Korekcja w praktyce

1.

Wykreowaliśmy pliki audio będące trzema podstawowymi typami sinusoidalnych sygnałów testowych. Różowy - 100 Hz - to częstotliwość w zakresie basów. Zaznaczony obszar to długość fali: 1/100 sekundy, co przekłada się na 100 cykli na sekundę. Klip purpurowy to 1 kHz, czyli częstotliwość z zakresu środka, a umieszczony najwyżej klip zielony to 10 kHz - częstotliwość mieszcząca się w zakresie tonów wysokich (pliki na DVD w folderze 1. Czestotliwosc_stroj_ksztalt fali).

2.

Fala sinusoidalna ma częstotliwość podstawową bez dodanych harmonicznych. Poddanie jej jakiejkolwiek korekcji może spowodować jedynie zwiększenie lub zmniejszenie jej głośności, ale nie wpłynie w żaden sposób na brzmienie, właśnie z uwagi na brak tonów harmonicznych. Fala kwadratowa jest inna: są w niej wszystkie nieparzyste harmoniczne - trzecia, piąta itd. - zatem można ją poddawać korekcji i zmieniać jej brzmienie. Mamy tu falę kwadratową o częstotliwości dźwięku A (440 Hz) oraz częstotliwość oktawę niższą (220 Hz).

3.

Zastosowaliśmy wtyczkę DMGAudio EQuality, będącą korektorem z wbudowanym analizatorem widma. Włączając EQuality na ścieżce z falą kwadratową 440 Hz możemy łatwo zaobserwować rozkład harmonicznych prezentowany przez analizator widma. Częstotliwość podstawowa, zwana też pierwszą harmoniczną, jest tu najniższa. Regulatorem Freq dostrój jedno z pasm korekcji do pierwszego dźwięku powyżej podstawowego, czyli trzeciej harmonicznej (440 Hz x 3=1320 Hz). Tłumiąc tę częstotliwość o 18 dB uzyskasz wyraźną zmianę brzmienia.

4.

Kolejny szczyt pojawia się przy piątej harmonicznej, którą dla 440 Hz jest 2200 Hz (440 Hz x 5). Wycinając ją za pomocą ostro działającego filtru uzyskamy ciemniejsze brzmienie. Na DVD znajdziesz plik WAV z sygnałem kwadratowym o częstotliwości 440 Hz i włączonym/wyłączonym tłumieniem trzeciej i piątej harmonicznej. Posłuchaj go uważnie i postaraj się zapoznać z wpływem zmian w składzie widmowym na brzmienie przetwarzanego materiału.

5.

W miarę wzrostu wartości częstotliwości tonów harmonicznych można zaobserwować ich zagęszczenie na linii odciętych. Mimo tego ich wzajemne matematyczne relacje pozostają bez zmian (są wielokrotnościami częstotliwości podstawowej). Aplikując korekcję półkową dla wysokich tonów z częstotliwością graniczną 8 kHz możemy zaobserwować, co się dzieje z brzmieniem w przypadku, gdy tłumienie wyniesie np. 18 dB. Dźwięk stanie się bardzo ciemny.

6.

Przestrajając częstotliwość filtru półkowego od 20 kHz w dół możesz zaobserwować stopniowe tłumienie o 18 dB coraz to niższych harmonicznych, aż do momentu, gdy słyszalna będzie jedynie częstotliwość podstawowa z niezmienionym poziomem. Zmniejszając częstotliwość filtru poniżej 440 Hz usłyszysz jedynie zmianę głośności częstotliwości podstawowej, bez zmiany brzmienia.

7.

Teraz zastosujemy filtr półkowy dla niskich częstotliwości, który tłumi wszystkie częstotliwości poniżej punktu odcięcia. Zaczynając od 440 Hz uzyskasz tłumienie częstotliwości podstawowej, a zwiększając ją stopniowo zaczniesz tłumić coraz wyższe harmoniczne. W efekcie uzyskasz coraz jaśniejszy, ale też coraz cichszy dźwięk. Czynność, której dokonujesz, nosi nazwę korekcji subtraktywnej (polegającej wyłącznie na tłumieniu), która daje znacznie lepsze efekty niż podbijanie wyższego pasma w sytuacji, gdy chcemy rozjaśnić dźwięk.

8.

Wypróbujemy teraz filtr z charakterystyką dzwonową (pasmowy). W przypadku naszych plików audio zastosowanie szerokiego filtru o dobroci (Q) wynoszącej 0,5 i częstotliwości środkowej ok. 3 kHz spowoduje efekt podbicia/tłumienia pasma w zakresie wyższego środka (tzw. prezencji). Brzmienie będzie albo jaśniejsze, albo ciemniejsze. Zmienia się również wrażenie subiektywnej głośności i niektórzy mogą uznać, że brzmienie z podbiciem filtru jest ciekawsze. Zjawisko to wymaga osobnego omówienia, które znajdziecie w dalszej części tekstu.