Z naszego artykułu dowiesz się, jak poszerzyć swoje horyzonty brzmieniowe i sprawić, by Twoje miksy zabrzmiały znacznie przestrzenniej niż do tej pory.
Stereofoniczny efekt delay powstaje poprzez opóźnianie powtórek dźwięku, zatem często stosowaną sztuczką jest tworzenie wrażenia przestrzeni (szerokości dźwięku), przez wypełnianie przestrzeni stereo opóźnionymi dźwiękami. Musisz jednak zwrócić uwagę na to, aby dźwięk podstawowy i opóźniony nie kolidowały ze sobą. Dla przykładu, jeśli używasz stereofonicznego efektu delay na próbce werbla i jedna z rozmieszczonych w panoramie powtórek pojawia się w tym samym miejscu co oryginał, wówczas oba dźwięki mogą się nakładać w taki sposób, że uzyska się efekt niezamierzonego zwiększenia głośności oryginału. Można tego uniknąć stosując subtelne odstrojenie wysokości lub zmianę barwy zarówno materiału źródłowego jak i samych powtórek, albo przez stosowanie takich czasów opóźnień, które nie są precyzyjnie zsynchronizowane do tempa produkcji. Niektóre wtyczki oferujące emulację klasycznego taśmowego echa analogowego wprowadzają typowe dla tego nośnika artefakty, takie jak np. tłumienie wyższych częstotliwości wraz z każdą powtórką czy modulacja wysokości dźwięku.
Kiedy mamy zamiar zastosować efekt Haasa (omówiony na niniejszej stronie), wówczas delay w tylu ping-pong ustawiamy na 100% sygnału efektowego, aby oba kanały były opóźniane o ten sam czas. Tego typu efekt może być akceptowany w przypadku np. dźwięków podkładowych lub różnego typu efektów. W przypadku elementów o silnie rytmicznym charakterze bardziej praktyczny okazuje się stereofoniczny delay z możliwością niezależnej regulacji opóźnienia dla kanału lewego i prawego, ponieważ możesz wówczas wprowadzić np. opóźnienie tylko dla jednego kanału. Używając technik opóźniania sygnału wymagających miksowania sygnału podstawowego z opóźnionym lepszym rozwiązanie może okazać się skorzystanie z toru wysyłkowego (Aux) W ten sposób możesz mieć możliwość zastosowania jeszcze szerzej brzmiących efektów niż w przypadku procesorów stosowanych szeregowo.
Jest dużo argumentów zarówno za zachowaniem kompatybilności z trybem mono jak i przeciwko niej. Obecnie, w przeciwieństwie do czasów sprzed 50 lat, nie jest to już takie istotne, ale wciąż możemy mieć do czynienia z systemami dźwiękowymi odtwarzającymi monofonicznie, np. w telefonach i tabletach (zazwyczaj wyposażonych w jeden głośnik) jak też w niektórych systemach klubowych, które bywają monofoniczne. Tak czy inaczej wciąż dobrą praktyką jest sprawdzanie swoich miksów w zakresie kompatybilności z trybem mono.
1.
Dla zademonstrowania tej techniki zdecydowaliśmy się na użycie brzmienia fortepianu z uwagi na jego relatywnie szeroki zakres emitowanych częstotliwości, dobrze zdefiniowane wybrzmiewanie i mocny atak dźwięków. Załaduj do swojego programu DAW plik Piano100.wav, który znajdziesz na naszym krążku DVD. Choć plik jest stereofoniczny, to zawiera informację monofoniczną (oba kanały są identyczne).
2.
Tym razem ustawiliśmy tempo 100 BPM. Na ścieżce włączymy podstawowy efekt delay, upewniając się, że parametr panoramowania/rozszerzenia (panning/spread) ustawiony jest na maksimum i wyłączone są wszelkie filtry. Używając wtyczki Delay z Cubase zostawiliśmy kontrolki Feedback i Mix w ich domyślnych (środkowych) pozycjach. Delay ustawiony na 100 ms pozwoli zwiększyć szerokość stereofonii, ale brzmienie staje się nieco chaotyczne.
3.
Oczywistym wyborem może się wydawać delay zsynchronizowany do tempa utworu, ponieważ pozwala zachować właściwą rytmikę. Ale czy aby na pewno? Naszym celem jest poszerzenie brzmienia partii piana, a opóźnienie ustawione na 1/8 daje zbyt zduszone brzmienie, w którym pewne dźwięki są maskowane przez poprzednie.
4.
Okazuje się jednak, że ustawiając opóźnienie zsynchronizowane szesnastkowo (1/16) całość brzmi znacząco lepiej, ponieważ zostawia sygnałowi monofonicznemu więcej miejsca „na oddech” (ustawienia delaya ściśle zależą od materiału źródłowego). Oprócz tego, że delay daje wrażenie szerszej przestrzeni stereo, pozwala też uzyskać większą głębię przód-tył. Na sam koniec ustawiamy gałkę Mix na 25, aby ustawić oryginalny sygnał bardziej z przodu.
1.
Znów użyjemy tej samej partii piana, którą zastosowaliśmy w poprzednim samouczku i zrobimy to dokładnie z tych samych powodów, co ostatnio. Tym razem jednak zachowamy więcej szacunku dla oryginalnego rytmu i uzyskamy znacznie szerszy obraz w przestrzeni stereo zostawiając miejsce np. na umieszczenie wokalu w środku panoramy stereo.
2.
Efekt Haasa ma miejsce wtedy, gdy dwie wersje tego samego dźwięku docierają do nas z niewielkim opóźnieniem, zazwyczaj mniejszym niż 30 ms. Tego typu efekt można uzyskać w większości stereofonicznych procesorów typu delay. Używając wtyczki PingPongDelay z programu Cubase zaczniemy od ustawienia czasu Delay na 30 ms, jednocześnie ustawiając Feedback na 0, Spatial na 100 i Mix na 100. Brzmienie jest mało ciekawe, ale naszym następnym zadaniem będzie odpowiednie dobranie czasów.
3.
Jako następną w łańcuchu efektów włącz wtyczkę „monofonizującą” lub włącz tryb odsłuchu w trybie mono. Jeśli przy tego typu odsłuchu (mówimy o trybie monofonicznym) pojawi się słyszalny efekt zdwojenia dźwięku, zmniejsz nieznacznie czas Delay, aż uzyskasz taki efekt brzmieniowy, który da się zaakceptować. Pamiętaj o tym, że czym dłuższe czasy opóźnienia, tym szerszy uzyskamy efekt. Kiedy już skończysz, wyłącz tryb odsłuchu w trybie mono (lub wtyczkę monofonizacji). Poszerzony dźwięk piana zamieszczamy w postaci pliku na naszej płycie DVD (folder Magazyn\Przestrzeń stereo).
1.
Zobaczmy jak można przetworzyć czysto monofoniczny instrument tak, by ożył w przestrzeni stereo dzięki zastosowaniu pogłosu i wczesnych opóźnień. Załaduj do programu DAW znajdujące się na naszej płycie DVD pliki: Kick138.wav, HiHat138.wav, Snare138.wav, Pad138.wav, SubBass138.wav, MidBass138.wav oraz Lead138.wav. Zwróć uwagę na to, jak płasko brzmi cały miks.
2.
Do realizacji naszego zadania użyjemy atrakcyjnej cenowo, świetnie brzmiącej i oferującej całą gamę ciekawych presetów wtyczki ValhallaDSP ValhallaRoom. Jeśli nie dysponujesz jej pełną wersją możesz w tym celu zastosować wersję demonstracyjną lub wykorzystać inną wtyczkę o podobnej funkcjonalności. Zaczniemy od kanału ze stopą. W kategorii Ambiences znajdziesz preset LargeAmbience. Ustaw suwak Mix na 10%, aby stopa nieznacznie rozszerzyła się w przestrzeni stereo.
3.
W przypadku ścieżki hi-hatu użyjemy ustawienia Short Gate z kategorii Gated (większość procesorów pogłosowych oferuje zazwyczaj kilka dobrze brzmiących presetów w tym stylu). Ustawienie parametru Mix na 25% pomoże nam w rozszerzeniu brzmienia bez interferencji z transjentami ataku, pozwalając uzyskać więcej miejsca w centrum przestrzeni stereo, a dokładnie o to nam chodzi.
4.
W przypadku kanału werbla zastosujemy preset Medium Gate (także z kategorii Gated). Zwróć uwagę na to, w jaki sposób bramkowane presety pozwalają na przechodzenie transjentów zawartych w ataku zanim pogłos zacznie rozmywać dalszą część wybrzmienia dźwięku. Nawet jeśli ustawimy Mix na 5%, to i tak uda nam się uzyskać bardzo ciekawy efekt brzmieniowy.
5.
Dźwięk podkładowy syntezatora nie ma wyrazistej fazy ataku typowej dla dźwięków o charakterze perkusyjnym. W tym wypadku wystarczy włączenie pogłosu w jego domyślnym ustawieniu z parametrem Mix ustawionym na 100%. Barwa nie zmienia się w sposób istotny, ale staje się ciekawsza i szersza. Wypróbuj do tego celu różnych wtyczek - szczególnie dobrze sprawdzają się te, które oferują możliwości modulacji.
6.
Często mówi się o tym, że bas powinien pozostać monofoniczny, ale współcześnie stosowane brzmienia basowe w równej części składają się z brzmiących środkiem elementów jak i subbasowych składowych wypełniających dół pasma. Subbas rzeczywiście najlepiej brzmi w mono, ale tutaj mamy wyraźny podział na niską, subbasową składową oraz partię brzmiącą środkowo, którą z powodzeniem możemy ustereofonicznić aplikując wczesne odbicia dostępne w presecie LargeWoodRoom z wtyczki ValhallaRoom. Kontrolkę Depth ustawiamy na 0%, a Mix na 25%.
7.
Dla partii prowadzącej także użyjemy pogłosu bramkowanego. Jeśli korzystasz z wtyczki ValhallaRoom zastosuj preset Short Gate z ustawieniem Mix na 20% - tak, aby był ledwo słyszalny w gęstym miksie. Krótki ogon wybrzmiewania nie spowoduje w tym przypadku zakłóceń w separacji poszczególnych elementów aranżacji. Końcowy efekt naszych zabiegów możesz usłyszeć w postaci pliku zamieszczonego na dołączonym do magazynu krążku DVD.
8.
Teraz wyłączymy wszystkie efekty i przypomnimy sobie, jak brzmiał nasz miks przed zastosowaniem omówionych wyżej zabiegów z wykorzystaniem pogłosu w trybie stereo. Gdy znów włączysz wszystkie procesory efektów natychmiast usłyszysz istotną różnicę. Spróbuj poeksperymentować z różnymi ustawieniami panoramy, aby tym sposobem określić, który kanał można nieznacznie przesunąć w panoramie dla uzyskania jeszcze ciekawszego efektu. Jednocześnie uważnie obserwuj mierniki, aby poziomy nie wymknęły się spod kontroli.
