację za pomocą modułu Envelope Follower. W tym celu wciśnij jego przycisk w dolnej belce Source, a potem kliknij i przeciągnij na pierścień okalający regulator częstotliwości odcięcia. Przeciągając w lewo uzyskasz maksymalną modulację ujemną.
4.
Małe strzałki wokół gałki Frequency dla filtru falują teraz w rytm uderzeń stopy, a częstotliwość odcięcia jest automatycznie zmniejszana przez zewnętrzny sygnał sterujący. Dopasuj efekt, ustawiając w analizatorze obwiedni parametry Attack i Decay lub modulując inne kontrolki używając dostępnego w Etch modułu Envelope Follower.
5.
Użyjemy teraz partii modulowanego basu do zmiany częstotliwości odcięcia filtru HPF i efektu distortion na ścieżce Ride. Włącz na niej kolejną instancję Etch, kierując na wejście sidechain tej wtyczki sygnał basu, ponownie upewniając się, że ride słyszalny jest w miksie. Tak jak w kroku 1, wciśnij przycisk SC w sekcji Envelope Follower wtyczki Etch i ustaw Level na 100%.
6.
Zmień Mode w Filter 1 na High-pass, ustaw Frequency na maksimum, a następnie w bloku Envelope Follower zaaplikuj maksymalną ujemną modulację, podobnie jak w kroku 3. Aktywuj moduł Distortion, zostawiając kontrolkę Drive w domyślnej pozycji na minimum. Następnie z poziomu Envelope Follower ustaw dla niej ok. 25 dB dodatniej modulacji. Dźwięki Ride będą teraz „tańczyć” wokół basu, który wyzwala distortion i filtrację.
1.
Tradycyjna kluczowana kompresja używana jest do ściszania ogólnego poziomu jednego sygnału za pośrednictwem innego, ale jest wiele sposobów na to, by kształtując sygnał kluczujący w podobny sposób wpływać jedynie na określony zakres częstotliwości w przetwarzanym materiale. To oznacza, że możesz tworzyć precyzyjne cięcia częstotliwości w całym miksie, których dokonywanie innymi metodami może być bardzo pracochłonne.
2.
Wiele wtyczek umożliwia podbijanie lub tłumienie wybranych zakresów w rytm przychodzącego sygnału kluczującego. Procesor iZotope Alloy 2 pozwala na aplikowanie sterowanej przez tor sidechain kompresji tylko dla wybranych pasm. W naszym przypadku użyjemy stopy jako ścieżki kluczującej, aktywującej tłumienie niskiego środka w partii basu, bez naruszania struktury niskich i wysokich tonów.
3.
Filtrując sygnał kluczujący możesz odpowiednio dopasować reakcję wtyczki. W tym przypadku mamy głos z dużą zawartością sybilantów, który kopiujemy na inny kanał, przekształcając go następnie w ścieżkę kluczującą w tle (wyłączoną z wyjścia Stereo Output). Sygnał z niej kierujemy na wejście sidechain w kompresorze programu Logic włączonym na ścieżce oryginalnej. Przesuwając ścieżkę kluczującą do przodu o kilka milisekund uzyskamy efekt symulujący działanie z wyprzedzeniem (look-ahead).
4.
Przechodzimy do sekcji Side Chain w procesorze Compressor i wciskamy przycisk Listen w module Filter, co pozwoli nam odsłuchać sygnał kluczujący. Podbijamy filtrem rezonansowym te częstotliwości w zakresie wyższego środka, które są odpowiedzialne za słyszalność sybilantów. W ten sposób nasz działający szerokopasmowo kompresor będzie reagował tylko z chwilą ich pojawienia się, powodując ich automatyczne wyciszanie.
5.
Do sterowania kompresją możemy też użyć odpowiednio odfiltrowanego sygnału kluczującego. Jednym z przykładów jest tu korekcja dynamiczna sidechain: w naszym przypadku jest to Melda MAutoDynamicEQ, której to wtyczki użyjemy do dynamicznego tłumienia najniższych częstotliwości basu. Korekcja jest kluczowana pełnopasmowym sygnałem pętli breakbeatowej, ponieważ jednak zaaplikowaliśmy filtrowanie na torze sidechain, korekcja działa tylko wtedy, kiedy w breaku pojawia się stopa.
6.
Na koniec tej części jeszcze jeden przykład. Na docelowej ścieżce umieściliśmy wtyczkę Wavesfactory Trackspacer z zewnętrznym kluczowaniem. Wtyczka analizuje skład harmoniczny sygnału kluczującego, a następnie, w momencie jego pojawienia się, aplikuje do sygnału przetwarzanego odwrotny kształt charakterystyki częstotliwościowej.
1.
iZotope Alloy 2
Oferuje kluczowaną kompresję, ograniczanie i bramkowanie z wykorzystaniem trzech pasm, pozwalając też używać jednego pasma jako sygnału kluczującego do obróbki dynamiki innego pasma.
www.nutron.pl (719 zł )
2.
Vengeance-Sound MultiBand Sidechain
Wycisza głośność w zależności od częstotliwości w dwóch niezależnych pasmach. Synchronizuje się do tempa, ale ma też możliwość kluczowania audio lub MIDI z zaawansowanymi ustawieniami.
www.vengeance-sound.com (456 zł)
3.
Wavesfactory Trackspacer
Kluczowana korekcja, która analizuje zawartość widmową wchodzącego sygnału kluczującego, a następnie aplikuje odwróconą korekcję do sygnału przetwarzanego.
www.wavesfactory.com (59 euro)
4.
Cableguys VolumeShaper 4
VolumeShaper 4 bazuje na koncepcji „kreślenia przebiegu” sterującego wyciszaniem głośności i obróbką obwiedni, oferując wielopasmowe, wygodne w użyciu narzędzia.
www.cableguys.de (30 euro)
5.
MeldaProduction (pakiet)
Wszystkie wtyczki Melda wyposażone w modulatory mają opcję sterowania sygnałem zewnętrznym z analizą poziomu sygnału kluczowanego, zmian wysokości, transjentów, obwiedni itd.
www.meldaproduction.com (bezpłatny)
1.
Artyści DnB, tacy jak Dillinja, Noisia i Break mają tendencję do aplikowania zaawansowanych interakcji między elementami miksu, wprowadzając dynamicznie syczące blachy ride czy zniekształcenia w tle ciężkich basów. Zobaczmy jak uzyskać tego typu zależności w kontekście utworu DnB utrzymanego w tempie 174 BPM. Na początku wyślemy sygnał basu na ścieżkę powrotną; ten równoległy sygnał zostanie później wykorzystany do kluczowania efektem distortion.
2.
Technika ta sprawdza się najlepiej w przypadku subbasu bez wysokich częstotliwości, ponieważ pasma środka i góry będą maskować efekt zniekształceń. Na ścieżce powrotnej włącz wtyczkę filtru - w naszym przypadku jest to Philta CM z dołączonej płyty DVD (folder CM Plugins) - w trybie dolnoprzepustowym 40 Hz, który wyizoluje tylko najniższe pasmo w partii basu Reese.
3.
Stwórz nowy kanał audio (lub grupę/Aux, w zależności od programu DAW) i skieruj na niego zarówno samą ścieżkę ride jak i powrót z tego kanału. Na tej grupie włącz filtr lub korektor, aktywując w nim filtrację górnoprzepustową. Ustaw odpowiednią częstotliwość - chcesz usunąć niski bas i niski środek zatem upewnij się, że w sygnale wysyłanym nie słychać żadnych niskich tonów.
4.
Przed filtrem górnoprzepustowym włącz wtyczkę overdrive/distortion. Będzie ona wyzwalana mocnymi dźwiękami subbasu, a przesterowanie wyłączy się z chwilą zaniku tego sygnału, co daje wrażenie pompowania niskich tonów. Przesterowane częstotliwości basu podlegają filtracji i dzięki temu są niesłyszalne. W ten sposób w miksie pojawiają się luźniejsze niskie tony, dają specyficzny kontrast: jest bas/nie ma basu.
5.
Teraz należy dobrać odpowiednie parametry przesterowania, odsłuchując ride w kontekście miksu. Chodzi o uzyskanie odpowiedniego syku i nasycenia, aby wystąpiło wyraźne przesterowanie z chwilą pojawienia się basu. Zwiększ poziom ścieżki powrotnej, by wprowadzić przesterowanie basu i poeksperymentuj z częstotliwością odcięcia filtru na sygnale powrotnym, ograniczając ilość harmonicznych w przesterowanym basie.
6.
Kluczowanie jest zastosowane w naszym projekcie praktycznie wszędzie. Zaaplikowaliśmy kompresję sidechain na talerzach ride, aby lepiej spajały się ze stopą. Na bogatym w harmoniczne kanale Reese włączony jest iZotope Alloy 2. Skupiamy się na wąskim paśmie w okolicach 100 Hz i używając stopy jako sygnału sterującego w tym paśmie, tłumimy je w partii Reese, aby zrobić więcej miejsca dla bębna basowego.
7.
Do zamiany wybrzmiewającego akordu z chorusem w rytmiczną partię subtelnie pojawiającą sią na dźwiękach basu użyliśmy kluczowanej bramki. Na początku jako sygnał sterujący wybraliśmy działającą w tle pętlę stłumionego shakera, tworząc pocięty bramkowany efekt. Odpowiednią rytmikę uzyskaliśmy ustawiając szybki atak (poniżej 1 ms).
8.
Druga bramka wyzwalana jest sygnałem Reese i przepuszcza poszatkowaną partię akordu wtedy, kiedy pojawia się dźwięk basu. Wyższe ustawienia ataku i powrotu sprawiają, że bramka otwiera się i zamyka dość wolno, a odrobina efektu delay na końcu łańcucha pozwala wygładzić usztywniające i wysuszające dźwięk działanie bramki.
