Kreowanie przestrzeni stereo

Porady

Kiedy w danym momencie pojawia się więcej niż jeden dźwięków o charakterze muzycznym, wówczas zazwyczaj mamy do czynienia z mniejszym lub większym maskowaniem częstotliwości. Dla przykładu, dodanie partii gitary grającej dźwięki o tej samej wysokości, które pojawiają się w partii fortepianu sprawi, że niektóre z tych ostatnich będą trudniejsze do usłyszenia. Jednym z najprostszych sposobów rozwiązania tego problemu jest panoramowanie sygnałów z tych instrumentów, które zredukuje zjawisko maskowania. Metoda ta doskonale zdaje też egzamin w sytuacji, gdy różnego typu dźwięki wyraźnie ze sobą kolidują również na innej płaszczyźnie.

Źle przygotowane środowisko odsłuchowe sprawia, że możesz mieć trudności z prawidłową oceną sytuacji i zazwyczaj wpływa na podejmowanie nietrafnych decyzji przy rozmieszczaniu elementów w panoramie stereo (a także wielu innych). Słuchanie miksów na najlepszych głośnikach, na jakie możesz sobie w danej chwili pozwolić to jedno, ale równie istotna jest tutaj akustyka pomieszczenia odsłuchowego. Jeśli podejrzewasz, że Twoje głośniki przekłamują dźwięk, to pierwszą rzeczą jaką powinieneś zrobić powinno być odpowiednie ich rozmieszczenie i dopracowanie (w miarę możliwości) akustyki wnętrza. Poszukiwanie droższych modeli monitorów powinno być w tej sytuacji rzeczą drugoplanową.

Tworzenie miksu ze świetnie brzmiącym obrazem przestrzennym nie powinno się opierać wyłącznie na tym, co słyszymy w doskonałym środowisku odsłuchowym w warunkach domowych. Musisz wziąć pod uwagę także to, że słuchacze mogą odbierać Twoją muzykę znajdując się w innym punkcie niż tzw. sweet spot, czyli w miejscu najlepszego odsłuchu. Sprawdzaj zatem swoje miksy także w mniej doskonałych warunkach - pod kątem, w pewnym oddaleniu od środka, czy nawet zupełnie z boku.

Nie możesz przeoczyć tak istotnej rzeczy, jak sprawdzenie swojego miksu na słuchawkach! Obecnie wiele osób tak właśnie słucha muzyki, zatem powinieneś koniecznie wziąć to pod uwagę podczas pracy. Można w ten sposób wychwycić niektóre elementy, które umknęły Twojej uwadze podczas odsłuchu na monitorach głośnikowych.

Omawiany w poprzedniej części naszego artykułu efekt Haasa i jego zastosowanie do poszerzania przestrzeni stereo może też być źródłem potencjalnych problemów w Twoim miksie, zwłaszcza wtedy, gdy pojawiają się opóźnione transjenty. Jednym z rozwiązań tego niepożądanego efektu ubocznego jest ułożenie kolejnej warstwy dźwięku (np. partii syntezatora o podobnym składzie częstotliwościowym) grającej unisono, ale bez zaaplikowanego opóźnienia. Warstwę tę należy domiksować z niewielkim poziomem i tak ustawić w panoramie, by w ten sposób zredukować problemy czasowe.

Powszechnie respektowaną regułą jest to, by ograniczyć szerokość materiałów stereofonicznych o niskiej częstotliwości. Pracując z różnego typu nagraniami bardzo szybko zauważysz, że miks stanie się zdecydowanie bardziej zwarty, kiedy wszystkie częstotliwości poniżej 200 Hz zostaną ustawione monofonicznie.

Składowe miksu zawierające wysokie częstotliwości są zazwyczaj ściśle związane z prezencją i klarownością, głównie z tego względu, że wysokie częstotliwości nie mają wystarczająco dużo energii, by swobodnie przemieszczać się w środowisku akustycznym (w powietrzu). Ustawienie odpowiedniej szerokości obrazu stereo może pomóc w uzyskaniu iluzji prezencji i klarowności, a zatem rozstawiając je szerzej w panoramie można łatwiej zasymulować zjawisko lepszego wybrzmiewania wyższych częstotliwości w Twoim miksie.

Aby uzyskać efektowny i zwarty miks z jednocześnie dobrze zdefiniowaną stereofonią centralna jego część (Mid) powinna być koherentna względem jego składowej bocznej (Side). Możesz to sprawdzić używając kodera i dekodera Mid-Side. Odpowiednia korekcja w tym trybie też może pomóc, ale musisz pamiętać o tym, że dokonywane w tej domenie czynności nie dadzą się odwzorować w trybie mono.

Zawsze staraj się zostawiać miejsce na nowe partie wykorzystując do tego automatyzację szerokości stereo tych elementów, które pojawiają się wcześniej w naszej aranżacji, zawężając je, a następnie poszerzając. W ten sposób możesz efektywnie panować nad tym, na czym słuchacz powinien w danym momencie skupić swoją uwagę i odpowiednio „przygotowywać grunt” pod pojawienie się nowych elementów.

Zobacz także test wideo:

Technics EAH-A800 - bezprzewodowe słuchawki z redukcją szumów

Wszystkim osobom dorastającym w latach 70. i 80. minionego wieku należąca do Panasonica marka Technics nieodmiennie kojarzy się z gramofonami oraz doskonałym sprzętem hi-fi.

Używając ekstremalnie szerokich brzmień stereo w określonych partiach aranżacji można uzyskać interesujący efekt dźwięków wychodzących niejako poza głośniki. Jednocześnie warto zadbać o to, by w tym samym czasie inne elementy aranżacji były bardzo mocno osadzone w środku przestrzeni, by stworzyć ciekawe wrażenie kontrastu.

Nie rezygnuj z możliwości odwracania polaryzacji jednego z kanałów stereo, która pozwoli Ci uzyskać niesamowity wręcz efekt nienaturalnej przestrzeni. W niektórych przypadkach możesz nawet uznać, że jego wystąpienie warte jest poświęcenia kilku elementów, które znikną podczas odsłuchu w trybie monofonicznym.

Alternatywą dla układania warstw nieznacznie różniących się brzmieniowo instancji tego samego syntezatora a następnie panoramowanie ich po skrajnych stronach przestrzeni stereo jest zastosowanie zupełnie innego instrumentu, ale z brzmieniem o podobnym charakterze. Różnice, jakie występują w architekturze instrumentów oraz niejednolitości brzmieniowe mogą pomóc nam w uzyskaniu odpowiednio szerokiego efektu stereo.

Monofoniczny sygnał możemy dość łatwo przekształcić w stereofoniczny wprowadzając wczesne odbicia z efektu pogłosu. Szerokość tych wczesnych odbić można dodatkowo zwiększyć dodając efekt pogłosu na torze wysyłkowym i zastosować efekt Haasa wyłącznie w odniesieniu do sygnału efektowego (wet). Wpływa to na rytmikę, dlatego w niektórych przypadkach konieczne może okazać się odpowiednie ustawienie właściwości wczesnego odbicia. W efekcie jednak zawartość informacji monofonicznej w sygnale efektowym stanie się znacząco mniejsza.

Samo zastosowanie efektu Haasa nie sprawi od razu, że nasza przestrzeń stereo będzie bardzo szeroka, ale istne cuda potrafi w tym zakresie zdziałać subtelna automatyzacja panoramowania. Użycie jej w połączeniu z wcześniej opisaną techniką pozwoli nam uzyskać wyjątkowo interesującą stereofonię.

Nie jest łatwo poszerzać stereofonię sampli perkusyjnych bez rujnowania ich ataku, dlatego w takich przypadkach warto rozważyć użycie dodatkowych warstw zamiast aplikowania efektów do pojedynczych dźwięków. Pod solidnie brzmiący monofoniczny dźwięk werbla można podłożyć efektownie rozłożony w stereo dźwięk typu clap, co pozwoli uzyskać pożądany efekt bez utraty dynamiki. Można też rozważyć osobne przetwarzanie transjentów i części wybrzmiewającej w dźwięku werbla, dodając szerokości do jednego z tych elementów.

Oprócz korektorów, które mogą działać w domenie stereo, możemy też znaleźć kompresory wyposażone w moduł obsługi trybu pracy Mid-Side. Opcja polegająca na poszerzeniu stereofonii w trybie Mid-Side jest dość trudna w praktycznej realizacji, ale spróbuj zacząć od użycia jej do uwypuklenia cichszych pasaży w składowej stereofonicznej, starając się jednocześnie zachować kontrolę nad szerokością i spójnością przestrzeni.

Środkowo brzmiący pogłos można dość sprawnie oczyścić używając do tego celu obróbki w trybie Mid-Side. Stosując korektor działający w trybie M/S usuń najniższe częstotliwości pogłosu w składowej bocznej (Side) podbijając jednocześnie te pasma, które są odpowiedzialne za odpowiednią szerokość brzmienia i uzyskanie słodko brzmiącej stereofonii.

Chcesz zastosować efekt tylko do środkowej lub bocznej składowej sygnału? Zrób duplikat partii, którą chcesz przetworzyć i na obu (oryginale i kopii) zastosuj wtyczkę Voxengo MSED ustawiając jedną z nich na Mute Mid, a drugą na Mute Side. Teraz masz dwa oddzielne kanały, z których jeden zawiera składową Mid, a drugi składową Side. Dzięki temu możesz do nich aplikować wszystkie efekty, jakie przyjdą Ci do głowy: np. pogłos tylko dla składowej bocznej czy delay dla składowej środkowej.

Podziel sygnał na dwa kanały: lewy i prawy, a następnie zaaplikuj wobec nich obróbkę przesuwania formantów (formant shifting), ale zachowując odwrotność (w jednym kanale je podwyższamy, w drugim obniżamy). Interesujący efekt uzyskamy nawet wtedy, gdy przesunięcie będzie stosunkowo niewielkie. Jeśli zależy Ci na jak najmniejszych zmianach wprowadzanych do oryginalnego sygnału spróbuj zastosować przesunięcie tylko do jednego kanału. Tego typu zabieg świetnie sprawdza się w przypadku większości źródeł monofonicznych, ale głównie w przypadku wokalu.

Programy do wizualnej edycji, takie jak np. Photosounder, mogą być zastosowane zarówno do subtelnej jak i głębokiej zmiany dźwięku. Zgraj na oddzielne ścieżki lewy i prawy kanał, a następnie spróbuj poeksperymentować z różnego typu edycją, starając się wprowadzić różnice między nimi. Program taki jak Photosounder umożliwia nawet ustawianie skali w pikselach, co otwiera przed nami wyjątkowe możliwości. Końcowy efekt może się okazać niespecjalnie korzystny dla finalnych zgrań materiału muzycznego, ale potrafi się doskonale sprawdzić w przypadku intrygujących efektów specjalnych czy nieszablonowych dźwięków perkusyjnych.

Wszędzie tam, gdzie masz dwa dźwięki perkusyjne ułożone w warstwy dla pogrubienia ich brzmienia możesz uzyskać ciekawą stereofonię wykorzystując do tego celu korekcję. Podbij podstawową częstotliwość na jednej warstwie ustawionej skrajnie w kanale lewym, a jednocześnie wytnij tę samą częstotliwość na warstwie drugiej. W kanale prawym zrób dokładnie odwrotnie - wytnij daną częstotliwość w pierwszej warstwie podbijając ją w drugiej.