Te dwa monitory, które stoją na Twoim biurku lub konsolecie w studiu nagrań, mogą się okazać znacznie potężniejszym narzędziem do produkcji muzycznej niż do tej pory sądziłeś.
Panoramowanie LCR (lewy-środek-prawy) pojawiło się wraz z początkami trybu stereo w produkcji muzycznej w latach 60. i 70. W przeciwieństwie do klasycznego panoramowania, gdzie elementy mogą być swobodnie rozmieszczane w przestrzeni LR, tryb LCR ograniczony jest do trzech pozycji: skrajnie lewej, środkowej i skrajnie prawej. Rzecz przedstawia się bardzo prosto i ma szereg zalet.
Najważniejsza jest taka, że znacząco ułatwia proces miksowania, ponieważ każda ścieżka może mieć tylko trzy pozycje przestrzenne. Znacznie łatwiej jest też zapanować nad elementami, które powinny znaleźć się w środku, jak stopa i werbel, bas, czy główny wokal, podczas gdy pozostałe źródła sygnału, po ich ustawieniu po bokach sceny stereo, nie kolidują z tymi najważniejszymi. Skrajne panoramowanie zwiększa też separację dzięki redukcji informacji zajmujących duży obszar stereo, pozwalając zachować klarowność w gęstych miksach.
Podczas korzystania z panoramowania LCR warto też rozważyć kwestie korekcji. W konwencjonalnych miksach jest ona ważnym narzędziem pozwalającym dopasować wszystkie elementy sesji, ale w trybie LCR jest jeszcze ważniejsza, ponieważ umożliwia zachowanie odpowiedniej separacji między elementami znajdującymi się w tym samym rejonie przestrzeni.
Kolejna kwestia to kompatybilność mono. Skrajne panoramowanie sprawia, że tak ustawione elementy są cichsze, gdy odsłuchujemy produkcji monofonicznie, zatem warto sprawdzić, czy miks po włączeniu monofonizacji w dalszym ciągu brzmi zgodnie z naszymi zamierzeniami. Ciekawym zabiegiem przy panoramowaniu LCR jest użycie wolnej przestrzeni pojawiającej się między lewą stroną a środkiem i między środkiem a stroną prawą dla umieszczenia w niej różnego typu dodatków, jak pojedyncze efekty czy powtórki echa na wokalu.
Warto wypróbować technikę LCR w praktyce, by przekonać się, czy taki styl pracy nam odpowiada, pamiętając przy tym, że jak we wszystkich sprawach związanych z muzyką reguły są po to, by je łamać. Zazwyczaj okazuje się, że technika LCR dobrze sprawdza się w przypadku głównych elementów miksu, podczas gdy tradycyjne panoramowanie pozwala osadzić wszystkie dodatkowe dźwięki.
1.
Zastosujemy teraz technikę LCR (lewy-środek-prawy) w konkretnym miksie. Tryb LCR zachęca (a wręcz wymusza) stosowanie trzech pozycji panoramy: skrajnie lewa, środek i skrajnie prawa. Pozwala to na tworzenie szerokich miksów i zachowanie klarowności gęstych, warstwowych produkcji. Z płyty DVD lub materiałów dostępnych online zaimportuj do programu DAW pliki audio o nazwie zaczynającej się na Funk[...].
2.
Stworzymy szeroki i dobrze odseparowany miks, panoramując skrajnie pliki L i R FunkDrums do lewej i prawej strony. Choć nasze bębny nie były miksowane z wykorzystaniem techniki LCR, nic nie stoi na przeszkodzie, by wykorzystać ją do plików stereo - LCR nie odnosi się bowiem wyłącznie do źródeł monofonicznych.
3.
Ustaw plik FunkGuitar skrajnie z lewej, a FunkKeys skrajnie z prawej. Stosujemy LCR w odniesieniu do głównych elementów naszego utworu, ale wciąż możemy korzystać z przestrzeni między kanałem lewym, środkiem i kanałem prawym, umieszczając tam dodatkowe dźwięki, które nie zawierają w sobie zbyt dużo energii, jak FunkPad.
4.
Dla kanału FunkPadL ustaw -32, a dla FunkPadR 31 - powinieneś usłyszeć, że dźwięk jest bardziej wyrazisty. Miks zaczyna brzmieć czyściej i całkiem dobrze prezentuje się w stereo, a my wciąż mamy jeszcze dużo przestrzeni do zagospodarowania.
5.
Panoramowanie jest świetną metodą uzyskania separacji, ale pozwala na znacznie więcej. Do rozjaśnienia miksu użyjemy korekcji. Zaznacz kanał FunkKeys i włącz na nim DDMF IIEQCM. Zastosuj filtr górnoprzepustowy (HPF) 12 dB/oktawę dla częstotliwości 150 Hz oraz 2-decybelowe tłumienie półkowe od 3 kHz w górę, co pozwoli nieco zmniejszyć wyrazistość partii klawiszowej i umożliwi wyeksponowanie stopy i hi-hatów.
6.
Posłuchajmy teraz jak panoramowany w ten sposób materiał sprawdza się w trybie mono. Na głównym wyjściu włącz wtyczkę narzędziową (tu zastosowaliśmy Gain z Logic Pro X) i aktywuj tryb mono. Ustaw kanał FunkBass skrajnie z lewej - jego głośność zmniejsza się w miarę oddalania od środka panoramy, co w przypadku tak istotnych elementów miksu jest niedopuszczalne. Z tego względu bas jest zazwyczaj umieszczany centralnie.
